Nα μην ξεχνάτε να λέτε στα παιδιά σας πως δεν είναι μόνο ένας βαθμος

Ο Ιούνιος μπορεί να είναι ο μήνας που σηματοδοτεί το τέλος της σχολικής χρονιάς και των σχολικών υποχρεώσεων αλλά για να γίνει αυτό οι μαθητές πρέπει να περάσουν από τη διαδικασία των εξετάσεων. Να κριθεί ποιος θα περάσει στην επόμενη φάση της μαθησιακής πορείας και ποιος όχι. Να κριθεί με τι βαθμό θα περάσουν οι καλοί μαθητές και με τι βαθμό θα κοπούν ή θα περάσουν οριακά οι αδύναμοι. Να κριθούν όλα με έναν αριθμό.

Κατά τη διάρκεια της χρονιάς έχουμε λοιπόν στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση τα διαγωνίσματα. Ένα μόνιμο άγχος για τους μαθητές οι οποίοι μάλιστα δοκιμάζονται στο πώς διαχειρίζονται αυτή τη δύσκολη πιστα. Η διαδικασία διαχείρισης ενός διαγωνίσματος είναι πολύπλευρη. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που θα επηρεάσουν τον τρόπο μελέτης και γενικότερης προετοιμασίας ενός μαθητή. Το βέβαιο είναι πως πολλά παιδιά φτάνουν οριακά στα άκρα των αντοχών τους ώστε να αποδείξουν – σε γονείς, καθηγητές και στον εαυτό τους- ότι μελέτησαν για το διαγώνισμα και πως δεν ήταν αδιάφοροι κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.

Ο κάθε μαθητής γνωρίζει πως ο βαθμός είναι ενδεικτικός της επίδοσης που έχει σε ένα μάθημα ασχέτου παραγόντων όπως σωστής συγκέντρωσης, διαχείρισης άγχους, παρανόηση ερωτημάτων κι άλλων που πολύ απλά θα αποτελέσουν λόγους για να πει κάποιος που δεν τα πήγε καλά «δεν ήταν η μέρα μου». Όταν ένας μαθητής διαβάζει μέσα στη σχολική χρονιά και πασχίζει όπως μπορεί να γράψει καλά στα διαγωνίσματα, όταν δεν τα καταφέρνει λόγω των παραπάνω παραγόντων πώς νιώθει άραγε;

Με το άγχος να διογκώνεται και τα διαγωνίσματα να δίνουν ρεσιτάλ, οι καρτέλες των μαθητών γεμίζουν ασφυκτικά με αριθμούς που προσθέτουν ή αφαιρούν αντίστοιχα από τη συνολική εικόνα τους. Θα έλεγε κανείς πως το υπέροχο εκπαιδευτικό μας σύστημα χαρακτηρίζεται από μια τροχιά με κυκλική πορεία στις συνεχόμενες εξετάσεις και κεντρικό άξονα το μαθητή. Μπορείς να διαβάζεις για να γράφεις καλά; Είσαι καλός. Μπορείς να αποστηθίζεις πράγματα και πληροφορίες ακόμη κι αν δεν έχεις καταλάβει απόλυτα τι είναι όλα αυτά που έμαθες; Είσαι καλός αφού μας τα έγραψες όπως ήταν στο υλικό που διάβασες. Μπορείς να αποδείξεις στην πράξη αυτά που έμαθες; Δε μας νοιάζει και πολύ αν μπορείς. Φτάνει που ξέρεις να μας τα πεις κι ακόμη καλύτερα αν είναι με το καρμπόν σύστημα.

Η αφομοίωση της ύλης που διδάσκεται δεν επιτυγχάνεται με ένα διαγώνισμα. Η ικανότητα κριτικής σκέψης είναι μεγίστης σημασίας κι αυτή δε φαίνεται πάντα μέσα από ένα διαγώνισμα. Υπάρχουν ένα σωρό άλλοι τρόποι να μπει αυτός ο περιβόητος βαθμός που θα αντιπροσωπεύει την προσπάθεια και το διάβασμα ενός μαθητή. Υπάρχουν τα debates και τα γκρουπ συζητήσεων στα οποία ενισχύεται η ομαδική συνεργασία κι έτσι οι καλοί μαθητές μπορούν πολλές φορές να εμπνεύσουν και να βοηθήσουν τους πιο αδύναμους. Υπάρχουν οι εργασίες και τα λεγόμενα project τα οποία θα πρέπει κι επιβάλλεται να προσθέτουν στο προφίλ ενός μαθητή ή να αποτελούν από μόνα τους έναν τρόπο αξιολόγησης για κάποια από τις χρονικές περιόδους. Γιατί να ελεγχθεί δηλαδή κάτι με ένα κλασικό και παρωχημένο διαγώνισμα κι όχι με μια εργασία που θα απαιτεί έρευνα και δημιουργικότητα για να διεκπεραιωθεί; Πολλές από τις εργασίες μπορούν να βασιστούν στην ήδη υπάρχουσα ύλη κι έτσι κάπως να αποφύγουμε στο τέλος της σχολικής χρονιάς την ογκώδη ύλη για τις εξετάσεις των μαθητών.

Και πάμε τώρα στο κομμάτι που καίει τους γονείς αυτή την περίοδο. Οι προστριβές κι οι εντάσεις ανάμεσα σε γονείς και παιδιά είναι μια δεδομένη κατάσταση. Από τη μια έχουμε το άγχος των καλών μαθητών το οποίο ίσως είναι μη διαχειρίσιμο ή υποβόσκει και δεν εξωτερικεύεται όσο θα έπρεπε ώστε να υπάρξει εκτόνωση. Από την άλλη έχουμε την αδιαφορία των αδύναμων μαθητών ή την απογοήτευση στο να καλύψουν την υπέρογκη ύλη που τους ζητείται στις εξετάσεις. Κι οι γονείς να μην ξέρουν πολλές φορές πώς να αντιδράσουν μέσα σε όλο αυτό.

Να γίνεις ο δάσκαλος του παιδιού σου για να βοηθήσεις στο ξαλάφρωμα της ύλης; Να είσαι ο φίλος που χρειάζεται για να στηρίξεις την κούραση που νιώθει; Να είσαι και γονιός για να επιβάλλεις ένα ρυθμό διαβάσματος που πάει να χαλαρώσει κάποιες φορές επικίνδυνα; Τι από όλα αυτά να είσαι και πόσα, μέσα στην καθημερινότητα που τρέχει με χίλια κι ο κάθε γονέας έχει παράλληλα ένα σωρό υποχρεώσεις;

Οι σχέσεις παιδιών- γονέων δοκιμάζονται πολύ κατά την περίοδο των εξετάσεων. Η γκρίνια κι η ανασφάλεια φλερτάρουν με την απογοήτευση και την έλλειψη αυτοπεποίθησης. Κι ενώ στο ξεκίνημα της εξεταστικής περιόδου αμφότερες πλευρές υπόσχονται πως η ψυχραιμία είναι αυτή που θα επικρατήσει, παρόλα αυτά ο φαύλος κύκλος των εξαντλητικών εξετάσεων θα φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Και κάπως έτσι φτάνουμε τα αποθέματα ενέργειας έχουν αγγίξει πατώματα. Και κάπως έτσι οι μαθητές δε θέλουν να ακούσουν για σχολείο ξανά. Και κάπως έτσι οι γονείς θέλουν απλά να τελειώσει αυτή η περίοδος διότι αναγνωρίζουν τα σημάδια της φθοράς και του άγχους για όλους. Και κάπως έτσι θα μπει ένας ακόμη αριθμός στην καρτέλα του μαθητή. Ο τελευταίος για τη χρονιά, ο πιο σημαντικός, εκείνος που στα ψηφία του θα εμπεριέχει κάθε άλλο μικρότερο ψηφίο που όλα μαζί είναι ένα είδος ταυτότητας του μαθητή. Σαν το πρόβατο που προσπαθείς να διακρίνεις ανάμεσα στα υπόλοιπα.

Στη ζωή δεν είναι όλα ένας αριθμός κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να θυμούνται όλοι: γονείς, μαθητές και καθηγητές. Η αξία της συμμετοχής σε σπουδαία πράγματα κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, που θα σου δώσουν εφόδια σημαντικά και τα οποία θα θυμάσαι για πολλά χρόνια, είναι το μόνο ζητούμενο. Πάμε λοιπόν με όσα αποθέματα ενέργειας μας έχουν απομείνει, να τελειώσουμε άλλη μια σχολική χρονιά με πανηγυρικό τρόπο. Με εξετάσεις. Για να διατηρήσουμε το ήδη υπάρχον πρότυπο, να μην σπάσουμε το καλούπι. Καλό μας καλοκαίρι.

Αφιερωμένο στις αντοχές που έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.