Αγαπητοί γονείς,
Αρχικά να αναφέρω πως είμαι κι η ίδια μητέρα ενός εφήβου που αγαπά να ασχολείται ενίοτε με την τεχνολογία, να ανακαλύπτει πράγματα, να πειραματίζεται και να τεστάρει τις αντοχές του αλλά και τις δικές μας, ως γονείς. Οπότε το άρθρο αυτό δεν έχει σαν σκοπό να κουνήσει το δάχτυλο επιδεικτικά σε κανέναν. Ως γονείς, είμαστε όλοι στην ίδια θέση συχνά πυκνά, με τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια ίσως θέματα για να αντιμετωπίσουμε.
Κι έρχομαι στο προκείμενο που είναι μια πολύ συνηθισμένη εικόνα για πολλούς από εμάς, ειδικότερα κατά τη περίοδο του καλοκαιριού που οι έξοδοι είναι πιο συχνές. Παιδιά που μόλις καθίσουν στο τραπέζι ενός χώρου εστίασης, απασχολούνται με μόνο ερέθισμα την τεχνολογία. Παιδιά μικρής ηλικίας με ένα τάμπλετ ή ένα κινητό ανά χείρας που «απολαμβάνουν» μια οθόνη κάνοντας μικρά διαλείμματα για να φάνε κάτι και συνεχίζουν ανενόχλητα. Όπως ανενόχλητοι είναι κι οι γονείς σε μια ανάλογη περίσταση οι οποίοι πασάρουν τις συσκευές στα παιδιά για λίγες στιγμές ηρεμίας.
Δεν κρίνω κανένα και φυσικά οφείλω να παραδεχθώ πως το έχω δοκιμάσει και του λόγου μου όταν σε πιο μικρή ηλικία ο γιος μου ήταν ανήσυχος ή δεν είχε την υπομονή να περιμένει να τελειώσει ένα γεύμα με φίλους ή κάποια από τις εξόδους που είχε κανονιστεί. Έπειτα όμως από εκείνη τη μια καθοριστική φορά που ξεχάσαμε το δικό του τάμπλετ κι «αναγκάστηκε» να μας παρακολουθήσει ή να ακολουθήσει έναν άλλο τρόπο διασκέδασης παρευρισκόμενος με μεγαλύτερους, ανακάλυψα πως τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολο να δώσεις διαφορετικά ερεθίσματα στα παιδιά όταν είσαι έξω μαζί τους.
Κι αν ακόμη θεωρούμε πως η όποια συσκευή έχει μαζί του ένα παιδί, είναι φορτωμένη με εκπαιδευτικά και καλά παιχνίδια κι εφαρμογές, κάνουμε λάθος. Γιατί η πολύωρη και μονότονη ενασχόληση των παιχνιδιών και των εφαρμογών χάνει από τον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα και μετατρέπεται αυτόματα σε παιδευτικό. Παιδεύει παιδιά και γονείς μαζί όταν κάποια στιγμή τελειώνοντας το γεύμα θα αποφασίσουν να φύγουν και το εκάστοτε παιδικό μυαλουδάκι δε θα θέλει να αφήσει από τα χέρια του τη συσκευή που τόση ώρα του έκανε παρέα. Δε θα θέλει να παρατήσει το παιχνίδι που τόση ώρα μέσα από εικόνες και χρώματα το εκπαίδευε σε αυτοματοποιημένες κινήσεις. Δε θα θέλει να αφήσει από τα χέρια του τη συσκευή που του έμαθε κάτι ακόμη κι αν αυτό το κάτι ήταν να πατάει ένα πλήκτρο με τον ίδιο ρυθμό για ώρες. Όταν οι μεγάλοι γύρω του σε εκείνο το τραπέζι δεν ασχολήθηκαν μαζί του εποικοδομητικά για να κάνουν παρέα με τους υπόλοιπους μεγάλους, το κάθε παιδί βρήκε την παρέα που έψαχνε στην τεχνολογία. Γιατί είναι άμεση, γρήγορη κι αποστομωτική.
Και κάπως έτσι, αναπαράγεται μια ακόμη συνηθισμένη εικόνα σε πολλούς από εμάς. Γονείς που θα αναγκαστούν να πάρουν αγκαλιά τα παιδιά και το τάμπλετ μαζί για να αποχωρήσουν από ένα καφέ, ένα εστιατόριο ή ένα event. Μια αγκαλιά όλοι μαζί. Γονείς, παιδί και τεχνολογία. Είναι πολύ λυπηρό αν σκεφτούμε πως σ’ αυτή τη μοναδική αγκαλιά δε θα έπρεπε να επιτρέπουμε σε κανέναν να μπει ανάμεσα, πόσω μάλλον στην τεχνολογία. Και οι γονείς θα καθίσουν τα παιδιά στο καρεκλάκι του αυτοκινήτου κι εκείνα θα κρατήσουν και πάλι στα χέρια τους τη συσκευή που αποχωρίστηκαν για λίγο αλλά τους έλειψε τρομερά πολύ. Τη συνέχεια δε θα την περιγράψω γιατί νομίζω καταλαβαίνουμε όλοι πώς θα πάει από εκεί κι έπειτα, μέχρι το κάθε μικρό παιδί να βρεθεί στο κρεβάτι για ύπνο.
Το θέμα δεν είναι να αποκόψουμε την τεχνολογία από τις ζωές μας αλλά και να θέλαμε, δεν είναι και τόσο ρεαλιστικός ο στόχος. Το θέμα είναι να μην τους πασάρουμε μια οθόνη για να τα ξεφορτωθούμε και να τα κοροϊδέψουμε, λες κι είναι μαϊμούδες και τους πετάμε μπανάνες. Μπορεί να θεωρηθεί βαρετό και τετριμμένο αλλά υπάρχουν τα μπλοκ ζωγραφικής και τα πινέλα. Υπάρχουν τα βιβλιαράκια με εικόνες και ζωηρά χρώματα εξίσου ζωηρά όπως εκείνα που ξεπετάγονται μέσα από μια οθόνη. Υπάρχουν τα παζλ, τα δικά τους αγαπημένα παιχνιδάκια και μαραφέτια. Υπάρχουν οι πλαστελίνες με τις οποίες μπορούν να αναπαράγουν την εικόνα των πιάτων που υπάρχουν μπροστά τους. Υπάρχουν οι χειροτεχνίες και τα κυβάκια. Υπάρχουν πολλά αρκεί να έχουμε την υπομονή να τα παρέχουμε, να τα συντονίζουμε και να εμπνέουμε κι εμείς την ουσιαστική παρουσία τους σε μια από τις εξόδους μας με τα παιδιά.
Οι έφηβοι ωστόσο που συνοδεύουν τους γονείς τους σε εξόδους είναι απόλυτα σημαντικό να γίνουν κομμάτι της παρέας των μεγάλων. Να τους δίνουμε τον λόγο και να ακούμε επίσης τις απόψεις τους. Να γελάμε με τα αστεία τους, ακόμη κι αν τα έχουμε ακούσει πάρα πολλές φορές ή δεν τα καταλαβαίνουμε. Εμείς φταίμε αν δεν τα καταλαβαίνουμε. Να διακόπτουμε τη ροή της δικής μας συζήτησης με άλλους και να τους δίνουμε την ευκαιρία να εκφραστούν πάνω σε αυτά που άκουσαν. Όσο γίνεται κι όπως μπορεί να γίνει, γιατί σαφέστατα το να μιλάει κάποιος για θέματα που δεν τον αφορούν δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο.
Ένα ταμπλετ δεν περιέχει ζωή αλλά υποκατάστατο ζωής. Ένα κινητό με την πιο τέλεια εφαρμογή σε 4κ εικόνες και φανταστικούς ήχους δεν αναπαριστά τη ζωή αλλά έχει δημιουργήσει ένα τέλειο αντίγραφο. Δε θέλουμε τα παιδιά μας να γίνουν τέλεια αντίγραφα μια λυπηρής πραγματικότητας. Στην επόμενη κοινή μας έξοδο, λοιπόν, ανά χείρας το σακίδιο με τις δημιουργικές ενασχολήσεις κι οι συσκευές στο σπίτι ξεχασμένες, πάντα «κατά λάθος». Θα εκπλαγείτε με το πόσα θα ανακαλύψετε πατώντας ENTER μόνο στην ουσιαστική επικοινωνία.
Υ.Γ. 1: Να έχετε υπομονή τις πρώτες φορές που θα το επιχειρήσετε.
Υ.Γ.2: Να το απολαύσετε κι ας δείχνει να αποσυντονίζεται το σύμπαν εκείνη τη στιγμή.
Αφιερωμένο στις εξόδους που προκαλούν τρόμο και μόνο με τη σκέψη ότι η τεχνολογία θα πάρει απουσία.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου