Όλοι κάποια στιγμή έχουμε υπάρξει πιο πεσμένοι από ό,τι μια κακή μέρα στη δουλειά ή πιο μελαγχολικοί από μια απλή, κοινή μελαγχολία κι η εναλλαγή αυτή στη διάθεση, από ένα σημείο και πριν, είναι κάπως φυσιολογική. Η κατάσταση διαφοροποιείται στη διαρκεία και την ένταση κι από αυτές εξαρτάται. Είναι κάποιοι άνθρωποι, δηλαδή, που η εναλλαγή αυτή στη διάθεση κρατάει ένα αξιόλογο διάστημα και σε συνδυασμό με άλλα πιθανώς ψυχικά τραύματα, να επιβαρύνει την ψυχική τους ισορροπία.
Σε μια σχέση, η ψυχολογία ενός ατόμου που νοσεί ψυχικά, μπορεί να έχει τα πάνω και τα κάτω της, όπως άλλωστε συμβαίνει εν γένει, αλλά σε αυτή την περίπτωση, η διαφορά βρίσκεται στο ότι υπάρχουν προκλήσεις από την ίδια τη φύση του έρωτα. Υπάρχουν συναισθήματα κατακλυσμιαία, όπως η αγάπη, υπάρχουν συνθήκες ιδιαίτερες όπως η συγκατοίκηση, ο γάμος, η οικογένεια, καταστάσεις που αποτελούν triggers και βάζουν το λιθαράκι τους ώστε να βελτιωθεί ή να χειροτερέψει η ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, αφού το καθένα έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες κι απαιτήσεις, οι οποίες προκαλούν και τα ανάλογα συναισθήματα. Σε μια ερωτική σχέση όμως, υπάρχει και το δεύτερο άτομο το οποίο γνωρίζει από πρώτο χέρι την κατάσταση που επικρατεί. Γνωρίζει για τις ψυχολογικές μεταπτώσεις, για τις μελαγχολικές μέρες και το ψυχικό σκαμπανέβασμα από το ταίρι του. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η υποστήριξη είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να χρειάζεται να προσφέρει, όπως και η κατανόηση.
Στην αρχή, βέβαια, η υποστήριξη είναι σχεδόν εύκολη γιατί είναι κάτι καινούργιο για σένα και θες να δώσεις όσο μπορείς σε αυτόν τον άνθρωπο, ώστε να συνεισφέρεις στο να νιώσει καλύτερα. Και προσπαθείς με κάθε μέσο. Με σπιτικό φαΐ, δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε μαζί, με βόλτες στο πάρκο για λίγη έκθεση στον ήλιο, με συζητήσεις που κάνετε μαζί και προσπαθείς να ανέβει ψυχολογικά με λόγια επιβράβευσης και κάνοντας αισθητή την παρουσία σου για να νιώθει ασφάλεια. Ξεχνάς κάθε εσωτερική ανάγκη σου, αποκτάς το σύνδρομο του σωτήρα, κάνεις αυτοσκοπό σου να γιατρέψεις έναν άνθρωπο, χωρίς να έχεις την παραμικρή κατάρτιση γι’ αυτό.
Έρχεται έτσι κάποια στιγμή που η υποστήριξη και η κατανόηση που δείχνεις αρχίζει και φθείρει εσένα, σε σημείο να χρειάζεται να αποφασίσεις μεταξύ της δικής σου ψυχικής υγείας και του χωρισμού σου από τη σχέση. Και τότε γεννιούνται οι ενοχές. Διότι, αν τελειώσεις τη σχέση σου με το ταίρι σου γι’ αυτό τον λόγο, είναι σαν να παρατάς έναν άνθρωπο που σε έχει ανάγκη. Νιώθεις δειλός, φυγόπονος, κακός άνθρωπος μερικές φορές. Ενδεχομένως να προσπαθήσεις να σε πείσεις πως δεν το θες, να προσπαθήσεις με κάθε κόστος να μείνεις, μέχρι που γίνεται εξουθενωτικό κι όσο το ταίρι σου γεμίζει, εσύ αδειάζεις. Ξαφνικά το πρόγραμμά σου εξαρτάται από τη διάθεση κάποιου άλλου, όπως κι η δίκη σου διάθεση. Από ένα σημείο και μετά αυτά που νιώθεις, επηρεάζονται από ερεθίσματα τα οποία δεν μπορείς να ελέγξεις. Η επίδραση γίνεται ασυνείδητα και σταδιακά κι η έκβαση της κατάστασης έχει ήδη κριθεί.
Ακόμα κι ερωτικά, όταν χρησιμοποιείς όλη σου τη ενέργεια για να είσαι εκεί για κάποιον, η στάση σου αυτή ξεκινάει να φθείρει και τη δική σου στάση απέναντι στον έρωτα, και τη σχέση σας. Δεν είναι πλέον μια ερωτική σχέση αλλά μια αλληλεξαρτώμενη σχέση στην οποία το δεύτερο άτομο σε χρειάζεται για να υπάρχει κάποιος δίπλα του που θα τον στηρίζει και θα τον ενθαρρύνει. Εσύ, από την άλλη, δεν μπορείς να εγκαταλείψεις τον άνθρωπό σου αφού νιώθεις τύψεις πως το κάνεις εγωιστικά και σταματάς να είσαι μια αυθύπαρκτη προσωπικότητα με δικές τις ανάγκες, θέλω και στοιχεία.
Οπότε ναι, το να χωρίζεις έναν άνθρωπο με ψυχολογικά προβλήματα, δε σε κάνει κακό άνθρωπο, σε κάνει απλώς άνθρωπο. Κι έχεις δικαίωμα στη λήξη της σχέσης, ακόμα κι αν γίνεις ο κακός της υπόθεσης. Σαφώς, υπάρχουν τρόποι και τρόποι για να συμβεί ένας χωρισμός. Αν, δηλαδή, τελειώσει μια σχέση σε φιλικό επίπεδο, ενδεχομένως τα πράγματα να είναι καλύτερα. Σε αυτή τη συνθήκη, η υποστήριξη είναι λιγότερο εξουθενωτική αφού δεν υπάρχει η πίεση να ανταπεξέλθεις και σε ερωτικά συναισθήματα ως προς τον άνθρωπο αυτό.
Το να είσαι καλά εντός σχέσης, είναι εξίσου σημαντικό με το να βοηθήσεις το άτομο που νοιάζεσαι να βγει από το σκοτάδι του. Μην υποτιμάς τη δική σου προσωπική ανάγκη για σύνδεση, μην αμελείς το καμπανάκι που σου δείχνει την έξοδο, επίσης. Όσο παραμελείς το ένστικτό σου και τις επιθυμίες σου, αρχίζεις χάνεις τη δύναμη της προσπάθειας να στηρίξεις τη σχέση σου. Κανείς δεν είπε πως φταίνε τα ψυχολογικά τραύματα κάποιου για την αποτυχία μιας σχέσης. Όμως, ούτε μια σχέση αξίζει να συνεχίσει να υπάρχει, γιατί υπάρχουν ψυχολογικά τραύματα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου