Η αίσθηση μοναξιάς που προκαλείται από εμάς για εμάς

Η μοναξιά είναι μια λέξη που τρομάζει τους πιο πολλούς ανθρώπους. Υπάρχουν βέβαια κι εκείνοι που ανακάλυψαν μέσα από αυτήν πτυχές του εαυτού τους που δε γνώριζαν και κάπως έτσι την οικειοποιήθηκαν. Άλλοι θα τη χρησιμοποιήσουν σαν έναν μηχανισμό άμυνας απέναντι σε ανθρώπους και καταστάσεις που θεωρούν βλαβερά. Όποιος κι αν είναι ο ρόλος της μοναξιάς στη ζωή μας, θα πρέπει να κατανοήσουμε και να ξεκαθαρίσουμε μέσα μας κάτι πολύ σημαντικό. Είναι άλλο πράγμα η αίσθηση μοναξιάς και άλλο η πραγματική μοναξιά.

Λένε πως η αίσθηση μοναξιάς είναι στην ουσία η προσωπική αλλά και επιλεκτική μας αδυναμία στο να περάσουμε τα μηνύματα που εμείς οι ίδιοι θέλουμε στους άλλους. Αν κι έχουμε τον δικό μας κύκλο και ανθρώπους πολύ δικούς μας, ίσως νιώθουμε μόνοι πολλές φορές αφού αδυνατούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους για οτιδήποτε σημαντικό μας αφορά ή έχει να κάνει με εμάς. Ο λόγος είναι ένας και μόνο. Δεν έχει να κάνει με το ότι δεν μπορούμε να εκφραστούμε ως άνθρωποι. Έχει όμως να κάνει με το ότι οι γύρω μας, οι δικοί μας άνθρωποι ή ο κύκλος μας, δε συμμερίζεται με το ίδιο πάθος τις απόψεις μας. Επίσης μπορεί να έχουμε ανιχνεύσει στους άλλους αντιδράσεις προς τις απόψεις μας όταν αυτές δε συνάδουν με τη δική τους νοοτροπία.

Αν το καλοσκεφτούμε, έχει μια πολύ αληθινή βάση όλη αυτή η θεωρία, δεδομένου ότι είναι πολλές οι περιπτώσεις που επιλέξαμε να μην κάνουμε κάτι γνωστό στους δικούς μας ανθρώπους θεωρώντας πως δε θα μας καταλάβουν ή πως δε θα νιώσουν αυτό που εμείς θα θέλαμε να νιώσουν. Ας φέρουμε για παράδειγμα στο μυαλό μας μια άλλη προηγούμενη φορά που ανακοινώσαμε κάτι και που μας απογοήτευσε η αντίδραση των γύρω μας αφού δεν την περιμέναμε κι έτσι για να αμυνθούμε, επιλέγουμε να μην μπούμε ξανά σε αυτή τη διαδικασία. Το λέμε λοιπόν κι άμυνα όλο αυτό. Άρα επιλέγουμε στη ουσία τη μοναξιά της απομόνωσης για να αποφύγουμε την απογοήτευση.

Ο Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, ένας από τους σημαντικότερους ψυχολόγους του 20ου αιώνα, μαθητής του Φρόιντ, αναφέρεται εκτεταμένα σε αυτό με τον όρο «η μοναξιά της αυτεπίγνωσης». Ας σκεφτούμε πόσο ιδιαίτερη είναι η επιλογή αυτών των δυο λέξεων. Αυτεπίγνωση και μοναξιά. Είναι αυτό ακριβώς που αναφέραμε και παραπάνω, αυτό που πολλές φορές όλοι μας έχουμε κάνει σε διάφορες φάσεις της ζωής μας. Αυτεπίγνωση για το ότι βιώνουμε κάτι που μας κάνει να χαιρόμαστε ή αντίστοιχα να μας στενοχωρεί και μοναξιά γιατί επιλέγουμε να το βιώσουμε μόνοι μας. Επιλέγουμε να χαρούμε ή να στεναχωρηθούμε μόνοι μας διότι οι δικοί μας άνθρωποι αδυνατούν να βιώσουν τα δικά μας συναισθήματα στον βαθμό που εμείς θα θέλαμε. Προσοχή, δεν τους «τιμωρούμε» ή δεν τους αφήνουμε «στην απ’ έξω» με το να μην τους ανακοινώσουμε κάτι. Απλούστατα φιλτράρουμε αυτό που θα μοιραστούμε πολλές φορές από φόβο του να μην αποδεχθούν αυτό που λέμε ή που πιστεύουμε.

Πόσο λυπηρό και ταυτόχρονα αληθινό όλο αυτό ως διαπίστωση. Κατά τον Καρλ Γιουνγκ στο βιβλίο του «Αναμνήσεις, Σκέψεις, Όνειρα», αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα από τους άλλους απομονώνεται. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι θα πέσει σε κάποια μορφή κατάθλιψης. Δε σημαίνει πως η αίσθηση μοναξιάς που βιώνει μέσα από την απομόνωση είναι καταστροφική. Είναι ευλογία το να μπορείς να κάνεις τις διεργασίες που εσύ επιλέγεις μέσα στο μυαλό σου ώστε να καταλήξεις στα δικά σου συμπεράσματα. Είναι μεγάλο προσόν, το να επιλέξεις πότε δε θα ανακοινώσεις δικά σου πράγματα στους άλλους, προστατεύοντας έτσι τη δική σου ψυχική υγεία πάνω απ’ όλα και μετέπειτα των άλλων.

Δεν είναι εγωιστική συμπεριφορά το να επιλέγουμε την αίσθηση μοναξιάς πού και πού. Μπορεί όλο το παραπάνω σαν μηχανισμός συμπεριφοράς να φαντάζει παράξενο γιατί είμαστε κοινωνικά όντα και αποζητούμε την αποδοχή και την επικοινωνία με τους άλλους. Η αλήθεια είναι όμως πως οποιοσδήποτε καταφέρει να ελίσσεται μεταξύ αυτών των συμπεριφορών, έχει κατακτήσει στο μέγιστο τις δικές του ισορροπίες. Με μέτρο βέβαια πάντα γιατί από την «αίσθηση μοναξιάς» μέχρι τη «μοναξιά» ένα τσιγάρο δρόμος είναι η απόσταση.

Η μοναξιά είναι ευχή και κατάρα μαζί. Το θέμα είναι να τα έχουμε πάντα καλά με το «μέσα» μας και με βάση αυτό να πορευόμαστε ανάλογα. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε πως έχουμε καταλήξει στα πιο σημαντικά συμπεράσματα και πήραμε τις μεγαλύτερες αποφάσεις μας  μπροστά σε έναν καθρέφτη, κατάματα με τον εαυτό μας κι εκείνη την αίσθηση μοναξιάς που έντυνε τη στιγμή.

Αφιερωμένο στις μοναχικές μας διαδρομές.