Οι υπερπροστατευτικοί γονείς παράγουν τους αυριανούς δειλούς ενήλικες

Είτε τους έχεις συναντήσει, είτε όχι σίγουρα θα έχεις ακούσει για τους γονείς εκείνους που θέλουν να έχουν συνεχώς τον έλεγχο στην ζωή των παιδιών τους. Είναι οι λεγόμενοι “γονείς ελικόπτερα”. Μπορεί ο όρος να μην είναι τόσο δημοφιλής ή δόκιμος αλλά συζητιέται όλο και περισσότερο.

Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον παιδοψυχολόγο Dr Haim Ginott στο βιβλίο του “Between Parent and Teenager ” το 1969. Με τον συγγραφέα να αναφέρει πως η ορολογία προήλθε από εφήβους που δήλωσαν πως ένιωθαν τους γονείς τους να αιωρούνται από πάνω τους σαν ένα ελικόπτερο (θα μπορούσε και κουνούπι εδώ που τα λέμε)

Πρόκειται για τους γονείς εκείνους που βρίσκονται διαρκώς πίσω (ή πάνω) από το παιδί τους  προκειμένου να το προφυλάξουν από κάθε αναποδιά και δυσκολία, να το καθοδηγήσουν σε κάθε του βήμα, να καλύψουν κάθε του ανάγκη κι επιθυμία, στερώντας του την ευκαιρία να φροντίσει από μόνο του τον εαυτό του, ακόμη κι όταν το αναπτυξιακό του στάδιο όχι μόνο το επιτρέπει αλλά το επιβάλλει.

Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η υπερπροστατευτικότητα κι άσκηση ελέγχου στις ζωές των παιδιών τους. Αυτές οι συμπεριφορές έχουν ως φυσικό επακόλουθο την κατάλυση των ορίων και το παιδί προχωρά τη μετέπειτα ζωή του όχι μόνο με διαστρεβλωμένα πρότυπα ως προς το τι συνιστά αγάπη κι ενδιαφέρον αλλά και με εντελώς τσαλαπατημένη αυτοεκτίμηση καθώς δε χρειάστηκε να δοκιμάσει μόνο τις δυνατότητές του.

Το αποτέλεσμα των γονέων είναι τελικά να βάζουν φρένο στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων όπως είναι η επίλυση προβλημάτων, η λήψη αποφάσεων κι η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στις προκλήσεις.

Πέρα όμως απ’ τις ελλείψεις τα παιδιά που προέρχονται από “γονείς ελικόπτερα” έχουν να διαχειριστούν και δύο καθόλου ευχάριστες προσθήκες. Έχει διαπιστωθεί πως έχουν υψηλότερα επίπεδα άγχους, θλίψης κι ανάγκης να λαμβάνουν διαρκή επιβεβαίωση. Όταν κάποια στιγμή κληθούν να αντιμετωπίσουν τη ζωή τους όντες οι ίδιοι οι κύριοι των επιλογών τους δεν μπορούν να το διαχειριστούν καθώς έχουν συνηθίσει κάποιος άλλος να παίρνει για εκείνους όχι απλώς τις αποφάσεις αλλά και τις ευθύνες. Όλα αυτά ως είναι λογικό επακόλουθο έχουν πολλές επιπτώσεις και στις σχέσεις του ατόμου.
Αντιμετωπίζουν φοβερή δυσκολία στο να οριοθετηθούν στις σχέσεις τους, δείχνουν να αναζητούν διαρκώς ένα νέο σύντροφο-κηδεμόνα, δυσκολεύονται αφόρητα κάθε φορά που θα πρέπει να αναλάβουν έναν πιο ενεργό καθοδηγητικό ρόλο μες στη σχέση. 

Δείχνει να είναι σχεδόν δεδομένο ότι οι αυριανοί ενήλικες που μεγαλώνουν σήμερα ως παιδιά γονέων-ελικοπτέρων κάποια στιγμή θα στραφούν στην ψυχοθεραπεία για να μπορέσουν όχι μόνο να μάθουν να παίρνουν πρωτοβουλίες αλλά κυρίως να γνωρίσουν πράγματι τον εαυτό τους όταν συνειδητοποιήσουν ότι ανακυκλώνουν τον ναρκισσιστικό κύκλο.

Γιατί όμως κάποιοι γίνονται “γονείς-ελικόπτερα”;

Τις πιο πολλές φορές η αιτία βρίσκεται στις συναισθηματικές ελλείψεις του γονέα. Πρόκειται για ενήλικες που κι οι ίδιοι ως παιδιά στερήθηκαν το δικαίωμα στην πρωτοβουλία, την άποψη, συχνά΄και στον αυθορμητισμό. Το εκλογικεύουν στους εαυτούς τους ότι η συμπεριφορά τους πηγάζει καθαρά απ’ την ανάγκη τους να προστατεύσουν το παιδί τους και να μην του στερήσουν τίποτα αλλά τα κίνητρα δεν είναι πάντα τόσο αθώα καθώς το παιδί τελικά καταλήγει να μην μπορεί να αναπνεύσει. 

Παίζουν ρόλο κι οι ενοχές οι οποίες πηγάζουν κυρίως απ’ την πολύωρη απουσία απ’ το σπίτι εξαιτίας επαγγελματικών υποχρεώσεων. Θεωρούν πως με το στενό έλεγχο που ασκούν αναπληρώνουν κατά κάποιο τρόπο τον ουσιαστικό χρόνο που στερούνται η μία πλευρά με την άλλη.

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Ντόρα Μίνου: “Οι γονείς δεν πρέπει να είναι ούτε πάνω από το παιδί, ούτε μπροστά, ούτε πίσω του. Οφείλουν να είναι δίπλα του με έναν διακριτό τρόπο. Στο μυαλό τους δεν πρέπει να έχουν μόνο την εικόνα ενός παιδιού που θα είναι ευτυχισμένο επειδή του παρέχουν τα πάντα. Πρέπει να έχουν και την εικόνα ενός ευτυχισμένου ενήλικα, που θα βγει στην κοινωνία και θα μπορεί μόνος του να διαχειρίζεται τα όχι που θα βρει μπροστά του”

Όταν η “φροντίδα” λειτουργεί ανασταλτικά αντί για υποστηρικτικά, πόση φροντίδα είναι όντως;