«Για ένα αδειανό πουκάμισο»: Μια έκθεση που πρέπει να δεις

Μια κρεμάστρα, ένα γυναικείο ρούχο, μια σιωπηλή κραυγή. Αυτό είναι το θέμα της έκθεσης που από αύριο 25 Νοεμβρίου φιλοξενείται στη χώρα μας. Το όνομα της “She’ s gone” ή αλλιώς «Για ένα αδειανό πουκάμισο». Το timing που επιλέχθηκε να γίνει θα έλεγε κανείς πως δεν είναι καθόλου τυχαίο αφού η 25^η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

Η συγκεκριμένη έκθεση ξεκίνησε στο Ισραήλ με εμπνευστές και δημιουργούς την Keren Goldstein ακτιβίστρια κατά της έμφυλης βίας και Adi Levy, επίσης σχεδιαστή της συγκλονιστικής αυτής πρωτοβουλίας. Η έκθεση έχοντας ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο από πόλη σε πόλη κάνει τη στάση της και στην Αθήνα.

Τα συγκλονιστικά εκθέματα είναι τα ρούχα δολοφονημένων γυναικών. Πάνω τους θα υπάρχει η ετικέτα με το όνομα του θύματος, η ημερομηνία του τραγικού συμβάντος, ο τρόπος με τον οποίο έγινε και η ποινή που επιβλήθηκε για όποια από αυτές τις γυναικοκτονίες υπάρχουν αυτές οι πληροφορίες.

Κάθε ρούχο και μια ξεχωριστή ιστορία ζωής που έσβησε πάνω σε μια στιγμή «αδυναμίας» ή σε μια «κακιά στιγμή» όπως συνηθίζεται να ακούγεται στις αίθουσες των δικαστηρίων δια στόματος των θυτών. Κάθε αδειανό ρούχο και μια αόρατη μάζα από όνειρα που δεν κατάφεραν να πραγματοποιηθούν. Κάθε κρεμάστρα κι ένα σημείο αναφοράς της βίας που βίωσαν οι γυναίκες. Κάθε ένα από αυτά τα ρούχα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η σιωπηλή μαρτυρία με ετικέτα το όνομα μιας ακόμη γυναίκας που έχασε μέσα από τα χέρια της το δικαίωμα να ζει μέσα σε αυτά.

Δυστυχώς ή ευτυχώς – ο καθένας θα κρίνει από μόνος του – η κοινωνία μοιάζει πολλές φορές να έχει την ανεξήγητη ανάγκη του παράγοντα σοκ για να ευαισθητοποιηθεί λιγάκι παραπάνω ή όσο θα έπρεπε, πάνω σε τόσο σοβαρά θέματα.  Βλέπετε από το «συμμερίζομαι τον πόνο κάποιου» μέχρι το «θα κάνω κάτι κι εγώ γι’ αυτό» ο δρόμος μπορεί να είναι πολύ μεγάλος. Έχουμε μάθει τις πιο πολλές φορές να λειτουργούμε με τις παρωπίδες μιας απόστασης ασφαλείας από τα πράγματα αποφεύγοντας έτσι τον πόνο που κάτι μπορεί να μας προκαλέσει.

Η είδηση για μια γυναικοκτονία είναι δυστυχώς συχνό φαινόμενο και η ανάγκη για άμεση ευαισθητοποίηση πιο μεγάλη και πιο επιτακτική από ποτέ. Ακόμη λοιπόν κι αν έρχεται αυτή η ευαισθητοποίηση μέσα από ένα κρεμασμένο ρούχο άδειο πια από ζωή που βουβά αιωρείται σε έναν χώρο, καλώς να έρθει. Χρειαζόμαστε ίσως περισσότερο από ποτέ ως κοινωνία γερά ταρακουνήματα για να βγούμε από τη λήθη μιας φυγόπονης στάσης ζωής. Κι είναι ίσως λυπηρό το γεγονός πως ένα άσπρο πουκάμισο, ένα κεντητό φόρεμα, ένα μαύρο σακάκι και κάθε άλλο ρούχο που εκτίθεται μπροστά μας, έρχεται για να μας ταρακουνήσει τόσο ώστε να κάνουμε πια κάτι γι’ αυτό.

Οι σκληρές πραγματικότητες που μας περιβάλλουν απαιτούν γερά στομάχια, σε αυτό δε χωρά καμία μα καμία αμφιβολία. Κι αν πολλές φορές διαπιστώνουμε πως υπάρχει μια κάποια αποστροφή απέναντι σε σοκαριστικά γεγονότα, αυτό συμβαίνει πολύ απλά διότι είναι η ανάγκη μας να κλείσουμε τα μάτια μας σε τέτοιου είδους σκληρές πραγματικότητες όπως μια ακόμη γυναικοκτονία. Είναι η άμυνα του καθενός από εμάς απέναντι σε κάτι που κανένα ανθρώπινο λογικό ον δεν μπορεί να εξηγήσει, πόσο μάλλον να χωρέσει ως πληροφορία. Και κάπως έτσι έρχεται η αποχή ίσως από τόσο σοβαρά κοινωνικά θέματα. Και κάπως έτσι έρχεται ο δικός μας βουβός πόνος για όλες εκείνες τις γυναίκες που τους αφαιρέθηκε βίαια το δικαίωμα της ζωής.

Ναι, η κοινωνία μοιάζει να παραλύει μπροστά σε αποτρόπαια κι απόκοσμα συμβάντα αλλά μέσα από το σοκ μιας ολοζώντανης αναπαράστασης πολλές φορές και κατά τρόπο ειρωνικό, φαίνεται πως τα μάτια ανοίγουν πιο πολύ και τα αυτιά τεντώνουν περισσότερο ώστε να υπάρχει ίσως μεγαλύτερη πιθανότητα να αποφευχθούν. Η κοινωνία μας είναι ένα σώμα που για να αναπνεύσει χρειάζεται μικρές αλλά σημαντικές ανάσες από όλους μας. Τα «ασώματα» ρούχα είναι η κραυγαλέα δήλωση πως οι ανάσες μας θα πρέπει πια να συντονιστούν ώστε να μην επιτρέψουμε να χάσουμε από κοντά μας καμία Ελένη, καμία Κάρολαιν, καμία Ζωή, καμία Γαρυφαλλιά, καμία Δώρα αλλά και καμία άλλη γυναίκα- θύμα έμφυλης βίας.

Κι αν τα ρούχα τους, κενά και παγωμένα πια, στέκονται εκεί προκαλώντας σε κάποιους σοκ ως προς την ολοφάνερη αιτία έκθεσής τους, τότε δυστυχώς η ανάγκη να εθελοτυφλούμε μπροστά στο προφανές είναι αδικαιολόγητη έως κι ανόητη.

«Αγάπη σημαίνει πόνος, αγάπη σημαίνει συμμετέχω σε ό,τι περνάει το παιδί μου. Αγάπη είναι η συμπαράσταση». Τα λόγια του πατέρα της άτυχης Ελένης Τοπαλούδη της οποίας τα ρούχα δόθηκαν από τους γονείς της στη συγκεκριμένη έκθεση, τα λένε όλα. Και δυστυχώς η αγάπη με την πιο έμπρακτη μορφή της για μια κοινωνία που παρακολουθεί χωρίς να κατανοεί, έρχεται πολλές φορές μέσα από τον πόνο και τη συνειδητοποίηση μιας σκληρής πραγματικότητας την οποία όμως πρέπει να κοιτάζουμε κατάματα, αν θέλουμε να υποχωρήσει.

Αδειανά ρούχα, αθώα θύματα και κενά όνειρα, ένα συνονθύλευμα οργής και σοκ με σκοπό την αφύπνιση, τον φόβο, τη συμπόνοια, την ενσυναίσθηση και την έμπρακτη αγάπη προς τον πλησίον. Η επιλογή είναι ξεκάθαρα δική σου.

Ας αφιερωθεί αυτό το άρθρο στην αλήθεια. Εκείνη που βλέπουν τα μάτια και τίποτα δεν μπορεί να την αρνηθεί.

Φωτογραφία από  TVXS.gr