«Νοητική φλυαρία» ή αλλιώς μυαλό που δε λέει να σκάσει

Τις προάλλες έπεσε το μάτι μου πάνω σε μια τόσο ενδιαφέρουσα φράση που με έβαλε πραγματικά σε σκέψεις. «Νους, ένας υπέροχος υπηρέτης μα κι ένας επικίνδυνος αφέντης». Κι έρχομαι με αυτή τη φράση να σας καλέσω να «φλυαρήσετε» νοητικά. Να σας προκαλέσω δηλαδή σκέψεις οι οποίες θα σας βάλουν στη διαδικασία της υπερανάλυσης. Ξέρετε τώρα, αυτό που όλοι κάνουμε σε διάφορες φάσεις της καθημερινής μας ρουτίνας. Ακόμη και τώρα που τα μάτια σας κινούνται πάνω στις γραμμές αυτού του άρθρου, το μυαλό σας πιθανό να φλυαρεί λέγοντας, «τι μας λέει τώρα;».  Όλο αυτό ονομάζεται «νοητική φλυαρία» ή αλλιώς «η φλυαρία του νου». Πάμε να ανακαλύψουμε μαζί αν είναι τελικά μια καθημερινή ανάγκη ή κάτι πιο σοβαρό που θα πρέπει να μας απασχολήσει.

Κάνοντας περίπου 60.000 με 80.000 σκέψεις την ημέρα, θα λέγαμε πως είναι πολύ εύκολο να πάθουμε αυτό που οι Αμερικανοί ονομάζουν “burn out” ή αυτό που στη καθομιλουμένη γλώσσα ονομάζουμε «κάψαμε τον εγκέφαλο». Ας μη βιαστούμε να πανικοβληθούμε κι ας δούμε τι είναι εν τέλει η νοητική φλυαρία. Γιατί να σκεφτείς τη σχέση σου και όσα σε απασχολούν την ώρα που οδηγείς; Γιατί να μονολογήσεις για όσα άκουσες από γνωστούς καλά ή κακά, κάνοντας δουλειές στο σπίτι; Γιατί να αφήσεις τον νου να φλυαρήσει ακόμη και τη στιγμή που έχεις απέναντί σου έναν συνομιλητή; Όλα τα παραπάνω κι άλλα τόσα είναι η φλυαρία του μυαλού το οποίο κατά τον Βούδα τις στιγμές που σκέφτεται μοιάζει με μια μαϊμού που χοροπηδάει πάνω κάτω, ανεξέλεγκτα ενώ πάει κι έρχεται από δέντρο σε δέντρο.

Οι σκέψεις μας όντως πάνε κι έρχονται σαν τα κύματα ανάλογα με το feedback που έχουμε ή τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε. Το να φλυαρούμε είναι βλέπεις μια ανθρώπινη ανάγκη επικοινωνίας κατά βάση. Το να φλυαρούμε όμως ακατάπαυστα το λες κι ελάττωμα. Σκέψου πόσο ίσως σε ενοχλεί κάποιος που είναι φλύαρος ως συνομιλητής σου. Πας να πεις κι εσύ μια κουβέντα και μετά βίας καταφέρνεις να πεις κάτι ενώ ο λεγόμενος «φαφλατάς» κάνει όλο το παιχνίδι στη συζήτηση. Φέρε τώρα στη θέση του φαφλατά το δικό σου μυαλό. Πας να σκεφτείς και πετάγεται. Κάνεις μια σκέψη και «μιλά». Φλυαρεί, αναλύει, σε πάει τέλος πάντων όπου εκείνο θέλει φλυαρώντας σε όλη τη διαδρομή. Και στην τελική είναι τόσο σημαντικό να σκέφτεσαι συνέχεια;

H μαϊμού που λέγαμε παραπάνω θα ησυχάσει όταν βρει το δέντρο με τις μπανάνες. Το ίδιο θα συμβεί και με έναν φλύαρο νου. Θα σταματήσει να το κάνει όταν εσύ το δελεάσεις με κάτι άλλο. Πολύ απλά θα πάρεις το μυαλό σου από τη σκέψη στην οποία «κόλλησε» και θα την πας αλλού, σε άλλο δέντρο. Όχι δεν είναι φαύλος κύκλος, δε θα γίνει το ίδιο αναμοχλεύοντας σκέψεις. Το μυαλό εκπαιδεύεται, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να μάθει να υπακούει στις δικές μας εντολές. Άλλωστε εμείς κρατάμε τις «μπανάνες». Δεν είναι τυχαία η έκφραση «τροφή για σκέψη».

Καλά τα λέμε όλα αυτά, αλλά ακόμη και τώρα, πάνω στις γραμμές αυτού του άρθρου το μυαλό συνεχίζει να φλυαρεί. Κι είναι απολύτως φυσιολογικό κατά τους ψυχολόγους όταν το αφήνουμε να το κάνει ως κριτής. Ως ένας απλός παρατηρητής των πραγμάτων. Για παράδειγμα οδηγούμε και ταυτόχρονα σκεφτόμαστε πόσο μας πλήγωσε κάτι που ακούσαμε ή ακόμη και κάτι που εμείς μπορεί να είπαμε. Εκείνη τη στιγμή το μυαλό μας φλυαρεί, θέτοντας ερωτήματα και διλήμματα για αυτό που συνέβη. Κάνουμε το δικό μας υγιές φιλτράρισμα, αφήνοντας τον νου μας, τη συνείδηση δηλαδή, να κρίνει αν πράξαμε σωστά ή όχι. Αυτή είναι η υγιής νοητική φλυαρία κι είναι κάτι που όλοι έχουμε ανάγκη μέσα στην ημέρα.

Θα πρέπει κατά τους ειδικούς να αρχίσουμε να ανησυχούμε όταν η φλυαρία του νου καταδυναστεύει κάθε μας κίνηση και απόφαση. Όταν μας θέτει άσκοπα διλήμματα για κάθε τι που κάνουμε. Όταν η φλυαρία φτάνει στο βαθμό του να χανόμαστε συναισθηματικά νιώθοντας προσωπική ανασφάλεια. Είπαμε, το μυαλό μπορεί να είναι υπηρέτης αλλά κι αφέντης. Τι είναι όμως αυτό που θα προκαλέσει το νου να αρχίσει να φλυαρεί;

Καλώς ορίζουμε λοιπόν στην παρέα μας το άγχος. Άλλη μια μαϊμού με τρελή συμπεριφορά, ικανή να σε κάνει να ξεχάσεις και το πώς σε λένε. Το άγχος θα σε βάλει να κάνεις σκέψεις ακόμη κι αν αυτό που σκέφτεσαι είναι κάτι θετικό. Πήρες προαγωγή για παράδειγμα και σκέφτεσαι αν το άξιζες, τι είναι αυτό που έκανες καλά, πώς θα σε βλέπουν πλέον οι συνάδελφοι κι όλο αυτό σε πλαίσιο φλυαρίας. Και τι θα κερδίσεις από όλη αυτή την ανούσια υπερανάλυση; Τίποτε παραπάνω από μια ζαλάδα που σαν ομίχλη θα σε εμποδίζει να βλέπεις τη βασική εικόνα.

Κάποια πράγματα στον κόσμο δεν πρόκειται να αλλάξουν ποτέ. Η μαϊμού θα συνεχίσει ανεξέλεγκτα να ψάχνει για δέντρα με μπανάνες όπως και το μυαλό θα συνεχίσει αδιάκοπα να χοροπηδά από σκέψη σε σκέψη για να βρει αυτό που θέλει. Από την αβελτηρία του νου, τη νοητική δηλαδή νωθρότητα σαφέστατα θα επιλέγαμε τη νοητική φλυαρία. Αρκεί κάπου κάπου να σταματάμε στη διαδρομή για μια  «μπανάνα».

Αφιερωμένο σε κάθε σκέψη που σου μιλάει ενώ θέλεις να πατήσεις pause.