Είμαστε περίεργοι γιατί είναι στη φύση μας

Ο κόσμος συνηθίζει να βγάζει αποφθέγματα κι εμείς συνηθίζουμε να σεβόμαστε τη σοφία που αυτά προσδίδουν.  Ένα τέτοιο ρητό είναι και το γνωστό περί περιέργειας και μιας γάτας που μπορεί και να καθαρίσει. Δικαίως, η περιέργεια και η αδιακρισία θεωρούνται ελαττώματα που καταφέρνουν χωρίς πολλή δυσκολία, να σε εκθέσουν ή να περιπλέξουν καταστάσεις και άτομα. Παρ’ ολ’ αυτά η έννοιά της δεν ήταν πάντα αυτή που πιστεύουμε. Καθώς έχει διαφοροποιηθεί αρκετά στην πορεία της, παραλείπουμε συνήθως το γεγονός πως η περιέργεια υπήρξε ο καθοριστικός παράγοντας της εξέλιξής μας ως σύγχρονος πολιτισμός.

Ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν. Με δύο λέξεις, η περιέργεια ορίζεται ως η πολύ έντονη επιθυμία για πληροφόρηση. Τόσο απλά. Σε αυτό και μόνο το πλαίσιο, κανείς δεν μπορεί να κατηγορηθεί ούτε για την ύπαρξη μιας έντονης επιθυμίας ούτε για την ανάγκη του για πληροφόρηση. Είναι εξάλλου και τα δύο, έμφυτα χαρακτηριστικά του γένους μας. Η κατηγορία προσάπτεται, όχι στην επιθυμία, αλλά στην πηγή της, στο λόγο που αυτή τροφοδοτείται. Αν είναι καλοπροαίρετη, συνήθως είναι και καλοδεχούμενη. Αν πάλι δεν είναι, συνήθως οδηγεί σε μπελάδες.

Εξαρχής, η περιέργεια του ανθρώπινου είδους για τον κόσμο γύρω του και τον τρόπο που αυτός λειτουργεί, ήταν πέρα για πέρα ξεκάθαρη. Αυτό, κατάφερε να πυροδοτήσει το ενδιαφέρον που μέχρι σήμερα συνεχίζει να δείχνει ο άνθρωπος για τις επιστήμες. Προσπαθώντας να κατανοήσουμε ένα κόσμο του οποίου είμαστε μέρος και να δώσουμε εξηγήσεις σε όσα παρατηρούμε και βιώνουμε, αναπτύξαμε θεωρίες, ανακαλύψαμε αρχές και φυσικούς κανόνες και ορίσαμε επιστήμες όπως η φυσική, τα μαθηματικά και η βιολογία. Η τεχνολογία που τόσο έχει διεισδύσει στις ζωές μας και έχει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, συνεχίζει να αναπτύσσεται για ένα και μόνο λόγο. Ποτέ δεν είναι αρκετά αυτά που γνωρίζουμε. Έχουμε συνεχώς την περιέργεια για το μέχρι πού μπορούν οι δυνατότητές μας να φτάσουν κι αυτό μας αποκαλύπτει συνεχώς καινούργιους δρόμους.

Η ίδια περιέργεια για τη ζωή και τα μυστικά της, κατάφερε να καλλιεργήσει το εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη κάθε μορφής τέχνης. Με μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση και ύφος, οι τέχνες αποζητούν ότι και οι επιστήμες. Να δώσουν τη δική τους εξήγηση για τα όσα μας περιβάλλουν και μας κατακλύζουν. Να εξηγήσουν και να αποδώσουν με ένα μοναδικό τρόπο, τις ανθρώπινες αισθήσεις και αισθήματα. Κι όλο αυτό, πηγάζει από ένα μεγάλο γιατί και μια ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη αυτό το γιατί, να απαντηθεί. Ίσως η μόνη διαφορά να βρίσκεται στο ότι σε αντίθεση με την τέχνη, η οποία μπορεί να δώσει χιλιάδες διαφορετικές απαντήσεις σε ένα και μόνο γιατί, η επιστήμη παλεύει συνεχώς να βρει αυτή τη μια και μοναδική απάντηση σε κάθε ερώτημα.

Αν και αποδίδεται στη φύση, αυτή η αστείρευτη ανάγκη για μάθηση η οποία ευθύνεται για τη λεγόμενη ανθρώπινη περιέργεια, τα ένστικτά μας πολλές φορές μπορούν να μετατρέψουν ένα εγγενώς χρήσιμο χαρακτηριστικό σε μια κοινώς κακή συνήθεια. Θεωρώντας λοιπόν, πως δεν είμαστε δέσμιοι των ενστίκτων και παρορμήσεών μας, μπορούμε να προσπαθήσουμε να στρέφουμε κάθε φόρα την περιέργειά μας, μόνο σε ό, τι μας είναι καλό να γνωρίζουμε και ό, τι πραγματικά μας αφορά. Αυτό εξάλλου είναι και το μόνο που έχει τη δυνατότητα να μας οδηγήσει μπροστά.