Η αγάπη στα χρόνια της απομόνωσης

Η αγάπη στα χρόνια της απομόνωσης. Θυμίζει βιβλίο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και γιατί όχι άλλωστε, αφού στα χαρακτηριστικά αυτής της εποχής συμπυκνώνεται και ο μαγικός ρεαλισμός και ο φόβος του πεπρωμένου και της μοναξιάς, στοιχεία που ρέουν μέσα στο φημισμένο βιβλίο του «Εκατό χρόνια μοναξιά» κι αφθονούν στις ημέρες που διανύουμε. Κι όμως, όσο δυστοπικό και αταίριαστο ζευγάρι κι αν μοιάζει να είναι η αγάπη και η απομόνωση, άλλο τόσο αποδεικνύεται με ηχηρές επιστημονικές έρευνες το αρμονικό και επιτυχημένο ταίριασμά τους σήμερα.

Όταν πριν από μερικούς μήνες, ο επικείμενος κίνδυνος ενός άγνωστου ιού μας ανάγκαζε να απομονωθούμε στο σπίτι, η παρατεταμένη και απρόβλεπτη συνθήκη του αυτο-περιορισμού γρήγορα δημιούργησε ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον γύρω μας αλλά και μέσα μας. Πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, η αρχή μιας σχέσης θα ακολουθούσε μια καθορισμένη πορεία εξέλιξης και ένα πρώτο ραντεβού σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να οριοθετήσει σχέση ή κάτι περισσότερο από μια εφήμερη απασχόληση.

Η διεισδυτική παρουσία όμως της πανδημίας σε κάθε πλευρά της ζωής, όπως τη γνωρίζαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή, άλλαξε όχι μόνο την αίσθηση του χρόνου αλλά και τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τις προσωπικές και ερωτικές μας σχέσεις. Εκείνη η αμήχανη συζήτηση για το επόμενο βήμα μιας σχέσης, για το μοίρασμα μιας κοινής καθημερινότητας, τη συγκατοίκηση και τις προεκτάσεις που έχει, το κλειδί ή το ντουλάπι που δίσταζες πιθανώς να παραχωρήσεις, αυτή η συζήτηση φαίνεται να έχει επιταχυνθεί υπό το φως των νέων γεγονότων. Όταν οι ειδικοί επέβαλλαν περιορισμό, όσοι ήταν στην αρχή μιας σχέσης βρέθηκαν μπροστά σε ένα σημαντικό δίλημμα. Να μείνουν μόνοι για ένα απροσδιόριστο διάστημα ή να επιλέξουν να ζήσουν κάτω από την ίδια στέγη με κάποιον που γνώριζαν ελάχιστα, ίσως και καθόλου.

Αυτή η άμεσα τελεσίδικη οδηγία, χωρίς το ελάχιστο περιθώριο του χρόνου για σκέψη και η απουσία πρότερης εμπειρίας οδήγησε κάποιες σχέσεις να λήξουν άδοξα και άλλες να κάνουν τη μετάβαση στο επόμενο στάδιο, όλα εν ριπή οφθαλμού. Ο μοιραίος συνδυασμός των νέων συνθηκών, όπως το αυξανόμενο άγχος, ο φόβος ενός άγνωστου εχθρού, ο περιορισμός των κοινωνικών επαφών, η παρέκκλιση από τις τυπικές καθημερινές διαδικασίες, η απουσία της ρουτίνας με την ψυχική ασφάλεια που αυτή παρέχει, όλα συνέβαλλαν στη γέννηση των «τούρμπο» σχέσεων. Ο συγκεκριμένος όρος πρωτοεμφανίστηκε τον Ιούνιο στη Βρετανία κι αφορά εκείνες τις σχέσεις που περνούν από το στάδιο της αρχικής σχέσης στην πλήρη δέσμευση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, υπό την πίεση των αναγκαίων συνθηκών της πρόσφατης πανδημίας.

Η καθιερωμένη ακολουθία των βημάτων για μια σχέση φαίνεται να άλλαξε ριζικά, με τα νέα ζευγάρια να επιλέγουν να «δοκιμάσουν» την αντοχή τους και την αντοχή της σχέσης τους σε συνθήκες απομόνωσης. Κι ενώ θα περίμενε κανείς ένα μικρό Βατερλό στη σκέψη και μόνο μιας αυθόρμητης συγκατοίκησης χωρίς προηγούμενο σχέδιο και οργάνωση, τα δεδομένα εκπλήσσουν και προκαλούν αίσθηση.

Ο χαλαρός και διασκεδαστικός πρώτος μήνας του μέλιτος παραχωρεί τη θέση του σε βαθιές και σημαντικές συζητήσεις για ουσιώδη θέματα όπως η υγεία, οι αξίες και οι πεποιθήσεις, αλλά και για καθημερινά μικρά πράγματα που δημιουργούν έντονες προστριβές και αντιπαραθέσεις. Με την ταχύτητα εξέλιξης της σχέσης να αυξάνεται προοδευτικά μέσα στη συμβίωση, ζητήματα που θα τα άγγιζε κάποιος μετά από ένα χρόνο σχέσης, τώρα τα αντιμετωπίζει μέσα στις πρώτες εβδομάδες. Τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας αυτών των σχέσεων, που σύμφωνα με μια έρευνα στην Βρετανία πλησιάζουν σχεδόν το 70%, οφείλονται μεταξύ άλλων και στην έμφυτη ανάγκη των ανθρώπων για επαφή, φροντίδα και αφοσίωση και το πλαίσιο της συμβίωσης λειτουργεί σαν φυτώριο ταχείας ανάπτυξης.

Αυτή η εγγύτητα οδηγεί ταυτόχρονα όμως και προς τις δύο κατευθύνσεις, επιταχύνει τόσο την ανάπτυξη μιας βαθιάς και ουσιαστικής σύνδεσης, όσο και την ανάπτυξη ρωγμών ικανών να οδηγήσουν στην οριστική ρήξη και διάλυση της σχέσης. Ένα από τα πιο κοινά προβλήματα σε μια σχέση είναι η έλλειψη χρόνου για κοινές δραστηριότητες, για επαφή και επικοινωνία, όμως σε αυτές τις συνθήκες η αμετροεπής και συνεχής επαφή οδηγεί αναπόφευκτα στο άλλο άκρο, στην ανεπιθύμητη συνήθεια.

Αποφεύγοντας τα υπονοούμενα και τον σκόπελο των παράλογων προσδοκιών, απαιτήσεων και ορίων και εκφράζοντας ειλικρινά τους προβληματισμούς και τις ανάγκες του ο καθένας, η σχέση θα είναι ικανή να διατηρηθεί και να ανθίσει κι έξω από τα στενά όρια ενός σπιτιού και της καραντίνας. Επιστρέφοντας στην κανονικότητα, όποια μορφή κι αν αυτή έχει, απαλλαγμένοι από την απειλή ενός αόρατου εχθρού, η διασφάλιση της συνέχισης μιας σχέσης έγκειται στα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε προσώπου αλλά και της κάθε σχέσης, ως αυτούσια κι αυτόνομη οντότητα.

Η αυξημένη και συνεχόμενη καθημερινή πίεση οδήγησε σε αυξημένα ποσοστά διαζυγίου στην Αμερική και στην Κίνα, αλλά αυτό δε συνεπάγεται ότι οι νεοσύστατες σχέσεις που δημιουργήθηκαν υπό το φως της πανδημίας δε θα καταφέρουν να παραμείνουν ακλόνητες και σταθερές και μετά.

Αν υπάρχει κάτι που μας δίδαξε αυτή η παγκόσμια κρίση είναι ότι όλα είναι προσωρινά, εφήμερα, οπότε μερικές φορές δεν είναι κακό να επιλέγεις να κάνεις κάτι, ακόμα και να μπαίνεις σε μια συμβίωση απλώς και μόνο επειδή νιώθεις καλά εκεί, νιώθεις ασφάλεια, λιγότερο άγχος και ο κόσμος φαίνεται πιο φιλικός. Αρκεί να επιλέγεις συνειδητά, έστω και προσωρινά.