Μια selfie, κανένα ρούχο

Σωστός φωτισμός, προσεκτικά επιλεγμένες πόζες, σκιές που δημιουργούνται στα κατάλληλα σημεία, φίλτρα για την τελειοποίηση ενός κατά τ’άλλα γήινου σώματος. Σαν άλλος ζωγράφος της Αναγέννησης, ο σύγχρονος άνθρωπος, κάνοντας χρήση των ανάλογων εφαρμογών του κινητού του τηλεφώνου, δίνει τη μορφή και την όψη που θέλει στο σώμα του και το «μοιράζεται» με τον παραλήπτη της αρεσκείας του. Ένα μοίρασμα μόνο κατ’ ευφημισμό, καθώς στην ουσία το άγγιγμα, η φυσική παρουσία λείπει και υπολείπεται ταυτόχρονα.

Ένας σύγχρονος τρόπος σύνδεσης, ή αλλιώς, μια εικονική επαφή, επιδεικνύοντας σώματα στην οθόνη του κινητού μας, άμεσα προσβάσιμα αλλά ταυτόχρονα τόσο μακριά από το ίδιο το άγγιγμά μας. Κάποτε ξεκινώντας ως προάγγελος μιας μελλοντικής συνάντησης, πλέον οι selfies χωρίς ρούχα αποτελούν το κύριο μέρος μιας «συνάντησης», χωρίς φυσική παρουσία, χωρίς άγγιγμα, χωρίς μυρωδιά, απόλυτα «επιδερμικά», με την απουσία της πραγματικής αίσθησης της αφής.

Μια τέτοια «επαφή», προκαλούμενη από μια ενεργή επιθυμία, οδηγείται σε μια παθητική σύνδεση, χωρίς να εξελίσσεται παραγωγικά. Με καμία προσδοκία για ιδιοκτησία, αυθεντική επαφή ή οποιαδήποτε άλλη έκβαση, το χωρίς λογοκρισία φωτογραφικό στιγμιότυπο, με έναν πρωτοφανή τρόπο κατέχει τη δύναμη να διατηρεί την απόσταση και οποιαδήποτε πιθανότητα ρεαλιστικής επαφής. Έχοντας μια αποστασιοποιημένη θέση, πίσω από την οθόνη του κινητού μας, σε μια προσπάθεια να προκαλέσουμε και εντυπωσιάσουμε, αποκαλύπτουμε ένα ωραιοποιημένο σώμα, απροκάλυπτα και ταυτόχρονα αποφεύγοντας σημαντικές προσωπικές αποκαλύψεις. Ένας ιδανικός τρόπος για να ελέγξουμε εμείς οι ίδιοι την αφήγηση, την ιστορία που θέλουμε να εκφράσουμε και να απεικονίσουμε την «αλήθεια» όπως εμείς επιθυμούμε.

Μια selfie χωρίς ρούχα δεν έχει ανάγκη από περιττά στολίδια, σχόλια ή πολύπλοκες εξηγήσεις, δείχνει αυτό ακριβώς που χρειάζεται η στιγμή. Μια τολμηρή απεικόνιση ενός κορμιού, αφαιρετικού, με έναν διάχυτο και ασαφή ερωτισμό. Εφήμερη εικόνα, μιας εφήμερης ομορφιάς, που όμως κατέχει σημαντική θέση στην αλληλεπίδραση μιας σημαντικής μερίδας ανθρώπων. Συνθέτοντας μια ιδανική εικόνα, ανύπαρκτη στην πραγματικότητα, αυτοπροσδιοριζόμαστε, δημιουργώντας μια εντελώς πλασματική εικόνα, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει.

Ακολουθώντας μια τέτοια διαδεδομένη πρακτική στη διαδικτυακή μας ζωή, διατηρούμε τον έλεγχο της ιστορίας μας καθώς και την επιτρεπόμενη απόσταση που κάποιος μπορεί να μας πλησιάσει. Ειδικά όταν η εν λόγω selfie διαμοιράζεται σε περισσότερους από έναν παραλήπτες, τότε σαφώς δείχνει μια αμφίθυμη πρακτική που ανάγει το σώμα μας σε ένα διαμοιραζόμενο προϊόν με ανταλλακτική αξία, με καμία πρόθεση για αυθεντική επαφή και σύνδεση. Βασικός στόχος η επιβεβαίωση και η αύξηση της «ανταλλακτικής» αξίας μας.

Με σαφές ενδιαφέρον να εξερευνήσουμε περισσότερο τον εαυτό μας και την εικόνα που προβάλλουμε προς τα έξω, είτε την αληθινή είτε την εξιδανικευμένη, αποφεύγουμε να συνδεθούμε συνειδητά με τον άλλο άνθρωπο. Το καυτό ερώτημα που μας απασχολεί και κινητοποιεί τη συμμετοχή μας σε αυτή τη διαδικασία, είναι το κατά πόσο η εικόνα μας αρέσει και ο βαθμός αποδοχής που λαμβάνουμε από αυτήν.

Μια φωτογραφία αφήνει να διαφανούν περισσότερες ή λιγότερες πληροφορίες, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί ένα απόρθητο τείχος, αδιαπέραστο με ένα πιθανώς αμφίσημο νόημα, ασφαλές και ελεγχόμενο. Η γωνία λήψης της φωτογραφίας, ο ελάχιστος φωτισμός και μια κολακευτική θέση του σώματος, όλα συμβάλλουν στην παρουσίαση μιας εικόνας που ελάχιστα αντανακλά το πραγματικό σώμα μας. Αλλοιώνοντας την εικόνα του σώματός μας, με ένα τέτοιο τρόπο, όσο ελκυστικό και αν φαίνεται αρχικά, μας καθιστά ευάλωτους και αυξάνει το άγχος να ανταποκριθούμε σε αυτή την εικόνα.

Η κοινωνική απομόνωση, τόσο στις μεγαλουπόλεις όσο και στις επαρχιακές πόλεις και οι εξαιρετικές καθημερινές απαιτήσεις και συνθήκες, καθιστούν τα κοινωνικά δίκτυα ένα προσβάσιμο μέσο σε όλους ώστε να μειώσουν, ακόμα και πλασματικά την απόσταση που βιώνουν και να προσεγγίσουν τους άλλους ανθρώπους. Οι selfies χωρίς ρούχα, με την ατομική αισθητική τους και μια σαφή πρόθεση να δηλώσουν μια ιστορία, με την υψηλής ευκρίνειας απεικόνιση, μάλλον «θολώνουν» τα όρια με την πραγματικότητα και τη ρεαλιστική εικόνα που εκεί παρουσιάζουμε.

Η εικόνα, πόσο μάλλον μια εικόνα ενός γυμνού σώματος, έχει δύναμη και τη δυνατότητα να αποτελέσει ένα μέσο επικοινωνίας, δυναμικό και αντιπροσωπευτικό για τον καθένα από εμάς. Ο τρόπος που επιλέγουμε να απεικονίσουμε τον εαυτό μας, και το σώμα μας, από μόνο του αποκαλύπτει αρκετές πληροφορίες για εμάς. Όσο και αν προσπαθούμε να σκιαγραφήσουμε μια αποπροσωποποιημένη και αποστασιοποιημένη εικόνα, ενός ιδανικού και συνεπώς απρόσιτου εαυτού, ακούσια πλευρές του εαυτού μας αναδύονται στην επιφάνεια. Το περιεχόμενο εξάλλου που επιλέγουμε να παρουσιάσουμε, αφήνει να διαφανούν στοιχεία της προσωπικότητας και του χαρακτήρα μας και δημιουργούν μια καθοριστική αποτύπωση στο μυαλό του άλλου, καθαρά αυθαίρετη και ατομική, όπου δεν έχουμε κανέναν απολύτως έλεγχο.

Η ψηφιακή εικόνα μας πιθανώς αιχμαλωτίζει τη φαντασία του παραλήπτη για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, αποτελεί όμως και ένα προϊόν γρήγορης κατανάλωσης, που φθίνει και απορρίπτεται με την ίδια ταχύτητα. Από την απαρχή του κόσμου, η επικοινωνία με ερωτικό χαρακτήρα, με σκοπό την αποπλάνηση, είναι ένα σύνηθες χαρακτηριστικό κάθε εποχής. Άλλοτε με αποστολή ερωτικής αλληλογραφίας, σήμερα με αποστολή selfies, οι άνθρωποι ανέκαθεν επιθυμούσαν να μειώσουν την απόσταση μεταξύ τους και να συνδεθούν, χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα μέσα κάθε εποχής. Με περισσότερο από το 1/3 των ανθρώπων να επιδίδονται σε αυτή την πρακτική, αποτελεί έναν τρόπο να παρουσιάσουμε -χωρίς λογοκρισία, χωρίς ρούχα, και ίσως χωρίς ίχνος ειλικρίνειας- το σώμα μας, σε μια προσπάθεια να γίνουμε ορατοί και αρεστοί, χωρίς απαραίτητα να πλησιάσουμε ουσιαστικά ο ένας τον άλλο.

Η συγκεκριμένη selfie αποτελεί έναν τρόπο σύνδεσης από απόσταση, ιδιαίτερα σε συνθήκες απομόνωσης, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνεκτικό και αδιαμφισβήτητο στοιχείο για τη μεταφορά αυτής της σύνδεσης στην πραγματική  ζωή. Αποτελεί άραγε μια νέα ερωτική Αναγέννηση, η ολοένα και αυξανόμενη χρήση της, ή μια επιστροφή σε έναν ερωτικό Μεσαίωνα, με την απόσταση να είναι κυρίαρχο χαρακτηριστικό;