Λειτουργούμε καλύτερα όταν δουλεύουμε με προθεσμίες

Για όλους τους αναβλητικούς ανθρώπους το ρητό «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν» μπορεί με εξαιρετική άνεση να καταρριφθεί από εκείνο το άλλο που λέει «μην κάνεις σήμερα ό,τι μπορείς να αφήσεις για αύριο». Βάσει και φύσει επαγγέλματος αλλά και χαρακτήρα δεν ανήκω σε αυτή τη κατηγορία όμως η μαύρη μου αλήθεια είναι πως το άρθρο αυτό το έγραψα προς την εκπνοή του δικού μου deadline, ακριβώς για την έρευνα του πράγματος. Να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι αν η αναβλητικότητα οδηγεί (κατά πώς λένε οι πολλοί) ίσως σε δημιουργικότητα.

Το λεγόμενο “procrastination” ή αλλιώς ελληνιστί «καθυστέρηση-αναβλητικότητα» έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης κι αμέτρητων ερευνών. Γιατί κάποιοι λειτουργούμε αναβάλλοντας ή καθυστερώντας πράγματα; Γιατί τεντώνουμε υποχρεώσεις ως εκεί που δεν πάει, ενώ δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε εντέλει;

Δημιουργικός άνθρωπος δε σημαίνει απαραίτητα αγχωμένος για τα πάντα κι ιδιαίτερα με τα deadlines. Ποιος χρυσός κανόνας επιβάλλει στον δημιουργικό άνθρωπο να λειτουργεί πάντοτε πειθαρχικά σύμφωνα με τους κανόνες; Δε χρειάζεται μονίμως ο πλήρης και τέλειος προγραμματισμός για να φέρεις εις πέρας κάτι.

Ναι, υπάρχουν κι αυτοί που αποδίδουν καλύτερα μεταφέροντας εκείνο το μαγικό deadline λίγο παραπέρα. Αν ανήκεις σε αυτήν την κατηγορία εξιτάρεσαι με το να λειτουργείς υπό πίεση. Θα έλεγε κανείς πως το γουστάρεις τόσο που είναι πια κανόνας σου για οτιδήποτε κάνεις.

Ίσως είχε ξεκινήσει απ’ την παιδική σου ηλικία όταν κάτι πρωινά Σαββάτου σου ζητούσαν να τακτοποιήσεις το δωμάτιό σου κι εσύ με απίστευτη ευκολία το ανέβαλλες χάριν του παιχνιδιού έως ότου έπιανες τελικά τον εαυτό σου να το ολοκληρώνει σε κλάσματα δευτερολέπτου πριν μπει η μαμά στο δωμάτιο.

Ίσως πάλι συνεχίστηκε στα φοιτητικά σου χρόνια όταν προλάβαινες εξεταστικές στο τσακ. Θυμάσαι τότε που ενώ οι άλλοι οργάνωναν τις σημειώσεις και την εργασία τους εσύ έπινες το καφεδάκι σου χαλαρά απορώντας με το άγχος και την υστερία της όλης κατάστασης. Έλα, όμως, που την ίδια απορία είχαν κι εκείνοι για εσένα όταν συνειδητοποιούσαν ότι πέρασες τελικά το μάθημα!

Σίγουρα όλο αυτό ολοκληρώθηκε στον εργασιακό σου χώρο πια. Ορίζεις τα deadlines στο τσακ ξέροντας πως αν δεν το κάνεις θα εκτεθείς στα μάτια αφεντικού αλλά και συναδέλφων. Εξάλλου όσο πιο χαλαρό σε έχουν στη δουλειά τόσο περισσότερο το αναβάλλεις για αργότερα. Μόνο εσύ γνωρίζεις καλά πως η έμπνευση έρχεται ξαφνικά από εκεί που δεν το περιμένεις.

Γιατί, όμως, χρειάζεται αυτό το μαγικό χρονικό όριο ως ώθηση για τους περισσότερους; Πολύ απλά γιατί στο μυαλό όλων μας η λέξη «προθεσμία» είναι συνυφασμένη με τη λέξη άγχος. Το άγχος του να προλάβεις αυτό το deadline. Το άγχος προκαλεί έκρηξη αδρεναλίνης κι αυτή με τη σειρά της ενέργεια. Η ενέργειά σου λειτουργεί διεγερτικά και δίνει την ώθηση που χρειάζεσαι για να δράσεις. Κάπως έτσι, λοιπόν, η αναβλητικότητα οδηγεί σε δημιουργικότητα.

Προς μεγάλη έκπληξη πολλών τα άτομα που λειτουργούν με deadlines πάντα τα καταφέρνουν. Το «γιατί» είναι ένα, για να τεστάρουν τον εαυτό τους. Δείχνουν απόλυτη εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους ξέροντας πως αν δεν οριστεί το χρονικό όριο τίποτε δε θα τελειώσει. Λειτουργούν συνειδητά με αυτόν τον τρόπο διεκπεραιώνοντας οτιδήποτε τους ζητηθεί.

Άλλοι θα χαρακτηρίσουν αυτή τη συμπεριφορά ανόητη, αφού στο μυαλό κάποιων όλο αυτό είναι ακαταλαβίστικο, άτοπο κι ίσως λιγάκι άσκοπο. Άλλοι όμως θα την χαρακτηρίσουν ευφυή, αφού το να καταφέρνεις τελικά υπό πίεση είναι άθλος κι απαιτεί ψυχραιμία, συγκέντρωση κι ιδιαίτερες ικανότητες.

Λένε πως ο ίδιος ο Leonardo Dα Vinci είχε καθυστερήσει τόσο το έργο του «Μυστικός Δείπνος» που μόνο έπειτα από συνεχείς πιέσεις του ηγουμένου ο ευφυέστατος αυτός δημιουργός το ολοκλήρωσε. Βλέπεις, λοιπόν, πως η αναβλητικότητα ίσως είναι και το χρονικό διάστημα που αποζητάς για να χωνέψεις και να φανταστείς ως ιδέα αυτό που σου ζητήθηκε να ολοκληρώσεις.

Έτσι κλείνω κι εγώ το άρθρο αυτό στο παρά τσακ συνειδητοποιώντας τελικά πως όλοι μας χρειαζόμαστε τα deadlines, ίσως για να τα ξεπερνάμε κάποιες φορές δίνοντας τον πιο δημιουργικό μας εαυτό.