Αναζητώντας τη γνησιότητα και την ποιότητα στη ζωή μας, δεν είναι λίγες οι φορές που αποδεικνύεται ότι όλη η γνώση είναι ήδη στα χέρια μας, παρούσα κι έτοιμη προς χρήση. Αρκεί να την αντλήσουμε και ν’ αφομοιώσουμε τα διδάγματα που μπορεί να μας προσφέρει.
Σ’ ένα σύγχρονο πρόβλημα όπως αυτό του άγχους, ιδιαίτερα τις ημέρες που διανύουμε, έρχεται να μας προσφέρει μια πιθανή λύση ένας αρχαίος στωικός φιλόσοφος, ο Σενέκας. Στο ερώτημα εάν μπορεί ν’ αποτελέσει μια απάντηση σ’ ένα σύγχρονο πρόβλημα, ένας φιλόσοφος που έζησε πριν πολλά χρόνια, σε μια άλλη εποχή, θα μας εκπλήξει πώς η σκέψη του μπορεί να γίνει το αντίδοτο στις μέρες αγωνίας που βιώνουμε και να μας βοηθήσει ν’ ανακαλύψουμε έναν δημιουργικό τρόπο να αναδιαμορφώσουμε την καθημερινότητά μας.
1. «Υποφέρουμε περισσότερο στη φαντασία μας παρά στην πραγματικότητα.»
Πόσες και πόσες φορές δεν αποτέλεσαν οι σκέψεις μας σενάρια φαντασίας, που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκαν στη ζωή μας; Κι άλλες φορές, μέσα στη νηνεμία της καθημερινής ροής της ημέρας μας, πόσα απρόοπτα δε συνέβησαν, αναπάντεχα κι εντελώς απροειδοποίητα;
Εάν νιώθεις παγιδευμένος μέσα στη δική σου προσωπική ατραπό άγχους κι οι σκέψεις σου τρέχουν ξέφρενα σαν ατίθασα άλογα, δοκίμασε το παρακάτω.
2. «Αυτό που συμβουλεύω να κάνεις είναι να μην είσαι δυστυχισμένος πριν η κρίση έρθει, καθώς πιθανώς οι κίνδυνοι μπροστά στους οποίους χλωμιάζεις, σαν να σε απειλούν, ποτέ δε θα ‘ρθουν σ’ εσένα ή σίγουρα δεν έχουν έρθει ακόμη.
Φαίνεται απλοϊκή στρατηγική, αλλά μήπως τελικά η απλότητα είναι η πιο ισχυρή στρατηγική σ’ ένα πολύπλοκο πρόβλημα;
Αν επιβραδύναμε και θέταμε στον εαυτό μας μερικά ερωτήματα, για το πόσο χρήσιμο φαίνεται να είναι να αγχωνόμαστε πριν συμβεί κάτι, είτε στο παρόν είτε στο μέλλον, αναμφισβήτητα θα γελούσαμε με τον ίδιο μας τον εαυτό.
Αδικαιολόγητα άγχη που μας στραγγίζουν συναισθηματικά και σωματικά, ίσως εξαφανίζονταν μέσα στην ηρεμία την διαπίστωσης ότι δεν έχουμε τον έλεγχο, πολλές φορές ούτε του ίδιου μας του εαυτού. Οπότε κάθε ανησυχία, θα φάνταζε ως ανοησία και περιττή σπατάλη ενέργειας. Κι απρόσκοπτα θα συνεχίζαμε να ζούμε, ν’ απολαμβάνουμε. Φαίνεται απλό έτσι; Τα απλά είναι τα πιο δύσκολα.
Δεν είναι εύκολο να το παραδεχτούμε, άλλα οι περισσότεροι αυτόν τον έλεγχο τον αποζητούμε απεγνωσμένα, αν και κάτι μέσα μας βαθιά έχει την υποψία ότι ποτέ δε θα τον αποκτήσουμε.
Ο ανθρώπινος ψυχισμός είναι επιρρεπής σ’ αυτόν τον φαύλο κύκλο σκέψης, που μοιάζει να είναι ασύνδετος με τα πραγματικά εξωτερικά γεγονότα. Υπάρχει μια εγγενής τάση και ροπή προς την πεποίθηση του κακού αποτελέσματος, της αποτυχίας και της δυστοκίας.
Αλλά πόσες και πόσες φορές κάτι που αρχικά φαινόταν αρνητικό, δεν εξελίχθηκε σε προσωπική νίκη και πλεονέκτημα, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις; Είναι όμορφο να μην ξέρουμε το μέλλον και δε χρειάζεται να φανταζόμαστε μόνο άσχημες εκβάσεις, αλλά να είμαστε πραγματιστές με τη ζωή μας την παρούσα.
Να προετοιμαζόμαστε και να θωρακίζουμε το μυαλό μας, το σώμα μας, την ψυχή μας για το αύριο, αποδεχόμενοι ότι κάναμε το καλύτερο που μπορούσαμε και να αναμένουμε με θετική αγωνία κι ενθουσιασμό αυτό που θα ακολουθήσει.
3. «Αν πραγματικά επιθυμείς να δραπετεύσεις από τα πράγματα που σ’ ενοχλούν, αυτό που χρειάζεται είναι όχι να βρίσκεσαι σ’ ένα διαφορετικό μέρος αλλά να είσαι ένα διαφορετικό άτομο.»
Αν λοιπόν εστιάζαμε σ’ όλα τα σημεία που έχουν θετικό πρόσημο στη ζωή μας κι αντί να παραλύσουμε από τον φόβο μιας επερχόμενης καταστροφής -που πιθανώς στατιστικά να έχει μικρές πιθανότητες να συμβεί- να σταματούσαμε αυτό το ξέφρενο τρένο των σκέψεων και της υπερανάλυσης και να επιτρέπαμε στον εαυτό μας να δει ό, τι βρίσκεται μπροστά μας. Στην πραγματική τους διάσταση κι όχι σ’ αυτή που μας οδηγεί μια αγχώδη σκέψη, ένας παράλογος φόβος.
Δεν απομονώνουμε τον φόβο, τον κάνουμε φίλο μας και του επιτρέπουμε να μας αποκαλύψει γιατί μας τρομάζει τόσο ένα γεγονός. Και στο φως της αποκάλυψης, όλα μοιάζουν μικρότερα, ακίνδυνα, πιο προσιτά.
4. «Ακόμα κι η κακή τύχη είναι άστατη. Ίσως έρθει, ίσως όχι. Στο μεταξύ, δεν είναι παρούσα. Οπότε αναζήτησε καλύτερα πράγματα.»
Η υπερνίκηση του άγχους σίγουρα δεν είναι κάτι απλό και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε μια νύχτα. Αν όμως όλο και περισσότερο κάθε μέρα, κάθε στιγμή, κάναμε ένα μικρό βήμα κι ένα επόμενο κι άλλο ένα, μέχρι το άγχος να γινόταν ολοένα και μικρότερο, αποτελώντας την εξαίρεση κι όχι τον κανόνα της καθημερινότητάς μας.
Αν εστιάζαμε στην ομορφιά, στη δύναμη που έχουμε μέσα μας, στα απλά καθημερινά σημεία που μας υπενθυμίζουν ότι είμαστε εδώ, είμαστε ζωντανοί, κι ίσως, κάποιες στιγμές να είμαστε κι ευτυχισμένοι.
Ενδυναμώνοντας με τέτοιο τρόπο την ψυχή μας, ενισχύοντας τη συναισθηματική μας κατάσταση, θα ήμασταν έτοιμοι ν’ αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία κι υπομονή κάθε ενδεχόμενο.
Αν ολοκληρώναμε κάθε ημέρα, απευθύνοντας στον εαυτό μας το ερώτημα τι είναι αυτό που ξεπέρασα σήμερα, τι μου έμαθε η σημερινή ημέρα στο τελείωμά της, τότε θα αποκομίζαμε ουσία που θα εμπλούτιζε τη ζωή μας, βοηθώντας μας να ξεπεράσουμε κάθε αυριανό σκόπελο ανησυχίας και δυστυχίας.
Θα βιώσουμε και θετικά κι αρνητικά και επιτυχίες κι αποτυχίες, αλλά το σημαντικό κι η ομορφιά έγκειται εκεί ακριβώς· θα ζήσουμε!
Συντάκτης: Βασιλική Υψηλάντη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
