Από πού ξεκινάει η φοβία για τον οδοντίατρο;

Παλάμες που ιδρώνουν. Μάτια που περιεργάζονται τον χώρο στην αίθουσα αναμονής ενός οδοντιατρείου θαρρείς και θ’ ανακαλύψουν κανένα επτασφράγιστο μυστικό για το τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια. Παλμοί που ανεβαίνουν κάθε φορά που ακούγεται κάτι. Κι αυτιά. Κυρίως αυτιά που ανιχνεύουν κάθε λογής ήχο που θ’ ακουστεί από το ιατρείο. Όχι, δε μιλάμε για σενάριο σε ταινία τρόμου αλλά για μια κλασική σκηνική αναπαράσταση ενός φοβικού ασθενή σε οδοντιατρείο.

Τι είναι όμως αυτό που φοβόμαστε πριν τη επίσκεψή μας στον οδοντογιατρό; Έρευνες που έγιναν για να το ανακαλύψουν επιβεβαιώνουν όσα οι περισσότεροι από εμάς υποπτευόμασταν. Δεν ξέρω για εσάς αλλά αποτελώ και του λόγου μου περίπτωση της ασθενούς που θα βιώσει όλα τα παραπάνω κι άλλα τόσα, αν κι η δική μου οδοντίατρος δε μου έχει δώσει ποτέ το δικαίωμα να την αμφισβητήσω.

Στην Ιαπωνία, λοιπόν, έγινε μια έρευνα στην οποία συμμετείχαν άνθρωποι που εκτέθηκαν στους ήχους που ακούμε συνήθως στον χώρο του οδοντιατρείου. Έγινε λοιπόν εγκεφαλική απεικόνιση και κατέληξαν πως οι ήχοι από τα οδοντιατρικά εργαλεία -και μάλιστα του αγαπημένου τροχού- εντείνουν τα επίπεδα στρες των ασθενών. Προφανώς το ν’ ακούς έναν τροχό να κάνει τα δικά του δεν είναι και το καλύτερο αφού σε βάζει να κάνεις εικόνα στο μυαλό σου τη διαδικασία πριν καλά τη βιώσεις. Η διαφορά λοιπόν ανάμεσα σ’ εκείνους που δε φοβούνται κι εκείνους που τρέμουν στην ιδέα έστω ενός απλού σφραγίσματος, ήταν ολοφάνερη στις μαγνητικές τομογραφίες που έγιναν στους συμμετέχοντες. Παράλληλα τα ποσοστά έχουν δείξει πως το 75% των φοβικών ασθενών σ’ ένα οδοντιατρείο, φοβούνται πιο πολύ τον ήχο του τροχού παρά το ίδιο το εργαλείο. Κοινώς, φοβόμαστε αυτό που θα γίνει πριν καν γίνει. Αλλά μπορεί ακόμη κι αν δεν πονέσουμε, τη επόμενη φορά να περάσουμε το ίδιο χάλι σε σκέψεις που θα μας προκαλέσουν φόβο.

Μια ακόμη αιτιολογία της φοβίας για τον οδοντίατρο, είναι το γεγονός πως βρισκόμαστε σχεδόν ξαπλωμένοι ανάσκελα με την ακοή να λειτουργεί στον υπέρτατο βαθμό, αφού τα μάτια μας δεν είναι εύκολο να δουν τι γίνεται γύρω μας. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο τσιτωμένα είναι τα νεύρα μας τη στιγμή που εμείς υποτίθεται πως πρέπει να χαλαρώσουμε, ν’ ανοίξουμε το στόμα μας και να συνεργαστούμε- προς όφελός μας φυσικά. Όλες μας οι αισθήσεις χτυπάνε κόκκινο με τη φαντασία να καλπάζει. Ακόμη κι ο ήχος από ένα μικρό οδοντιατρικό εργαλείο μπορεί να φαντάζει στο μυαλό μας σαν γερανός που θα κάνει ανασκαφές στα ούλα μας.

Λέξεις όπως ένεση, εξαγωγή και σκάλισμα είναι ο απόλυτος τρόμος για όσους φοβούνται μια επίσκεψη σε οδοντίατρο. Φανταστείτε να σας εξηγεί ο γιατρός ποια είναι αυτά που πρέπει να κάνει και πώς θα τα κάνει κι εσείς ν’ αναρωτιέστε σε ποιον όροφο βρίσκεται το ιατρείο κι αν προλαβαίνετε να το σκάσετε από το μπαλκόνι. Παίρνοντας και τον τροχό μαζί, ως άλλοι υπερήρωες που θα σώσουν τους επόμενους ασθενείς.

Μια αποκάλυψη που επίσης μας λέει πολλά ως προς τις έρευνες που έχουν γίνει είναι πως τα μικρά παιδιά κι οι γυναίκες νεότερης ηλικίας είναι οι ηλικιακές ομάδες που τρέμουν πιο πολύ το οδοντιατρείο. Τα πιο ηλικιωμένα άτομα φαίνεται πως είναι απόλυτα εξοικειωμένα με την όλη διαδικασία. Επίσης είναι τεράστιας σημασίας οι προηγούμενες εμπειρίες που έχουμε και κατά πόσο αναίμακτες υπήρξαν. Από τις λιγότερο σημαντικές αιτίες, επίσης, είναι οι καταγραφές εμπειριών από άτομα του οικογενειακού μας περιβάλλοντος και γενικότερα του κύκλου μας. Μπορεί δηλαδή να μας περιέγραψαν μια δική τους επίσκεψη η οποία δεν πήγε καθόλου καλά κι αυτό ν’ αναπαράγεται στο μυαλό μας για τη δική μας επίσκεψη.

Ως λαός που αγαπά την υπερβολή και το δράμα, να μην ξεχάσουμε ν’ αναφέρουμε τις λαϊκές ρήσεις που κάνουν αναφορά σε θέματα σχετικά με την υγιεινή του στόματος. Για παράδειγμα, όταν λέμε στα μικρά παιδιά να μην τρώνε πολλή ζάχαρη γιατί θα τους πέσουν τα δόντια, σχετίζουμε κάθε επίσκεψή μας στον οδοντίατρο με ένα πιθανό κακό για εμάς αποτέλεσμα, αφού θα μας πει ότι πρέπει να μας βγάλει όλα τα δόντια, να μας κάνει οχτώ γέφυρες και τρία σφραγίσματα, πέντε απονευρώσεις και πάει λέγοντας.

Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η επίσκεψη στον οδοντίατρο είναι μέσα στις πέντε πρώτες παγκοσμίως περιπτώσεις που μας προκαλούν φόβο κι άγχος. Ας φροντίσουμε κι εμείς οι ίδιοι να είμαστε -όσο γίνεται βέβαια– πιο χαλαροί στην ιδέα του οδοντιάτρου, μήπως και μειωθούν τα ποσοστά. Κι αν δεν το καταφέρνουμε, υπάρχουν κι οι ωτοασπίδες.

Ενός λεπτού σιγή στα δοντάκια που έχασαν τις μάχες απέναντι στον τροχό ενός οδοντιάτρου.