Ανασφάλεια. Είναι συναίσθημα; Πολλές φορές λέμε ότι αισθανόμαστε ανασφάλεια. Είναι ιδιότητα ή χαρακτηριστικό; Απαριθμώντας χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου λέμε ότι κάποιος, εκτός των άλλων, είναι ανασφαλής. Ουσιαστικά η ανασφάλεια προέρχεται από την έλλειψη σταθερότητας σε κάποιον τομέα της ζωής μας. Από την έλλειψη ασφάλειας, εξ ου και η λέξη. Ας μην το πούμε κάπως. Είναι όλα μαζί και είναι και το τίποτα, ένα κενό μέσα μας, ένα βάρος απροσδιόριστο, μια κρυφή βαθιά ανησυχία ή άγχος.
Υπάρχουμε εμείς, οι «κοινοί θνητοί». Που κάτι μας λείπει. Η υγεία, μια καλή εμφάνιση, ένας σύντροφος, η δουλειά, οι φίλοι, τα νιάτα ίσως. Κάτι από τα παραπάνω που λείπει είναι ενδεχομένως αυτό που κάποιες φορές μας «τρώει». Ανασφάλεια όλων εμάς είναι το αν θα αποκτήσουμε ένα από τα παραπάνω που μας λείπει για μια πιο υγιή ενήλικη ζωή. Θα βρούμε δουλειά να ανταπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας; Θα βρεθεί ο σύντροφος που θα γλυκάνει τη μοναξιά μας; Ναι, είμαστε ανασφαλείς και κάπως το δικαιολογούμε στον εαυτό μας. Η έλλειψη μας κάνει έτσι. Ή η αδυναμία ν’ αποδεχτούμε αυτή μας την έλλειψη και να την αλλάξουμε.
Κι εκεί που θεωρούμε ότι μόνο εμείς έχουμε ανασφάλεια, ξαφνικά βλέπουμε τα ίδια λαμπάκια να αναβοσβήνουν στο σκοτάδι, πάνω από «επιτυχημένους» ή, τελοσπάντων, ανθρώπους που φαινομενικά δεν τους λείπει τίποτα. Σ’ εκείνους η ανασφάλεια δεν κάνει μπαμ όπως σε μας. Ή όπως νομίζουμε ότι κάνει σ’ εμάς. Ίσως μάθαμε να θεωρούμε ότι μόνο εμείς έχουμε μονοπώλιο σ’ αυτήν. Τελικά δεν το έχουμε αυτό το μονοπώλιο. Και η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική απ’ αυτή με την οποία τροφοδοτούμε τη δικαιολογία του να είμαστε ανασφαλείς.
«Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες» λέει ο σοφός λαός. Εάν η ανασφάλεια θεωρείται ότι σχετίζεται με την κατοχή ή μη κατοχή πραγμάτων ή χαρισμάτων, τότε σίγουρα δεν αφορά εκείνους που δεν έχουν πράγματα. Αυτό δηλώνει η παραπάνω παροιμία. Επομένως, όσα περισσότερα έχει κάποιος, τόσο περισσότερες έννοιες έχει για την απώλειά τους και για μια ζωή, γενικότερα, χωρίς αυτά. Ανασφαλής επομένως μια μη εμφανίσιμη γυναίκα, για πολλούς λόγους, ανασφαλής όμως είναι και μια γυναίκα με καριέρα μοντέλου. Γι’ άλλους λόγους, ίσως, αλλά ίσως και περισσότερο ανασφαλής.
Τη βλέπεις και τη θαυμάζεις. Αντικειμενικά όμορφη, μ’ ένα χρυσό πακέτο στα χέρια. Τρυφερός σύζυγος, αγαπημένοι (μεταξύ τους) και υποστηρικτικοί (προς εκείνη) γονείς, οικονομική άνεση και μια καριέρα να τρέχει. Νομίζεις ότι μ’ ένα τέτοιο υλικό ψυχισμός της είναι αψεγάδιαστος. Αν τη ρωτήσεις, όμως, θα σου απαντήσει εξομολογητικά ότι οι νύχτες της δεν είναι απόλυτα γαλήνιες. Κάποιες απ’ αυτές τις νύχτες, όταν κορμί και μυαλό χαλαρώνουν από μια κουραστική μέρα, αν την πετύχεις σε φάση ειλικρίνειας θα σου πει ότι ένα σαράκι την τρώει. Κι αν δεν την τρώει, σίγουρα έχει κάνει αισθητή την παρουσία του και την ενοχλεί.
Θα συνεχίσει να έχει όλα όσα τώρα έχει; Είναι αληθινά όσα έχει; Τα αξίζει; Είναι όλα όπως εκείνη τα βλέπει; Ο σύζυγός της είναι πιστός; Την ήθελε επειδή την ερωτεύτηκε ή επειδή ήταν αρκετά πλούσια; Την ήθελε γι’ αυτό που είναι ή επειδή έχει όλα όσα έχει; Πώς θα είναι η ζωή της εάν η μία ρυτίδα που βρήκε δώσει τη θέση της σε πολλές; Θα είναι εξίσου αγαπητή όταν δε θα έχει αυτή την ομορφιά; Οι φίλοι της της λένε πάντα την αλήθεια ή της χαϊδεύουν τ’ αυτιά; Η εικόνα της προς τα έξω είναι ακόμη αλώβητη; Ο κατάλογος είναι μακρύς και ο μύθος ότι μόνο κάποιοι είναι ανασφαλείς καταρρίπτεται.
Ανασφαλείς είμαστε όλοι. Ανεξαιρέτως. Ακόμη κι εκείνοι που μας παρατηρούν (ακόμη κι από αγάπη) ότι πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε τόσο ανασφαλείς, ακόμη κι εκείνοι, ναι. Εκείνοι ίσως είναι περισσότερο. Απλά σε άλλο τομέα. Γιατί υπάρχουν απλές μικρές ανασφάλειες που το αντίκτυπό τους είναι σχεδόν «άκακο» στη ζωή εκείνου που τις έχει κι όμως αυτές βιάζονται να κρίνουν κάποιοι. Χωρίς να κοιτούν τις τεράστιες, μη συνειδητοποιημένες (από τους ίδιους) δικές τους.
Σταμάτα, λοιπόν, να γελάς με την ανασφάλεια που, λόγω εμφάνισής μου, με ωθεί να μην κάνω μπάνιο στις πήχτρα παραλίες της Μυκόνου κι εστίασε στη δική σου ανασφάλεια που λόγω φόβου μοναξιάς κοιμάσαι μ’ ολόκληρο το Αιγαίο. Σταμάτα να παρατηρείς με έκπληξη τις όποιες δικές μου ανασφάλειες και σκέψου τις δικές σου. Σκέψου τους μικρότερους και μεγαλύτερους φόβους σου. Να δεις που θα με δεις με άλλο μάτι. Εκείνο της κατανόησης. Κι ίσως ξαναγνωριστούμε, ίσως και ν’ αγαπηθούμε.
Το κομμάτι «ανασφάλεια» δεν έχει, λοιπόν, να κάνει με το τι έχεις ή τι δεν έχεις. Δεν έχει να κάνει με απωθημένα ή επιθυμίες. Με ελλείψεις ή πλεονάσματα. Έχει να κάνει με την όποια αυτοεκτίμηση έχει αποκτήσει κάποιος. Σε βάθος, όμως, έχει να κάνει με την κοσμοθεωρία του καθενός. Το να ειπωθεί ότι η μοναδική ανασφάλεια που έχει ο άνθρωπος είναι ο φόβος του θανάτου και γύρω απ’ αυτόν βγαίνουν εκατοντάδες παρακλάδια είναι μεγάλη κουβέντα. Όμως αυτό ισχύει και μεγάλοι φιλόσοφοι το έχουν αναπτύξει σε δοκίμιά τους. Ας ειπωθεί κάτι πιο «εύπεπτο» στο νου. Η ανασφάλεια φεύγει όταν μπορέσεις και δεις τη ζωή και τα ζητούμενά της σωστά. Μέχρι τότε, είμαστε όλοι ανεξαιρέτως κι αδικαιολόγητα απίστευτα ανασφαλείς.
Συντάκτης: Ελευθερία Παπασάββα
