Ξεπερνάς τον φόβο έκθεσης αν ξεκαβαλήσεις από τις «μεγάλες ιδέες»

Υπάρχουν κάποια πράγματα που αν μας καρφωθούν στο μυαλό με έναν συγκεκριμένο τρόπο, δύσκολα αλλάζουν. Θα αρπάξουν από μόνα τους μια καρέκλα και θα θρονιαστούν μέσα στο μυαλό κάνοντας κατάληψη μέχρι νεωτέρας. Μια τέτοια περίπτωση «κατάληψης» είναι και ο φόβος της έκθεσης που πολλοί από εμάς βιώνουμε σε πολλές φάσεις της ζωής μας.

Όταν λέμε φόβος έκθεσης εννοούμε πολύ απλά αλλά παράλληλα περίπλοκα για εκείνον που το βιώνει, το «εκτίθεμαι ως εικόνα, άποψη και στάση ζωής στα μάτια των άλλων». Το να φοβόμαστε να ακούσουμε ή να εκλάβουμε την κρίση και τη γνώμη που έχουν για εμάς. Το να νιώθουμε ανεπαρκείς ως προς αυτό που είμαστε ή που κάνουμε μέσα από την όποια ιδιότητα έχουμε. Κοινώς, το να αποφεύγουμε με έμμεσο τρόπο την άποψη των άλλων επιλέγοντας να μένουμε «αθέατοι» ώστε να το επιτύχουμε.

Είναι πολλοί εκείνοι που φοβούνται για παράδειγμα να εκτεθούν μέσα από μια εικόνα στα social media θεωρώντας πως προκαλούν ή πως οι άλλοι θα σχηματίσουν μια κάποια άποψη γι’ αυτούς. Άλλοι τρέμουν στην ιδέα του να εκτεθούν μέσα από τις προσωπικές τους απόψεις ή θεωρίες για τη ζωή, φοβούμενοι την κρίση των γύρω τους. Γενικότερα η φοβία έκθεσης ως προς το ποιοι είμαστε, πώς κινούμαστε στη ζωή και ποια είναι τα πιστεύω μας αληθινά και ξεκάθαρα, είναι αυτό που μπλοκάρει το μυαλό με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτός ο φόβος έκθεσης.

Κι αν νομίζετε πως όλο αυτό σαν σενάριο είναι κάτι το παράλογο ή το παρατραβηγμένο, θα ήταν καλό να κοιτάξετε γύρω σας, στον άμεσο κύκλο ατόμων με τα οποία συναναστρέφεστε και σίγουρα θα εντοπίσετε αγαπημένα σας άτομα που μπορεί να βιώνουν κάτι ανάλογο. Εκτός αυτού, ίσως και να βρούμε τον άνθρωπο που φοβάται να εκτεθεί, στο είδωλό του καθρέφτη μας. Γιατί να είναι παράλογο το να μη θες να καταλάβουν οι άλλοι πράγματα για εσένα μέσα από τις εικόνες σου ή τις απόψεις σου; Γιατί να είναι τρελό το να ντρέπεσαι να εκθέσεις τη δική σου γνώμη όταν υπάρχουν άλλοι γύρω σου οι οποίοι με την πληθωρική προσωπικότητα που έχουν, επισκιάζουν ίσως τη δική σου;

Και για να μη θεωρούμε πως όλα έχουν να κάνουν με την εικόνα μας και το φαίνεσθαι, ο φόβος έκθεσης δεν έχει να κάνει μόνο με αυτό. Υπάρχουν άνθρωποι που αν και η δουλειά τους είναι να γράφουν ή να μιλούν σε κοινή θέα, βιώνουν ή έχουν βιώσει σε κάποιες φάσεις της ζωής τους, τον φόβο του να το κάνουν. Συγγραφείς που μπλόκαραν για μεγάλα χρονικά διαστήματα και σταμάτησαν να γράφουν πιστεύοντας πως μέσα από τα γραφόμενά τους, εκθέτουν όχι μόνο τον εαυτό τους αλλά και ανθρώπους του κύκλου τους. Δημοσιογράφοι οι οποίοι το βίωσαν απέχοντας από τα κοινά αλλά και πολλές ακόμη ιδιότητες που σχετίζονται με το να εκθέτει κανείς τις απόψεις του. Πόσο οξύμωρο είναι τελικά το να φοβάσαι να εκθέσεις αυτά που αρχικά επέλεξες να εκθέτεις στους άλλους.

Στον άμεσο κύκλο μας τώρα, πολλοί από εμάς βιώνουν αυτόν τον φόβο μέσα από μια άλλη μορφή. Πόσο καιρό έχεις για παράδειγμα να κάνεις ένα ειλικρινές coming out στην παρέα σου; Να βγάλεις έτσι τα εσώψυχά σου, να πεις τι είναι αυτό που σε προβληματίζει κι ας φωτίσεις πτυχές της ζωής σου τις οποίες οι άλλοι θεωρούσαν τέλειες. Να φανείς ευάλωτος στα μάτια των φίλων. Να απογυμνωθείς από ψεύτικα και φτιαχτά προφίλ ζωής που επιτάσσει μια τρελή καθημερινότητα και να πεις «αυτός είμαι, φοβάμαι, πονάω, έχω κάνει λάθη, πελάγωσα». Να δείξεις τις ανασφάλειές σου. Να φανερώσεις επιθυμίες που μπορεί για τους άλλους να είναι απαγορευτικές ή πολύ μακριά από τα δικά τους στάνταρ ζωής.

Μια ουτοπία είναι ο φόβος της έκθεσης, μια ρουφήχτρα στη μέση του ωκεανού στον οποίο χάνεσαι όταν περνάς κάτι ανάλογο. Θα σε τραβήξει κάτω αν το αφήσεις είναι το μόνο βέβαιο. Κι αν ψάχνεις για συμβουλές από ειδικούς ίσως να μη χρειαστεί να ψάξεις και πολύ μακριά. Ο φόβος της έκθεσης ξεπερνιέται μόνο μέσα από την παραδοχή του ότι δεν είμαστε κάτι το ιδιαίτερο. Γιατί να πιστεύεις πως όλοι ασχολούνται με αυτό που εσύ είσαι, ή με αυτό που εσύ λες; Ο καθένας έχει τη δική του ζωή κι ακόμη κι αν φαίνεται πως όλα όσα λες ή κάνεις επηρεάζουν τους άλλους, δεν είναι έτσι στη ουσία.

Και κάπως έτσι ο φόβος κάνει φτερά αλλά ακόμη κι αν πού και πού κάνει την εμφάνισή του, ξέρεις πια πως είναι αντιμετωπίσιμος. Κι εκείνες τις ημέρες που θα επιλέξεις να κλειστείς τελείως από φόβο έκθεσης, εκείνες τις ημέρες να τις επιλέξεις για να κάνεις τις μεγαλύτερες ανακοινώσεις της ζωής σου.

Ένας χορός είναι η ζωή. Είτε μπαίνεις δυναμικά πατώντας με στόμφο κι ένταση τα πόδια σου όταν χρειάζεται κι ας πατήσεις και τον διπλανό σου ενίοτε, είτε αφήνεσαι στα βήματα και τον ρυθμό των άλλων να σε παρασέρνουν. Ο φόβος της έκθεσης είναι υπαρκτός, αλλά όπως με κάθε άλλο φόβο, η αποδοχή είναι η λύση. Στη μάχη ανάμεσα στα «μπορώ» και τα «φοβάμαι» να νικάει πάντα ένα τρανταχτό «θέλω».

Αφιερωμένο στα φοβάμαι που κρύβονται πίσω από τα «φαίνεσθαι».