Λέω να ασχοληθούμε με κάτι ελαφρύ σήμερα. Κάτι σαν κι αυτά που συζητιούνται το πρωί με τον εσπρέσο στο χέρι, ένα πεντάλεπτο πριν φύγεις για δουλεία ή σαν τις διαφωνίες που ξεκινάς στο κρεβάτι, ένα τσακ πριν κλείσει και το άλλο βλέφαρο. Εντάξει, η αλήθεια είναι πως το σημερινό ίσως πάρει λίγο παραπάνω από πέντε λεπτά και πιθανό να χρειαστούν και τα δυο σου βλέφαρα. Σήμερα λοιπόν θα μιλήσουμε για το δικαίωμα στη ζωή. Ωραίο ε; Το ακούς και ταυτίζεσαι μονομιάς, χωρίς πολλές εξτρά πληροφορίες. Ποιος εξάλλου θα ήταν ενάντια στο αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή; Τόσοι αγώνες έχουν δοθεί, τόσες μάχες έχουν κερδηθεί (;) και θα’ ρθεις τώρα δηλαδή να το αμφισβητήσεις;
Με μία έννοια, ναι και με μια άλλη, όχι. Γιατί ωραίες και οι βαρύγδουπες δηλώσεις, αλλά επί του πρακτέου, άσπρο-μαύρο θα βρεις πλέον μόνο στον παλιό κινηματογράφο. Γιατί, δικαίωμα στη ζωή έχει και μια γυναίκα που μετά από έναν βιασμό αποφασίζει να μηδενίσει το κοντέρ και να ξαναρχίσει με καθαρή σελίδα και φρέσκο μελάνι. Δικαίωμα στη ζωή έχει και μια γυναίκα που μετά από μία, δύο, τρεις ή και δεκατρείς άμα το θέλει, γέννες, στις οποίες έδωσε σώμα και πνεύμα στη διάθεση των παιδιών της, αναγνωρίζει την ανάγκη της να προστατέψει και τον εαυτό της. Δικαίωμα στη ζωή έχει και ένα νεαρό κορίτσι, που πριν καλά καλά μάθει τι θα πει κόβομαι σε μάθημα, αναγκάζεται να εξεταστεί στο δυσκολότερο μάθημα όλων. Δικαίωμα έχει γενικώς και τελικώς κάθε γυναίκα, να ζει με την απόλυτη ελευθερία της επιλογής για τη ζωή αυτή, που όπως λένε, δικαιωματικά της ανήκει- εκτός αν λέμε και ξελέμε. Κάπου εδώ νομίζω έχεις καταλάβει ποιος είναι και ο ελέφαντας στο δωμάτιο, το ζήτημα που ούτε στο πρωινό πριν τη δουλειά συζητάμε, ούτε το βράδυ πριν κοιμηθούμε, αλλά ούτε και ποτέ μάλλον.
Έχουν περάσει κιόλας δυο μήνες απ’ τη στιγμή που η Αργεντινή υπερψήφισε το νομοσχέδιο νομιμοποίησης των αμβλώσεων, δίνοντας σε χιλιάδες γυναίκες την ευκαιρία να χαμογελάνε πλέον χωρίς φόβο, να γιορτάζουν το σώμα και τη σεξουαλικότητά τους χωρίς ντροπή και ενοχές. Αυτές οι στιγμές, ακόμα και για χώρες όπου το νομοθετικό πλαίσιο μετράει πάνω από σαράντα έτη όπως στην Ελλάδα, συμβαίνουν για να υπενθυμίζουν πως οτιδήποτε για κάποιους είναι αυτονόητο, για άλλους μπορεί να είναι ακόμα μια μάχη εν εξελίξει. Κι αυτοί οι άλλοι δεν είναι μακριά, συγκεκριμένα μπορεί να είναι πιο κοντά κι απ’ όσο νομίζεις. Η Κύπρος, για παράδειγμα, κατάφερε να εδραιώσει την αντίστοιχη νομοθεσία μόλις δύο χρόνια πριν, ενώ αυτή τη στιγμή που μιλάμε, δεκάδες γυναίκες στην Πολωνία βρίσκονται στους δρόμους προσπαθώντας να κερδίσουν τα δικαιώματά τους προς την αυτοδιάθεση.
Αν όμως η αυτοδιάθεση και η ελευθερία της επιλογής είναι αναμφισβήτητα δικαιώματα ενός ατόμου, πώς γίνεται να προκύπτουν τόσο αντικρουόμενες απόψεις; Βλέπεις, όλοι είμαστε υπέρ της ζωής, όπως κραυγαλέα υποστηρίζει το μεγαλύτερο κίνημα έναντι των αμβλώσεων, γνωστό ως “Pro-life”. Η διαφωνία ξεκινάει όταν το δικαίωμα για ζωή του ενός, στην προκειμένη ενός εμβρύου, αντιτίθεται στο δικαίωμα για ζωή ενός ανθρώπου, ή πιο σωστά -και δυστυχώς καθοριστικά για την έκβαση της διαμάχης- στο δικαίωμα μιας γυναίκας.
Όλα φυσικά ήταν πιο εύκολα έναν με δύο αιώνες πριν, όπου η γυναίκα έτσι κι αλλιώς δε θεωρείτο ίση και μάλιστα αυτό ήταν υπογεγραμμένο και με βούλα. Η δε αντιμετώπισή της, σαν ένα σακί για τις πατάτες που θα πάρουμε απ’ τη λαϊκή, με στόχο τη συνέχεια του γενεαλογικού δέντρου δεν ήταν διόλου αμφισβητήσιμη, πόσο μάλλον κατακριτέα. Έλα όμως που τώρα είναι. Γιατί το να φέρεις μια ζωή στον κόσμο είναι επιλογή, όπως είναι και το να μη φέρεις. Το να διαθέσεις το σώμα σου, να αποδεχθείς την αλλοίωση και την αμετάβλητη φυσική αλλαγή που αυτό θα υποστεί, είναι και πρέπει πάντοτε να είναι επιλογή. Κι αυτό φυσικά δεν είναι πιο πάνω από καμία άλλη ανθρώπινη ζωή, αλλά σίγουρα είναι σημαντικότερο από το δικαίωμα προσδοκίας της ανθρώπινης ζωής. Αυτό τουλάχιστον έχει ορίσει σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα ως το μόνο δυνατό δικαίωμα ενός εμβρύου συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων, είτε αυτό βρίσκεται εντός της γυναίκας είτε όχι- έτσι για να μην ξεχνάμε τα τόσα έμβρυα στις κλινικές γονιμότητας που μάλλον κάποια τεράστια και παρ’ ολ’ αυτά μη ανιχνεύσιμη διαφορά θα πρέπει να υπάρχει, σε σχέση με όσα εμφυτεύονται για να χάνουν έτσι ξαφνικά το δικαίωμα στη ζωή.
Η ιστορία δε χαρίζεται σε κανέναν. Έχει δείξει επανειλημμένως και θα συνεχίσει να δείχνει πώς η στέρηση της προσωπικής επιλογή για τη ζωή του καθενός δε σηκώνει ανεκτικότητα. Αυτό αποκαλύπτει και η περίπτωση της Ρουμανίας όπου η απαγόρευση αμβλώσεων το 1965 με σκοπό την αύξηση πληθυσμού, οδήγησε σε άκρως αντίθετα αποτελέσματα. Όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία που κατατίθενται κάθε χρόνο από τον ΠΟΥ, η στρατηγική αυτή οδηγεί πάντοτε σε απώλειες ζωών λόγω παράνομων επεμβάσεων και τεράστια ποσοστά ανεπανόρθωτων σωματικών και φυσικά ψυχολογικών πληγών.
Ζωές για τις οποίες είμαστε υπόλογοι, πληγές για τις οποίες δεν υπάρχει καμία δικαιολογία και επιρροές στη ζωή άλλων ανθρώπων χωρίς να έχουμε κανένα απολύτως δικαίωμα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου