Η τεχνολογία προσφέρει σχεδόν τα πάντα. Έχει εκμηδενίσει τις αποστάσεις και μπορείς πια να μιλάς με τα ξαδέρφια στον Καναδά άνετα (εξαιρώντας το σημείο όπου κάθε φράση στο skype λήγει με το χαρακτηριστικό «Έλα ρε με ακούς;»). Ψωνίζουμε ό,τι κι όσο θέλουμε από τη δερμάτινη πολυθρόνα μας, παρακολουθούμε σε ζωντανό χρόνο ειδήσεις από όλο τον κόσμο κι η πληροφορία είναι πιο προσιτή από ποτέ.
Smartphones, tablets, όλα στη δούλεψή μας, πάντα και παντού. Στα χέρια ενός μικρού παιδιού όμως, είναι (τουλάχιστον) πυρηνική βόμβα.
Βλέπεις έξω μικρά κοριτσάκια, με κοτσιδάκια και ροζ τούλι, να περπατούν κρατώντας στο ένα χέρι τη μαμά τους και στο άλλο ένα κινητό τηλέφωνο τεραστίων διαστάσεων. Η μαμά πάντα φουλ υπερήφανη, σε φάση «δείτε πόσο έξυπνη η κορούλα μου, χειρίζεται ολομόναχη το κινητό». Ότι δηλαδή είναι καλό; Εγώ στην ηλικία της έπαιζα κρυφτό και το άλλο παιχνίδι, που ψαρεύεις κινούμενα, πολύχρωμα πιράνχας.
Τα δεκάχρονα σήμερα μαθαίνουν αριθμητική από παιχνίδια στα τάμπλετ, το αλφάβητο από παιχνίδια στα τάμπλετ, τι είναι μπάλα από τα παιχνίδια στα τάμπλετ. Τα δάχτυλα τους είναι πλέον κατάλληλα διαμορφωμένα για να ξεσκίζουν όλες τις εφαρμογές αφής. Η γνώση έχει γίνει πρόφαση, για το γεγονός πως όλοι βαριούνται να ασχοληθούν με την παιδεία και τη μόρφωση του μπόμπιρα, γιατί είμαστε πολυάσχολοι, όλα τρέχουν με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, οι γονείς πρέπει να δουλεύουν και το παιδάκι βρίσκεται σε θέση να μαθαίνει τον κόσμο από το πιο απατηλό παράθυρο.
Ως παιδί που έμαθε προπαίδεια με τα χρωματιστά ξυλάκια και όταν πήγα πρώτη δημοτικού, δεν ήξερα ούτε το όνομα μου να γράφω, θα πω ότι όλα αυτά όχι μόνο είναι περιττά, είναι διαστρέβλωση της πραγματικότητας μέσα στην οποία πρέπει να μεγαλώσει ένα παιδί. Μην είστε περήφανοι που ξέρει να χρησιμοποιεί iOS, εγώ που δεν ξέρω, τι έπαθα; Κι απαντώ, «Τίποτα!». Το παιδί χρειάζεται παιχνίδι, να λερωθεί στις αλάνες, να γρατζουνίσει τα γονατάκια του, να τσακωθεί για το ποιος θα τα φυλάξει πρώτος.
Καλά τα e-books και τα ακουστικά διηγήματα, αλλά σαν την αγκαλιά του παππού που σου λέει προπολεμικές ιστορίες και σου δίνει να μυρίσεις βασιλικό από το γλαστράκι, δεν έχει. Οι αληθινές εμπειρίες, με πραγματικές αισθήσεις μετράνε πάντα πιο πολύ. Όλα τα γκατζετοειδή είναι υπηρέτες μας κι όχι πασάδες και πρέπει να το μάθουμε στα πιτσιρίκια, θέτοντας φυσικά το καλό παράδειγμα κι εξηγώντας ότι η εικονική αλήθεια, η προσομοίωση της ζωής, δεν αποδίδει, παρά μόνο αυταπάτες.
Τα κουτσούβελα πρέπει να κοινωνικοποιηθούν, να γνωρίσουν άλλα κουτσούβελα. Η διαρκής επαφή με μία οθόνη, όσα megapixel κι αν είναι, είναι το πολύ μια μικρογραφία της κοινωνίας όπου το μικρό ατομάκι θα μεγαλώσει. Η συναναστροφή με το «pou» κι άλλα ποκεμοειδή, με αγαπημένη ασχολία να ζουλάει εικονικά φρούτα και να ντύνει την μπάρμπι με εικονικά ρούχα, δεν είναι φυσιολογική.
Φυσιολογικό είναι να κάνει παρέα με τον Στέλιο, να παίξουν μπάλα, να κάνει παρέα με την Αννούλα, να παίξουν το γιατρό και να πετάει χαλίκια στα κορίτσια, γιατί ως γνωστόν «αγόρια ιππότες, κορίτσια μαύρες κότες».
Η πλέον αρμόζουσα δικαιολογία είναι πως χάρη στο κινητό τηλέφωνο «ξέρεις πού είναι το παιδί σου». Κατανοώ ότι είναι σημαντικό να νιώθεις πως το παιδί σου είναι ασφαλές, αλλά στα δέκα του χρόνια, οφείλεις να μπορείς να έχεις ένα έλεγχο της κινητικότητάς του. Δε θα πάει μπαρότσαρκα, στην παιδική χαρά θα πάει να παίξει, φώναξέ το από το μπαλκόνι.
Κι έπειτα, όσο ασφαλές κι αν νομίζεις ότι είναι ένα παιδί με μία κινητή μηχανή στην οποία μπορεί να αντικρύσει τα πάντα, από βία, σκληρότητα, μέχρι ακατάλληλο περιεχόμενο, η ψυχική του ασφάλεια καταδυναστεύεται. Ένα παιδί δεν είναι –στο πλείστον των περιπτώσεων– ικανό να διαχωρίσει τι είναι παιχνίδι, τι είναι αλήθεια, τι δεν είναι, τι είναι σωστό και τι λάθος. Η διαπαιδαγώγησή του είναι ευθύνη της οικογένειας, του σχολείου, του περιβάλλοντός του, μην την παρατάτε στο ψυχρό μέταλλο μιας σουπερουάου, πολυδύναμης, ριψοκίνδυνης οθόνης.
Το παιδάκι σπαταλάει τα πιο τρυφερά του χρόνια με χαζοεφαρμογές και δήθεν εκπαιδευτικά παιχνίδια, τα οποία στην τελική δεν έχει ανάγκη.
Ανάγκη έχει να ξεζουμίξει τη ζωή και να έχει να θυμάται τραγουδιστά παιδικά χρόνια, όχι το Android 9. Γλειφιτζούρια και τσουλήθρες, όχι «θυμωμένα πουλιά» και «το σπάσιμο των ζαχαρωτών». Να του λείπουν δόντια κι όχι σήμα wi-fi.
Επιμέλεια Κειμένου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Μαρία Σιώρη
