Κάνοντας τα πράγματα απλά, προκύπτει η απόλαυση

Κατακλυζόμαστε καθημερινά κι ασταμάτητα από πληροφορίες, συνεχείς δραστηριότητες, μια ατελείωτη ροή συμβάντων και γεγονότων που μας διατηρεί σε εγρήγορση με, αλλά και χωρίς τη θέλησή μας. Διατηρούμε τους εαυτούς μας συνεχώς απασχολημένους, σαν μικρά χαμστεράκια σ’ έναν ατέρμονο τροχό και τρέμουμε στην ιδέα ότι θα χάσουμε ένα νέο γεγονός ή μια ανάρτηση σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Άραγε όλα αυτά μας κάνουν πιο ενημερωμένους κι έξυπνους, ή αντλούν κάθε σταγόνα αντοχής από ένα κατά τ’ άλλα υπερδραστήριο νου;

Κι εδώ έρχεται να δώσει τη λύση μια μορφή νοητικής νηστείας που έχει γίνει η τελευταία μόδα στην Αμερική και πιο συγκεκριμένα στην Silicon Valley, εκεί που άλλωστε αφθονεί η ηλεκτρονική δραστηριότητα. Dopamine fasting. Υπόσχεται να επανεκκινήσει τον εγκέφαλό μας και να μας κάνει να εκτιμήσουμε τα απλά πράγματα ακόμα περισσότερο. Απομακρύνοντας καθετί που μας αποσπά την προσοχή για ένα χρονικό διάστημα, αλλάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου μας και τις συνάψεις κι επιστρέφοντας στην καθημερινότητα και τις συνήθειές μας, απολαμβάνουμε περισσότερο τα πάντα.

Αποτελεί ένα είδος επανεκκίνησης του εγκεφάλου, που υποτίθεται επηρεάζει την έκκριση ντοπαμίνης, που εμπλέκεται στα διάφορα συστήματα ανταμοιβής, κινητοποίησης, μάθησης κι απόλαυσης του οργανισμού. Προσπαθώντας λοιπόν να επηρεάσουμε τα επίπεδα ανοχής αυτής της συγκεκριμένης ορμόνης στον οργανισμό, θεωρητικά μετατρέπουμε προηγούμενες δραστηριότητες σε νέες πηγές μεγαλύτερης και πιο έντονης απόλαυσης.

Αν κι όλη αυτή η τάση ξεκίνησε από την παρερμηνεία και γενίκευσης της θεωρίας του ψυχίατρου Cameron Shepah, καθώς είναι αδύνατο να περιορίσεις στην ουσία τα επίπεδα του συγκεκριμένου νευροδιαβιβαστή, η ιδέα να απομακρυνθείς έστω και για ένα 24ωρο απ’ όλα αυτά τα ερεθίσματα γύρω μας, κάτι σαν επανεκκίνηση ή ίσως κι αποτοξίνωση από όλη αυτή την περιρρέουσα πληροφορία γύρω μας, ίσως να μην είναι και τόσο κακή ιδέα τελικά.
Ποιος δεν έχει εκνευριστεί κάποια στιγμή από τις συνεχόμενες ειδοποιήσεις στο κινητό, τα μηνύματα για ανούσιο λόγο και κλήσεις που δεν έχουν κανένα σκοπό παρά μόνο την σπατάλη του πολύτιμου χρόνου μας.

Και πέρα από τους ηλεκτρονικούς περισπασμούς της καθημερινότητάς μας, η συγκεκριμένη «νηστεία» θα μπορούσε να έχει πολύ καλή εφαρμογή στη συναισθηματική υπερφαγία, στην αλόγιστη χρήση του ίντερνετ, στις ατελείωτες ώρες παιχνιδιού σε κάποια πλατφόρμα, στα τυχερά παιχνίδια εντός κι εκτός διαδικτύου, στις αγορές, στο πορνό αλλά και σε διάφορους άλλους εθισμούς που μας αντλούν χρόνο, χρήμα και πολύτιμη προσοχή.

Πολύτιμη γιατί αντλεί ενέργεια από το μυαλό μας, κι εξαντλεί και τ’ αποθέματα προσοχής, αυξάνοντας το στρες και οδηγώντας μας σε μια συναισθηματική και γνωστική κούραση, που μπορεί να συμβάλει σε ένα γενικότερο αίσθημα υπερκόπωσης. Όλη αυτή η νοητική υπερδραστηριότητα μειώνει την ποιότητα της ζωής και του έργου που κάνουμε, καθώς μας παίρνει περισσότερο χρόνο και κάνει κάθε εργασία μας κουραστική, αποφεύγοντάς την πολλές φορές χωρίς κι εμείς οι ίδιοι να αντιλαμβανόμαστε τους λόγους.

Αλήθεια, μπορείς να θυμηθείς την τελευταία φορά που έκανες κάτι χωρίς άγχος, την τελευταία φορά που απήλαυσες πραγματικά κάτι, γιατί ήσουν ολοκληρωτικά απορροφημένος απ’ αυτό που έκανες και την ικανοποίηση που ένιωσες όταν αυτό ολοκληρώθηκε; Με το να νοθεύεις κάθε μια δραστηριότητα, κλέβεις λίγο κάθε φορά από την απόλαυση που μπορεί να σου προσφέρει η ολοκλήρωσή της. Με το να είσαι μοναδικά αφοσιωμένος στο έργο σου, βιώνεις τελείως διαφορετικά την υπόθεση και τα νοήματα που είναι σχεδιασμένο να σου μεταφέρει. Με το να κοιτάς συνέχεια το κινητό σου, δεν επιτρέπεις στον εαυτό σου να βιώσει και μετά να μπορεί να θυμηθεί αυτές τις όμορφες στιγμές αγνής χαλάρωσης στον καναπέ με το άλλο σου μισό και τα συναισθήματα που σ’ έκανε να νιώσεις, την ευχαρίστηση, το γέλιο κι ίσως και τη βαρεμάρα, αλλά όλα συνειδητά και δικά σου.

Η υπερκατανάλωση σε όλα τα επίπεδα και συγκεκριμένα στην ηλεκτρονική πλευρά της ζωής όλων μας, ίσως αποτελεί ένα σημαντικό λόγο για τα αισθήματα υπερβολικού άγχους και θλίψης που βιώνουμε κάποιες, αν όχι τις περισσότερες φορές. Η απορρόφηση απ’ όσα διαδραματίζονται σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης μας απομακρύνει από το να μας απορροφήσει η πραγματική ζωή εκεί έξω.

Σε καμία περίπτωση δε χρειάζεται ν’ αποκοπούμε από όλα και όλους ολοκληρωτικά, κάποιες πληροφορίες είναι πολύτιμες κι ωφέλιμες, αλλά ίσως αν επιλέγαμε πιο προσεκτικά κάθε πηγή όπου αφιερώνουμε την προσοχή και τον χρόνο μας, ίσως να αποκτούσαμε ξαφνικά περισσότερο χρόνο για την πραγματική ζωή. Εξάλλου αν χάσουμε κάτι στην τηλεόραση, αν απομακρυνθούμε από έναν φίλο στο Facebook, αν χάσουμε μια ενημέρωση στο email μας, ίσως αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν σημαντικό για εμάς και ποτέ δικό μας, αφού ζήσαμε και χωρίς αυτό.

Κι ίσως να σταματούσαμε να ξεχνάμε τόσο πολύ, ίσως να μπορούσαμε να συγκεντρωθούμε πιο εύκολα, ίσως όσα τελικά επιλέγαμε να κάνουμε να μας πρόσφεραν μεγαλύτερη χαρά. Ίσως η ημέρα μας να ήταν πιο παραγωγική, και ο ύπνος μας πιο καθαρτικός. Ίσως ακόμα και το φαγητό μας να αποκτούσε διαφορετική γεύση, γιατί θα είμαστε παρόντες όταν το καταναλώνουμε, σε αντίθεση με το να το μοιραζόμαστε με την τελευταία ενημέρωση της ιστορίας κάποιου υποτιθέμενου φίλου μας στο Instagram.

Η ανία είναι η πηγή και το έναυσμα κάθε δραστηριότητας έξω από τα συνηθισμένα. Όταν τα παιδιά βαριούνται, επινοούν φανταστικούς ήρωες και ιστορίες που τους παρασύρουν σε συναρπαστικές περιπέτειες και τελικά τους φέρνουν μια κατευναστική κούραση που τους αγκαλιάζει με ευχαρίστηση κι ικανοποίηση καθώς αφήνονται στην αγκαλιά της χαλάρωσης και του ύπνου.

Αντί να σκέφτεσαι λοιπόν την επόμενη ανάρτηση στο Facebook, ή πώς θα βγάλεις την καλύτερη selfie, ίσως εκείνη την στιγμή να επιλέξεις να βιώσεις τους ανθρώπους δίπλα σου και τα γεγονότα γι’ αλλαγή, ακόμα και τον ίδιο σου τον εαυτό, όσο απλά, βαρετά ή συγκλονιστικά κι αν είναι. Και ποιος ξέρει, ίσως έτσι μεταμορφωθεί ολόκληρος ο κόσμος σου, ο πραγματικός, εκεί έξω.