Είναι αυτό το «ευ» που αν κολλήσουμε σε κάποιες λέξεις, τους δίνουμε υπεροχή. Είναι και η σημασία που δίνει αυτό το «ευ» σε αυτές τις λέξεις που γίνονται το δεύτερο συνθετικό. Η σημασία του «καλού». Ευαίσθητος, ετυμολογικά, σημαίνει εκείνος που έχει σε καλό ή καλύτερο (από το σύνηθες) βαθμό ανεπτυγμένες τις αισθήσεις του. Φυσικά δεν αναφερόμαστε στις πέντε βιολογικές αισθήσεις.
Ευαίσθητοι αρέσκονται να αυτοαποκαλούνται σήμερα οι μίζεροι άνθρωποι. Οι μοιρολάτρες ή οι απλοί κλαψιάρηδες. Εκείνοι που όλα τα δεινά τους έχουν, κατά καιρούς, βρει. Οι φωσκολικοί ήρωες, οι «ήρωες» της σαπουνόπερας της ζωής. Οι βασιλιάδες του δράματος.
Οι αιώνια ερωτευμένοι, πληγωμένοι, παρατημένοι και ανασφαλείς. Συνήθως τις αδυναμίες του χαρακτήρα μας τις βαφτίζουμε «ευαισθησίες» διότι η λέξη αυτή είναι πιο εύηχη στ’ αυτιά μας από άλλες όπως μεμψιμοιρία, μοιρολατρία, ακηδία ή ραθυμία. Όμως ευτυχώς υπάρχουν οι αντικειμενικοί παρατηρητές και τα πράγματα ξεκαθαρίζουν. Η ευαισθησία θέλει δύναμη και αξιοπρέπεια για να σταθεί και να επιβιώσει μέσα σε μια ψυχή που βάλλεται από παντού.
Ευαίσθητος δεν είναι εκείνος που θα φτιάξει στιχάκια για πάρτη σου ή που θα σε πάει ρομαντζάδα στο ηλιοβασίλεμα. Ούτε εκείνος που θα σε γεμίσει κολακείες και παρηγοριές για να σε εμψυχώσει. Ευαίσθητος δεν είναι εκείνος που θα σου διαφημίσει τις δωρεές του σε φτωχούς και πένητες, ούτε εκείνος που θα σου χτυπήσει την πλάτη λέγοντάς σου «σε καταλαβαίνω». Μπορεί να βρεις κάποιες αλήθειες στους παραπάνω τύπους ανθρώπων, όμως όλα τα παραπάνω δεν είναι κριτήρια ευαισθησίας. Ο δηκτικός ρομαντισμός και η γλυκουλιά στους τρόπους δεν κάνουν απαραίτητα τον ευαίσθητο άνθρωπο.
Ευαίσθητος είναι ο άνθρωπος εκείνος που αθόρυβα και ανώνυμα θα αφήσει τα τελευταία του κέρματα στο ποτηράκι του απέναντι πεζοδρομίου και θα τρέξει βιαστικά πριν φανεί το πρόσωπό του. Ο άγνωστος που στους καθημερινούς μαραθωνίους της βιοπάλης θα παρατήσει τη «σκυτάλη» και θα κοντοσταθεί να σε βοηθήσει να σηκωθείς από τη γλίστρα που έφαγες το χθεσινό βροχερό πρωινό, όσο οι άλλοι σε προσπερνούν βιαστικά για να προλάβουν το τρένο τους.
Ευαίσθητη είναι η κυρία του παραπάνω ορόφου, που έμαθε ότι είσαι άνεργος, που έχετε αλλάξει όλες κι όλες δυο καλησπέρες, και που θα σου βρει χίλιες δικαιολογίες (τάχα μου φεύγει ταξίδι και ό,τι μείνει σπίτι θα χαλάσει) ώστε να πάρεις εκείνο το μπουκάλι λάδι χωρίς να νιώσεις αναξιοπρεπής.
Ευαίσθητοι είναι, πρώτα απ’ όλα και όλους, εκείνοι οι άνθρωποι που έχουν τις κεραίες τους ανοιχτές σε κάθε μας ανάγκη, χωρίς να έχουν προσωπικό όφελος. Κάποιο συμφέρον ή απλά αντάλλαγμα. Ευαίσθητοι είναι πρωτίστως εκείνοι οι άνθρωποι που εθελοντικά φροντίζουν ανθρώπους. Αν θέλεις να φωτογραφίσεις την έννοια ευαισθησία και να εκτυπώσεις φωτογραφίες με πρόσωπα καθημερινά, πραγματικά ευαίσθητων ανθρώπων άρχισε να επισκέπτεσαι τα μέρη εκείνα όπου ακούραστα ξένοι εθελοντικά κρατάνε χέρια πρώην αλκοολικών και τοξικομανών. Ηλικιωμένων ή απλά ασθενών. Κι αν πρέπει ανάμεσα σε δύο περιπτώσεις να επιλέξω τον ευαίσθητο, τότε δε θα επιλέξω τον γκόμενο που θα μου χαϊδέψει τα μαλλιά, αλλά τον ξένο που θα μου πιάσει κουβέντα στο παγκάκι που με πήραν τα κλάματα.
Ευαίσθητος είναι ο άνθρωπος εκείνος που διαθέτει αυτό που λέμε «ενσυναίσθηση». Που μπορεί απόλυτα να μπει στη συναισθηματική κατάσταση του άλλου, πάντα με σκοπό να συνδράμει ψυχολογικά ή συναισθηματικά. Ακόμη και με ένα νεύμα.
Η ενσυναίσθηση διαφέρει από την απλή κατανόηση των συναισθημάτων του άλλου. Δεν αρκεί να κατανοήσεις αυτό που σου λέω ότι αισθάνομαι. Αντίληψη έχουν (σχεδόν) όλοι. Ενσυναίσθηση είναι να μπορείς να νιώσεις αυτό που νιώθω, αλλά και τις δεκάδες παραμέτρους γύρω από αυτό, χωρίς να πρέπει να τις απαριθμήσω. Τον καλύτερο ορισμό της ενσυναίσθησης τον έδωσε ο Khen Lampert (2005): «Ενσυναίσθηση είναι αυτό που συμβαίνει σε μας όταν αφήνουμε το σώμα μας και βρισκόμαστε είτε προς στιγμήν είτε για μεγαλύτερη χρονική περίοδο στο μυαλό του άλλου. Παρατηρούμε την πραγματικότητα μέσω των ματιών του, αισθανόμαστε τις συγκινήσεις του, μοιραζόμαστε τον πόνο του.»
Έλλειψη ατομικού συμφέροντος, δύναμη του χαρακτήρα, ενσυναίσθηση αλλά και κάτι ακόμη. Δοτικότητα.
Αυτά συνθέτουν την ευαισθησία ως χαρακτηριστικό μιας ανθρώπινης ύπαρξης. Ευαίσθητος άνθρωπος είναι ο άνθρωπος με πλούσιο συναισθηματικό κόσμο που είναι πρόθυμος ανά πάσα ώρα και στιγμή να δώσει και να δοθεί ολόκληρος. Γι’ αυτό και όταν υπερπερισσεύει σε κάποιους όλο αυτό δυναμικό που έχει ανάγκη να διοχετευτεί κάπου, τότε αυτό βρίσκει διέξοδο μέσα απ’ την τέχνη.
Αυτοί οι άνθρωποι ζωγραφίζουν, συνθέτουν και γράφουν συναισθήματα. Δεν είναι όλοι οι καλλιτέχνες ευαίσθητοι άνθρωποι, όμως οι περισσότεροι είναι. Και τα έργα τους δεν είναι παρά οι αποδέκτες μιας δοτικότητας που δεν βρήκε αποδέκτη, μιας δοτικότητας που δεν κατάφερε προηγουμένως να αξιοποιηθεί.
Συντάκτης: Ελευθερία Παπασάββα
