Η έννοια της τύχης είναι ανθρώπινη εφεύρεση

Αρκετά συχνά τολμούμε να κατατάσσουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Τους τυχερούς και τους άτυχους. Η απόφαση δε, μπορεί να οφείλεται είτε σε μεμονωμένα καθημερινά γεγονότα είτε σε μια γενικότερη εικόνα του πώς η ζωή μάς φέρεται. Το μόνο σίγουρο και στις δύο περιπτώσεις είναι ακριβώς αυτό. Η ζωή με κάποιο τρόπο, ανεξήγητο κι αναπάντεχο, μας φέρεται όπως αυτή αποφασίζει, καθορίζοντας το πόσο ευνοϊκά ή μη, θα μας έρθουν τα πράγματα. Κι αφού ο έλεγχος δεν είναι απόλυτα στα χέρια μας, πολύ εύκολα με την πρώτη αναποδιά μπορούμε να θεωρήσουμε πώς η τύχη αποφάσισε ξαφνικά να μη μας ευνοήσει πια.

Η έννοια της τύχης είναι στην πραγματικότητα συγκεχυμένη. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι δεν προκύπτει από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ή ταλέντα, αλλά από ένα συνδυασμό διαφορετικών στοιχείων σε κάθε περίπτωση, τα οποία αποδίδουν ένα μοναδικό σύνολο στον καθένα, που πλάθει ή όχι ένα τυχερό άτομο. Στην επιστήμη πάλι, ο όρος τύχη και τυχαιότητα λαμβάνουν μια εντελώς διαφορετική σημασία. Έτσι, όταν αναφερόμαστε για παράδειγμα στην εξέλιξη των ειδών μέσα από τυχαία γεγονότα, σίγουρα δεν εννοούμε πώς κάτι ή κάποιος, καθορίζει το πόσο τυχεροί θα είναι κάποιοι οργανισμοί έναντι άλλων. Απλούστατα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου μια ευνοϊκή συνθήκη για έναν οργανισμό κατείχε τη μικρότερη πιθανότητα να προκύψει, αυτή τελικά πραγματοποιείται ως τυχαίο γεγονός, χωρίς αυτό να αποδίδεται ως αποτέλεσμα οπουδήποτε.

Αν ρίξουμε μια κλεφτή ματιά σ’ ένα βιβλιοπωλείο, ιδιαίτερα στο τμήμα ψυχολογικών βιβλίων αυτοβελτίωσης, σίγουρα το βλέμμα θα πέσει εύκολα σε τίτλους όπως το « Μάθε να καθορίζεις την τύχη σου» ή το « 100 τρόποι να γίνεις πιο τυχερός». Η αλήθεια είναι πως τα συγκεκριμένα βιβλία έχουν αρκετή απήχηση, κυρίως γιατί εμείς οι ίδιοι αναγνωρίζουμε την ύπαρξη της τύχης ως μια άυλη οντότητα, της οποίας προσδίδουμε υπέρμετρη δύναμη την οποία και θεωρούμε πως πρέπει να αποκωδικοποιήσουμε έτσι ώστε να καταλαβαίνουμε. Αναπόφευκτα, όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με μια τέτοια δύναμη, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι είτε να την καταπολεμήσεις είτε να ταχθείς στο πλάι της.

Μια τρίτη λύση πάλι, είναι το να πολεμήσεις όχι την τύχη αλλά την ύπαρξη της έννοιάς της. Πολλοί από εμάς αποφασίζουν να απαρνηθούν την ύπαρξη της τύχης και δε δέχονται την υποτιθέμενη επιρροή της, στη ζωή τους. Έτσι, αποδίδοντας τόσο τα ευνοϊκά όσο και τα μη ευνοϊκά περιστατικά της ζωής, στην τυχαιότητα που κυριαρχεί ούτως ή αλλιώς στον κόσμο, απαλλάσσονται πλήρως από τη διαδικασία απόδοσης ευθυνών.  Μην κατηγοριοποιώντας τους εαυτούς τους στην οποιαδήποτε από τις δύο επιλογές, επιλέγουν να καθορίσουν, όχι την τύχη τους, αλλά τις επιλογές τους. Αυτό εξάλλου είναι και το μόνο που έχουν τη δυνατότητα να ελέγξουν.

Κατά μια ευρύτερη έννοια, καταφέρνουν να αναγνωρίζουν αυτό που έτσι κι αλλιώς συμβαίνει.  Το ότι κάποιες φόρες μπορεί να είμαστε τυχεροί απέναντι σε συγκεκριμένες συνθήκες και κάποιες φορές άτυχοι, χωρίς αυτό να βρίσκεται στον έλεγχο κανενός. Έτσι κι αλλιώς η ζυγαριά, μέσα από σκαμπανεβάσματα κι αναποδιές,  στο τέλος θα ισορροπήσει. Οπότε ποιος ο λόγος να θεωρήσεις ότι είσαι κάτι από τα δύο. Αν πάλι αποφασίσεις να αφήσεις καρφωμένο το βλέμμα σου σ’ αυτή, το πιθανότερο είναι πως το μόνο που θα καταφέρεις είναι να χαθείς μέσα στις αλλαγές και να χάσεις την ουσία της ύπαρξής της.