«Τι ανάγκη έχετε εσείς οι καθηγητές; Τη ζωή σας να κάναμε με τόσες αργίες και διακοπές.» Μια φράση που απέχει πολύ από την αληθινή κατάσταση και το τι πραγματικά ισχύει με το χρονικό διάστημα που οι εκπαιδευτικοί δεν εργάζονται λόγω τέλους σχολικής χρονιάς. Τι είναι μύθος και τι αλήθεια; Είναι τελικά αξιοζήλευτο το ότι οι εκπαιδευτικοί «αράζουν» όπως πιστεύουν όλοι κατά τους θερινούς μήνες ή υπάρχει background που δεν έχουμε σκεφτεί ή δε θέλουμε να μπούμε στη διαδικασία να σκεφτούμε;
Η αντίληψη ότι οι εκπαιδευτικοί είναι το επάγγελμα με τις περισσότερες διακοπές ισχύει, αλλά εν μέρει. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν σε διαδικασίες εξετάσεων και βαθμολόγησης γραπτών, σίγουρα έχουμε να υπολογίσουμε παραπάνω ώρες εργασίας. Παράλληλα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν το γεγονός ότι δεν είμαστε όλοι διορισμένοι και μάλιστα στο δημόσιο που και πάλι δε γίνεται να είσαι αδιάφορος επειδή καπάρωσες μια θέση. Αυτά πλέον αλλάζουν άρδην. Στον ιδιωτικό τομέα δε, είναι ακόμη πιο επιτακτική η προσπάθεια του κάθε εκπαιδευτικού να εδραιωθεί μέσα από παραπάνω ώρες ενασχόλησης με το αντικείμενο ώστε να υπάρξει συνεχόμενη απασχόληση κι επαγγελματική αποκατάσταση.
Στο κομμάτι των απολαβών και των οικονομικών οφελών, οι απόψεις είναι και πάλι παρωχημένες τις πιο πολλές φορές, διότι βασίζονται σε πεποιθήσεις του παρελθόντος. Αρχικά, οι μισθοί δεν είναι τα παχουλά νούμερα του παρελθόντος στον τομέα των εκπαιδευτικών όπως ισχύει εξάλλου για πολλά επαγγέλματα πλέον. Είναι πολύ βολικό να κρίνουμε αλλά κι οι εκπαιδευτικοί, ξέρετε, είναι άνθρωποι με οικογένειες και παιδιά,σκυλιά, γατιά, ζωή, που σημαίνει πως οι υποχρεώσεις αγγίζουν ταβάνια. Μπορεί να υπάρχουν δάνεια για ένα σπίτι που πρέπει να πληρωθούν ή για ένα αυτοκίνητο. Ενοίκια αν τα παιδιά έχουν περάσει σε μια άλλη πόλη για σπουδές κι ένα σωρό άλλες οικονομικές υποχρεώσεις, όπως έχουμε όλοι άλλωστε. Συγνώμη αν σας το χαλάω αλλά οι εκπαιδευτικοί δεν είμαστε εξωγήινοι που κατεβήκαμε με περγαμηνές και πλεονεκτήματα σε αυτό τον πλανήτη, ατάραχοι για το τι συμβαίνει γύρω μας και το πώς λειτουργεί ο κόσμος.
Ας πάμε τώρα στους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα για να βάλετε κι εσείς τα κλάματα μαζί μας, διότι εμείς τα βάζουμε κάθε καλοκαίρι. Πάμε να δούμε πως οι θερινοί μήνες μόνο «ζωάρα» δεν είναι, όπως είθισται να λέγεται. Στον ιδιωτικό λοιπόν τομέα, αν δεν υπάρξουν θερινά μαθήματα για να απασχοληθείς, δεν πληρώνεσαι, εννοείται. Από τη μια σωστό διότι δεν παράγεις έργο κι εδώ είναι που οι εκπαιδευτικοί του δημοσίου δέχονται μια πιο σκληρή κριτική όμως και πάλι το επάγγελμα αυτό συμπεριλαμβάνει πολλά περισσότερα από το μπαίνω στην τάξη και λέω αυτά που είναι να πω. Στο προκείμενο λοιπόν, αν δεν έχεις κάποια θερινά μαθήματα δεν υπάρχουν χρήματα. Και μη μου πείτε για αποταμίευση από τους χειμερινούς μήνες, γιατί τώρα θα κλάψουμε πάλι όλοι μαζί, αλλά από τα γέλια.
Να αναλογιστούμε επίσης το γεγονός πως αν είσαι τυχερός κι έχεις καλύψει τις προϋποθέσεις που υπάρχουν από το κράτος, θα βασιστείς για τους θερινούς μήνες ή όσο είσαι άνεργος, στα επιδόματα ανεργίας τα οποία αποτελούν ένα πενιχρό ταμείο. Παράλληλα οι υποχρεώσεις προς το κράτος συνεχίζουν να υπάρχουν είτε έχεις απασχόληση το καλοκαίρι είτε όχι. Αν δηλαδή είσαι εκπαιδευτικός κι έχεις ένα φροντιστήριο ή ένα παιδικό σταθμό και γενικά μια ιδιωτική επιχείρηση που έχει να κάνει με το κομμάτι της εκπαίδευσης, τα έξοδα συνεχίζουν να υπάρχουν, έχεις δεν έχεις δουλειά. Η εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία κι όλα τα πάγια έξοδα συνεχίζουν – εννοείται – να σου χτυπάνε την πόρτα κάθε μήνα. Δε θα σκεφτούν ότι δεν εργάζεσαι το καλοκαίρι άρα να σου κάνουμε τη χάρη να περιμένουμε.
Υπάρχει, τέλος, κάτι που είναι πιο σημαντικό από όλα τα παραπάνω σημαντικά για τους εκπαιδευτικούς και τη λάθος αντίληψη του ότι κάνουν τρελή ζωή το καλοκαίρι. Ως εκπαιδευτικός η ίδια έχω σκεφτεί ουκ ολίγες φορές το γιατί υπάρχουν τελικά οι αργίες κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς κι αυτοί οι μήνες το καλοκαίρι. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ένα εκ των πραγμάτων δύσκολο επάγγελμα. Λειτούργημα για όσους λαμβάνουν υπόψιν το ρόλο τους με υπευθυνότητα και σεβασμό προς αυτό που έχουν αποφασίσει να κάνουν στη ζωή τους. Δεν είναι εύκολο να μεταλαμπαδεύεις γνώση. Μπορεί να μη μιλάμε για ένα αντικείμενο που έχει να κάνει με κάτι χειροπιαστό όπως οι πωλήσεις ή κάποιο άλλο επάγγελμα, ωστόσο το εκτόπισμα των γνώσεων κι η σωστή μετάδοσή τους είναι τεράστια ευθύνη. Το βάρος του να έχεις στο μυαλό σου να βγάλεις την ύλη που πρέπει με όσο το δυνατόν λιγότερες εκπλήξεις είναι τεράστιο και το επωμίζεται όλο ένας εκπαιδευτικός. Επίσης, επωμίζεσαι τις ψυχολογικές μεταπτώσεις των μαθητών λόγω άγχους ή παραβατικών συμπεριφορών διότι αν είσαι υπεύθυνο άτομο θα στύψεις το μυαλό σου να βρεις λύσεις ώστε να έχεις μια ξεκάθαρα λειτουργική τάξη για το καλό όλων. Παράλληλα, επωμίζεσαι την ευθύνη, αν υπάρχουν, των εξετάσεων, διότι ισχύει δυστυχώς το γνωστό «στις επιτυχίες είμαστε όλοι μαζί – συλλογική προσπάθεια παιδιά, καθηγητές, γονείς – αλλά στις αποτυχίες είσαι μόνος σου».
Και μέσα σε όλα αυτά εσύ πρέπει να μπαίνεις καθημερινά στην τάξη σου και να κάνεις αυτό που επέλεξες να κάνεις. Το αποφάσισες κάποια στιγμή της ζωής σου κι είπες ναι, θέλω να το κάνω, επειδή το αγαπώ σαν επάγγελμα. Να έχεις το ψυχικό σθένος άσχετα από το τι συμβαίνει στην προσωπική σου ζωή, να διδάξεις γνώσεις, ήθος, σεβασμό κι αξίες. Σίγουρα ο κάθε εργαζόμενος καλείται να ανταπεξέλθει στην εργασία του παρά το όποιο επάγγελμα αλλά δεν είναι το ίδιο, πώς να το κάνουμε. Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να βρουν το ψυχικό σθένος για κάθε περίσταση.
Προτού λοιπόν εκφράσουμε ξανά τη ζήλια μας για το πόσο κάθονται οι εκπαιδευτικοί το καλοκαίρι, μήπως να αναλογιστούμε όλα τα παραπάνω κι άλλα τόσα; Εμείς πάντως έχουμε συνηθίσει στο να ακούμε τη φράση «τη ζωή σας να έκανα» και θα σας πω ότι απλά δεν εκφράζουμε τις πιο πολλές φορές αντίλογο διότι κατά το ρητό, δε μας έχει βγει μόνο το όνομα, αλλά και το μάτι, λόγω φόρτου εργασίας που όσοι είναι εκτός χώρου δεν αντιλαμβάνονται. Καλές οι συστάσεις και καλοδεχούμενη η κριτική αλλά να βασίζονται στο τι ισχύει στην πραγματικότητα.
Καλό καλοκαιράκι σε όλους.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου