Το κουτσομπολιό, ή με μια πιο κομψή προσφώνηση, τα κοινωνικά σχόλια ήταν, είναι και θα είναι κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας. Είναι ένα πολύπλευρο θέμα αυτό των κοινωνικών σχολίων και δει όσων γίνονται εν αγνοία μας. Χωρίς δηλαδή να γνωρίζουμε άμεσα τι και πότε ειπώθηκε κάτι για εμάς. Η φράση «ηλίου φαεινότερο» βέβαια, είναι αυτή που ταιριάζει σε κάθε περίπτωση. Γιατί όπως συνηθίζουμε να λέμε, όλα κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, βγαίνουν στο φως κι αποκαλύπτονται.
Ιδού το ερώτημα λοιπόν. Όταν μαθαίνουμε μετά από καιρό πως έχουν ειπωθεί κάποια πράγματα για μας πως αντιδρούμε συνήθως; Και τελικά αυτό που θα μας ενοχλήσει είναι το τι έχει ειπωθεί, δηλαδή το περιεχόμενο της όποιας δήλωσης ή το γεγονός ότι πιθανότατα το μάθαμε τελευταίοι; Αν τα ερωτήματα προκαλούν άγχος από μόνα τους, φανταστείτε πόσο άγχος μπορεί να μας προκαλέσει η όποια αντίδραση σχεδιάζουμε να έχουμε.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή όμως. Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο κόσμος κινείται και θρέφεται με το να σχολιάζει. Καθημερινά ακούμε για σχόλια, κριτικές ματιές κι απόψεις. Άλλες υποκινούνται από την αντικειμενικότητα κι άλλες όχι. Είναι θέμα χρόνου, το κουτσομπολιό να χτυπήσει την πόρτα σου κι ας κρίνεις εσύ προσωπικά πως δεν το έχεις προκαλέσει. Ή καλύτερα να πούμε, προσκαλέσει. Θα έρθει λοιπόν η στιγμή που θα μάθεις κάτι που ειπώθηκε για σένα. Νομοτέλεια λέγεται αυτό.
Ο τρόπος αντίδρασης εξαρτάται από το περιεχόμενο της είδησης. Ας πούμε πως ειπώθηκε ότι δεν παρκάρεις σωστά στη γειτονιά, «κλέβοντας» έτσι λιγάκι από τη θέση των υπολοίπων. Σαφέστατα θα σε θίξει, ειδικότερα εάν θεωρείς τον εαυτό σου μέγα παρκαδόρο, αλλά πιθανότατα ως πρώτη αντίδραση να γελάσεις. Σε δεύτερο χρόνο, ίσως να τσεκάρεις τα αυτοκίνητα από το μπαλκόνι σου για να δεις αν τελικά έχουν δίκιο. Κι ίσως όλο αυτό να είναι μια αποκάλυψη που βοήθησε κι εσένα αλλά και τους γύρω σου. Στη προκειμένη περίπτωση βέβαια, η αυτογνωσία είναι αυτό που θα προσδιορίσει την αντίδραση.
Αν από την άλλη αυτό που ειπώθηκε για σένα δεν έχει να κάνει με το αυτοκίνητό σου, τα ψώνια που κάνεις για το σπίτι σου, την μπουγάδα στην απλώστρα σου, το πότε θα βγάλεις τα σκουπίδια σου, τι φοράς για να βγάλεις τα σκουπίδια σου και πότε λείπεις ή πότε επιστρέφεις στο σπίτι σου; Αν το περιεχόμενο της δήλωσης δεν έχει να κάνει με πρακτικά αλλά με συναισθηματικά πράγματα που αφορούν φυσικά τη δική σου ψυχή και ζωή τότε πώς αντιδράς;
Σ’ αυτή την περίσταση οι αντιδράσεις ποικίλλουν ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του καθενός. Το τι ειπώθηκε σαφώς θα παίξει ρόλο. Μια δήλωση που μπορεί να έγινε με κακεντρέχεια θα σε πειράξει. Θα σε πονέσει και θα σε κάνει ν’ αναθεωρήσεις. Μια δήλωση που ειπώθηκε από φθόνο ίσως και να περάσει απαρατήρητη από κάποιους, αν είναι άτομα που τα έχουν πολύ καλά με τον εαυτό τους. Επίσης, παίζει τεράστιο ρόλο το ποιος. Είναι άτομα που σέβεσαι και θεωρείς πολύ δικά σου; Τότε σίγουρα η αντίδραση θα έχει διαφορετικό χαρακτήρα από ό,τι αν αφορά άτομα που δε σχετίζεσαι μαζί τους πιο στενά.
Κατά γενική ομολογία κι αφού ξεπεραστεί το αρχικό σοκ της όποιας είδησης, αυτό που φαίνεται να ενοχλεί τους περισσότερους δεν είναι τόσο τι ειπώθηκε αλλά γιατί να το έμαθαν από τους τελευταίους. Για να μην πούμε με βεβαιότητα τελευταίοι, αφού κάπως έτσι συμβαίνει πάντα. Άλλη νομοτέλεια αυτή. Αυτό που συνήθως συμβαίνει, είναι να ξέρουν οι άλλοι γύρω σου κι εσύ να αγνοείς. Μια πιθανή αιτία είναι για να σε προστατεύσουν -και καλά. Έτσι όμως γίνονται «συνένοχοι» σε κάτι που σε αφορά πολύ περισσότερο από εκείνους. Άσε που μπορεί να βρεθούν σε δύσκολη θέση. Τόσο δύσκολη όσο και το άτομο που το προκάλεσε.
Μια ακόμη πιθανή αιτία να έχει ειπωθεί κάτι και να το μαθαίνεις από τους τελευταίους, είναι το να μη θέλουν ποτέ να το μάθεις. Ίσως να προσπάθησαν να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο, κάθε πιθανότητα να φτάσει στα αυτιά σου και κάθε μικρή χαραμάδα να το αντιληφθείς. Όπως και να έχει, όποια κι αν είναι η πιθανή αιτία, με το να αναλώνεσαι σε πιθανότητες κι υποθέσεις, χάνεις τελικά πολύτιμη ενέργεια. Οι δρόμοι είναι δυο. Επιλέγεις ν’ αντιμετωπίσεις κατά μέτωπο εκείνους που είπαν κάτι, ζητώντας τον λόγο για τον οποίο το έκαναν; Ή επιλέγεις να μη δώσεις καμία σημασία κι ας αφορά κάτι πολύ σοβαρό;
Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο δρομάκι. Να κάνεις black out ακόμη και στην ίδια την είδηση που μπορεί να σε ενόχλησε. Να προσφέρεις στον εαυτό σου καθημερινά κι αδιάκοπα την ψυχική ηρεμία που του αξίζει. Για να μπορείς να είσαι εσύ καλά αλλά κι όλα τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Γιατί είναι αλήθεια πως όταν αφήνουμε κάτι τέτοιο να μας επηρεάζει, θα ξανασυμβεί και θα ξανασυμβεί. Και τότε, ίσως γίνουμε έρμαια μιας κατάστασης που δε θα βγάλει πουθενά ,παρά μόνο σ’ ένα δικό μας προσωπικό αδιέξοδο με τον πληγωμένο μας εγωισμό να μας ζητά εξηγήσεις που δεν μπορεί να δώσει.
Η ουσία είναι μια και μη χολοσκάτε. Κοινωνικά σχόλια θα υπάρχουν πάντα. Κουτσομπολιά θα υπάρχουν πάντα. Η δίψα για κριτική θα υπάρχει πάντα. Όσο για την αυτοκριτική, αυτό τείνει να γίνει είδος υπό εξαφάνιση.
«Πολλά προβλήματα θα είχαν λυθεί σ’ όλο τον κόσμο, αν αρχίσαμε να μιλάμε ο ένας στον άλλον κι όχι ο ένας για τον άλλο.»
Αφιερωμένο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου