«Η αγάπη είναι περισσότερο κοντά στον εαυτό της, όταν το εδώ και τώρα παύουν να ενδιαφέρουν». Αυτοί οι στίχοι του T.S Eliot από τα Τέσσερα Κουαρτέτα επιτυγχάνουν να εμπεριέχουν, σε μόνο δύο σειρές, την πραγματική ουσία της αγάπης, της αληθινής, της ανόθευτης, της άδολης, της ολοκληρωτικής και πανταχού παρούσης.
Όταν η μοναδική επιδίωξη είναι η αφοσίωση στον άλλον, χωρίς να επιζητείς ένα οριστικό και συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Όταν όλα είναι ρευστά και καταφέρνεις με επιτυχία να πορευτείς στο μαζί, χωρίς αμφιβολία και απαλλαγμένος από περιττές σκέψεις και ψυχρή λογική. Η αγάπη αποτελεί μια συνωμοσία μεταξύ του εγώ και του εσύ, απέναντι σε ολόκληρο τον κόσμο. Φέρνει στην επιφάνεια τα καλύτερα στοιχεία μας, απομακρύνοντας τον φόβο και τη λογοκρισία. Ακόμα και μετά από έναν έντονο καβγά, μια οδυνηρή απουσία, ή μια σύντομη απόσυρση, η αγάπη είναι πάντα εκεί, φαίνεται, φωνάζει για προσοχή, δε δέχεται αμφισβήτηση, είναι αυταπόδεικτη.
Τι γίνεται όμως όταν, όχι η αγάπη φυσικά, αλλά ο άλλος χρειάζεται επιβεβαίωση, απαιτεί αποδείξεις και φυσικά στοιχεία της υπεροχής της δικής σου αγάπης προς αυτόν; Πώς μπορείς να αποδείξεις την αγάπη που νιώθεις για τον σύντροφό σου, την πίστη και την αφοσίωσή σου σ’ αυτόν, όταν εκείνος δεν είναι ικανός να τα ακούσει; Όχι από έλλειψη θέλησης, αλλά εξαιτίας λόγων που ξεπερνούν και τη δική του λογική και δύναμη κι έχουν επηρεάσει με την πάροδο των χρόνων την ικανότητά του να εμπιστεύεται, εσένα, εμένα, ολόκληρο τον κόσμο γύρω του.
Οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε ανασφάλεια βιώνοντας τις συνθήκες γύρω μας, ενώ λειτουργούμε με σύνεση, δεν επιτρέπουμε την απειλή και τον τρόμο να εισέλθει στην ψυχή μας και να την αλλοιώσει. Η εμπιστοσύνη, σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της, είναι μια σταθερή πεποίθηση στην αξιοπιστία, την αλήθεια, ή τη δύναμη κάποιου ανθρώπου ή αντικειμένου.
Στην πράξη είναι όλες εκείνες οι φορές που χρειάστηκες βοήθεια κι ο σύντροφός σου ήρθε τρέχοντας, όταν έκλαιγες και σε πήρε αγκαλιά, παίρνοντας εκείνος λίγη από τη θλίψη σου και παίρνοντας εσύ λίγη από τη δύναμή του, όταν είναι ειλικρινής για τις πράξεις και τα συναισθήματά του και πιστεύεις με κάθε κύτταρο του σώματός σου ότι θέλει μόνο την ασφάλεια, το καλό σου, και την ευτυχία σου και κάνει τα πάντα για τα επιτύχει.
Όταν όμως ο άλλος είχε ανασφαλή δεσμό με τον γονιό που του παρείχε φροντίδα και κάθε φορά που σαν βρέφος έκλαιγε, κάποτε ερχόταν κάποιος να τον ανακουφίσει κι άλλοτε βίωνε την πλήρη αδιαφορία, ίσως και την εγκατάλειψη, η ανασφάλεια και η έλλειψη αυτοπεποίθησης έγιναν σταθερά στοιχεία τους χαρακτήρα του. Όχι από ξεκάθαρη επιλογή, αλλά σαν ένας μηχανισμός άμυνας απέναντι σε όσα τον πλήγωναν βαθιά. Και δεν ήταν σε θέση να τ’ αντιμετωπίσει με άλλο τρόπο.
Αυτό το οδυνηρό και πολύπλοκο παρελθόν, που οδήγησε στη δημιουργία αναξιόπιστων φιλικών σχέσεων κι αποτυχημένων σχέσεων που τον πλήγωσαν, όλα συνέβαλλαν στη διαμόρφωση της ανάγκης του για επιβεβαίωση. Εκείνος ο τρόπος που ήταν βοηθητικός όταν ήταν βρέφος, τώρα στην ενήλικη ζωή του γίνεται βλαπτικός. Χρειάζεται αυτή την επιβεβαίωση σαν πολύτιμο αγαθό, ώστε να «πιστέψει» ότι ο κόσμος γύρω του είναι ασφαλής και φιλικός, κι όσο παράλογο κι αν ακούγεται για εσένα, για εκείνον αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την επιβίωσή του.
Ένα τραύμα ανοιχτό υπάρχει, που συνεχίζει να διαβρώνει τις σχέσεις του και να γίνεται αιτία για ακόμα περισσότερο πόνο και φόβο κι όσα πασχίζει σθεναρά να αποφύγει. Αφού στην ουσία, ο ίδιος είναι εκείνος που προκαλεί και τροφοδοτεί όλη αυτή την κατάσταση που βιώνει. Το πιο συγκλονιστικό γεγονός σ’ αυτή τη συνθήκη, είναι όταν η δική σου ειλικρινής αγάπη έρχεται σε αντίθεση με όσα έχει βιώσει και πιστεύει και σαν άλλος κυνικός ερευνητής προσπαθεί με μανία ν’ αποδείξει την αξιοπιστία των λανθασμένων κατά τ’ άλλα πεποιθήσεών του. Μόνο έτσι δε θα καταρρεύσει ο κόσμος του και θα συνεχίσει να υπάρχει.
Όσο και να πονάει η απουσία εμπιστοσύνης που νιώθει, για εκείνον είναι κάτι οικείο και διαχειρίσιμο μέσα στα χρόνια και χωρίς πραγματική βοήθεια είναι δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο φυσικά, να εγκαταλείψει την επικριτική φωνή μέσα του και τον άκρατο σκεπτικισμό και να αφεθεί στην αγάπη. Το μόνο που χρειάζεται είναι να επιτρέψει στον εαυτό του να γίνει ευάλωτος, ν’ αποφασίσει συνειδητά να ρισκάρει, γνωρίζοντας ότι μπορεί να βιώσει και πόνο, και φόβο και πολλά άλλα συναισθήματα που τώρα αποφεύγει.
Όμως έτσι είναι οι σχέσεις των ανθρώπων, με τα πάνω, τα κάτω, τα όμορφα και τα άσχημα. Ίσως και τελικά όλα να είναι όμορφα γιατί μας φέρνουν σε επαφή με την ανθρώπινη υπόστασή μας. Η αγάπη αποτελεί μια μοναδική εμπειρία, ικανή να σε αλλάξει, να σε διαμορφώσει, να σε μεταμορφώσει. Υπάρχει όμως η υγιής και η βλαπτική αγάπη, και η δεύτερη έχει την ικανότητα να σε απορροφήσει, αλλοιώνοντας την ταυτότητά σου και εμπλέκοντάς σε σ’ ένα δρόμο σκοτεινό κι επικίνδυνο, για την ίδια σου την ψυχική υγεία.
Την επόμενη φορά που θα αντιμετωπίσεις τη δυσπιστία και τις παράλογες αποδείξεις αφοσίωσης, μπορείς να δείξεις εμπιστοσύνη κι ενσυναίσθηση βοηθώντας τον άλλον να καταλάβει και να εμπιστευτεί όχι μόνο εσένα, αλλά τη ζωή την ίδια. Μην αφήσεις όμως να χαθεί η ταυτότητά σου, για να αποδείξεις το αναπόδεικτο. Επίτρεψε στον εαυτό σου να απελευθερωθεί και μαζί μ’ εσένα να απελευθερωθεί και ο άλλος, διασφαλίζοντας την αυτοεκτίμησή σου.
Η αγάπη είναι το πιο όμορφο πράγμα σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά κάποιες φορές, η αγάπη δεν είναι αρκετή για να σώσεις τον άλλο.
Συντάκτης: Βασιλική Υψηλάντη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
