Γνωρίζεις τι είναι η ψυχολογική ασυμμετρία;

Αναρωτιέσαι καμιά φορά τον λόγο που νιώθεις διαφορετικός, ίσως και κατώτερος των άλλων και των περιστάσεων; Αναρωτήθηκες ποτέ τον πραγματικό λόγο που νιώθεις ανασφαλής κι αβέβαιος, ανίκανος να απομακρυνθείς από τον φόβο ότι δεν ανήκεις κάπου, ότι δεν είσαι αρκετά ικανός ή κατάλληλος για κάτι, ή ακόμα και για κάποιον;

Σε ό, τι αφορά τον εαυτό μας, εκτιμούμε τ’ αποτελέσματα και τον αντίκτυπο των πράξεών μας με κριτήριο αναφοράς όσα αισθανόμαστε, διαισθανόμαστε και σκεφτόμαστε. Σε αντίθεση, οι άλλοι άνθρωποι εκτιμώνται με βάση τη συμπεριφορά που εξωτερικεύουν, τη βιτρίνα που αφήνουν να διαφανεί κάθε φορά με βάση όσα επιδιώκουν και επιθυμούν, με μεταβαλλόμενο και κατά συνθήκη κριτήριο.

Αυτή η φαινομενικά αβλαβής συνθήκη, φανερά υποκειμενική, εκφράζει την ψυχολογική ασυμμετρία, όρος που χαρακτηρίζει αυτή την διπολικότητα όσον αφορά τα μέτρα και τα κριτήρια που όλοι μας άθελά μας εφαρμόζουμε, σε μια προσπάθεια να κρίνουμε και να σταθμίσουμε τον εαυτό μας σε σχέση- ή γιατί όχι, και σε σύγκριση- με τους άλλους. Πόσο αφελής όμως είναι μια τέτοια διαδικασία σκέψης, όταν θεωρούμε ότι σε κάθε περίπτωση εμείς είμαστε πιο ανέτοιμοι, πιο αγχωμένοι, πιο περίεργοι, πιο φοβισμένοι, από κάποιον άλλο στην ίδια θέση με εμάς;

Βιώνοντας έντονα και προσωπικά κάθε στιγμή της ζωής μας, τα καθημερινά άγχη μας, τις φιλοδοξίες, τους φόβους, τις ανησυχίες, τις ζήλιες, τις αλήθειες και τα ψέματα που λέμε, την ντροπή που νιώθουμε, τις προσδοκίες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας, γνωρίζουμε με κάθε λεπτομέρεια όσα είμαστε κι όσα επιδιώκουμε να γίνουμε. Με κάθε νέα εμπειρία μας, έρχεται ακόμα μια νέα πληροφορία για τον χαρακτήρα μας, την προσωπικότητά μας που ξεδιπλώνεται ολοένα και περισσότερο μπροστά μας.

Σε ηχηρή αντίθεση, οι άλλοι μας δείχνουν το πρόσωπό που εκείνοι κάθε φορά επιλέγουν, ανεβάζοντας και κατεβάζοντας κουρτίνες από τα ελκυστικά τους στοιχεία, αποκρύβοντας με δεξιοτεχνία όσα αποστρέφονται και όπου μειονεκτούν.

Μικρά στοιχεία που αν διαφανούν, θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην εντύπωση που θα σχηματίσουν οι άλλοι για τους ίδιους. Εκδηλώσεις προσεκτικά σχεδιασμένες, εμφάνιση και συμπεριφορά που αναδεικνύει τα ταλέντα και τα όμορφα στοιχεία, ενορχηστρωμένα ώστε να εντυπωσιάζουν με την ύπαρξή τους. Όπως όταν ερωτευόμαστε, που επιτρέπουμε μόνο σε όσα όμορφα κατέχουμε να απευθύνουμε στον άλλο, τουλάχιστον στην αρχή. Μικρές ατέλειες και λαθεμένα κομμάτια μας δεξιοτεχνικά τα κρύβουμε, για να μην τρομάξει, να μη μας κακοχαρακτηρίσει εκείνος που ποθούμε να κατακτήσουμε. Καταλήγουμε έτσι να πιστεύουμε ότι εμείς είμαστε κάτι διαφορετικό, αξιοπερίεργο, ενώ οι άλλοι υπερτερούν στα στοιχεία.

Πάντα εμείς κατώτεροι και μοναδικά ανέτοιμοι, ενώ όλοι οι άλλοι μοναδικά προικισμένοι και δικαιωματικά άξιοι. Ξεχνάμε τη μοναδική φωνή μας και τη ρεαλιστική παραδοχή ότι δεν είμαστε διαφορετικοί, μάλλον ίδιοι και αρκετά πιο κοντά από όσο αισθανόμαστε τελικά.

Έχεις σκεφτεί ότι αυτό που αντιπροσωπεύεις κι αυτό που οι άλλοι θεωρούν ότι είσαι, είναι σε αισθητή αντίθεση; Δείχνεις όσα πραγματικά είσαι, ή μήπως φοράς καθημερινά μια μάσκα, από τον φόβο της αποκάλυψης; Κι αν κάνεις και τα δύο; Έχεις σκεφτεί ότι και οι άλλοι πιθανώς να κάνουν το ίδιο; Είμαστε όλοι ίδιοι και στην προσπάθειά μας να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες που συλλέγουμε πληροφορίες για τους άλλους, κάνουμε ένα διαχωρισμό που δυστυχώς μας απομακρύνει από αυτούς. Αν καταφέρναμε να είμαστε λιγότερο επικριτικοί με τον εαυτό μας και δείχναμε το ίδιο πλεονέκτημα της αμφιβολίας πρώτα σε εμάς, θα γινόταν πιο εύκολο να έρθουμε δίπλα δίπλα με όσους αρχικά φαίνονταν απρόσιτοι κι ανώτεροι.

Θεωρώντας ότι γνωρίζουμε τον εαυτό μας καλύτερα, πέφτουμε στην παγίδα να χρησιμοποιήσουμε όλα αυτά τα στοιχεία για να μειώσουμε την αξία και το κύρος μας, άθελά μας. Και υπερβάλλοντας στις υπαρκτές διαφορές με τους άλλους γύρω μας, επιτυγχάνουμε μόνο να απομακρυνθούμε από αυτούς και να θέσουμε εμπόδια στη μεταξύ μας σχέση.

Υπάρχουν δυνάμεις κι αιτιατά που μας επηρεάζουν και θέτουν τις βάσεις για τις αντιδράσεις μας κάθε φορά, που άλλοτε ενισχύουν και άλλοτε περιορίζουν τις προδιαθέσεις μας. Η ψευδαίσθηση της διαφάνειας είναι ακριβώς αυτό, μια γνωστική ασυμφωνία, που δημιουργεί ανισότητα και διαχωρισμό. Η πιο δυνατή και δυναμική λύση για να απομακρυνθούμε από αυτό τον διαχωρισμό, δεν είναι άλλη από τον έρωτα και την αγάπη. Το πλησίασμα, η επαφή και η βαθιά αίσθηση εμπιστοσύνης κι αμοιβαίου μοιράσματος, είναι εκείνο το στοιχείο που θα ρίξει το πέπλο μυστηρίου και θα αποκαλύψει την πραγματική εικόνα. Εκείνο το στοιχείο που θα υπερνικήσει τα εμπόδια και την απόσταση. Εκείνο το συστατικό που θα φέρει πιο κοντά εσένα, εμένα, όλους μας, και θα μας αποκαλύψει το πιο συγκλονιστικό μυστικό.

Ότι είμαστε όλοι ίδιοι, κανείς δεν είναι πιο σημαντικός ή ασήμαντος, πιο περίεργος ή πιο συνηθισμένος, από τον άλλο. Όλοι είμαστε εξίσου ιδιαίτεροι και σημαντικοί και μοναδικοί.

Αγάπη κι εγγύτητα λοιπόν. Υπάρχει τελικά λύση που δε συμπεριλαμβάνει την αγάπη;