Σχέση που τα θέλω του ενός σημαίνουν την καταπίεση του άλλου

Το δικαίωμα είναι η λέξη που περικλείει ως έννοια όσα κάποιος διεκδικεί με βάση γραπτούς αλλά και άγραφους νόμους. Πολλές φορές αναρωτιόμαστε για το αν οι σχέσεις ορίζονται τελικά βάσει άγραφων νόμων, εκείνων που οι σύντροφοι εξ’ αρχής ορίζουν είτε αυτόβουλα είτε συναινετικά με σκοπό την ομαλότητα και τη συνεννόηση. Όλα αυτά είναι θεμιτά αν θέλουμε να μιλάμε για σχέσεις με ροή και διάρκεια. Τι γίνεται όμως όταν ο ένας σύντροφος διεκδικεί τα θέλω του με έναν πιο ελεύθερο τρόπο; Όταν οι επιλογές ελευθερίας του ενός συνεπάγονται την κατά μια έννοια «καταπίεση» του άλλου υπάρχει και ποια είναι η λύση; Πού ξεκινούν και που τελειώνουν τα όρια ενός δικαιώματος και για τις δυο πλευρές;

Και πάμε επί του πρακτέου, στο ξεκίνημα μια σχέσης να δούμε κατά πόσο υπάρχουν τα σημάδια εκείνα που θα φανερώσουν τις ελευθερίες του ενός απέναντι στην πιθανή καταπίεση του άλλου. Θέλεις φερ’ ειπείν να το πάτε χαλαρά στην αρχή χωρίς πρέπει, χωρίς να δίνετε ραπόρτο ο καθένας για το τι κάνετε, που είστε, με ποιους και όλα τα συναφή. Θέλει από την άλλη να το πάτε πιο οργανωμένα, με το ανάλογο πρωτόκολλο και τις by the book κινήσεις που θα δείχνουν μια πιο σταθερή σχέση. Ο ένας αναρωτιέται αν πράττει σωστά κι ο άλλος αμφιβάλει για το πόση πίεση άσκησε.

Η σχέση προχωρά, δυναμώνει κι οι σύντροφοι δένονται. Ανακαλύπτουν ο ένας τον άλλον, αποκαλύπτονται οι αδυναμίες των χαρακτήρων, ερμηνεύονται συμπεριφορές και γενικά «περπατάει» μια σχέση. Κι έρχονται στο προσκήνιο πιο πρακτικά θέματα. Καθημερινότητα, υποχρεώσεις, έξοδοι με φίλους, οικογενειακά τραπέζια ακόμη και ταξίδια που ίσως ο ένας εκ των δυο να απολαμβάνει περισσότερο. Κι εκεί αρχίζουν οι υποχωρήσεις για να δώσουν τη θέση τους στις ανάλογες παραχωρήσεις, για τι άλλο, για το δικαίωμα. Ένα όμως δικαίωμα που κατακτήθηκε επειδή κάποιος άλλος αποφάσισε να εθελοτυφλεί.

Σε όλες τις παραπάνω φάσεις μιας σχέσης η λέξη δικαίωμα είναι αυτή που θα παίξει πιο πολύ στο μυαλό των συντρόφων. «Είναι δικαίωμά μου, να μη θέλω να βγω τώρα». «Είναι δικαίωμά μου να μην ενημερώνω για οτιδήποτε κάνω». Είναι δικαίωμα και των δυο συντρόφων να έχουν διαφορετικές ανάγκες οι οποίες δε θα ταιριάζουν πάντα χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως θα πρέπει ο ένας να περιορίζει τον άλλον. Κάτι σαν μια ευγενή άμιλλα ή μια γλυκιά αλληλεξουδετέρωση θα πρέπει να λειτουργεί όλο αυτό.

Δε θα μιλήσουμε για χρυσές τομές πάνω στο θέμα αλλά θα κατανοήσουμε πολλά περισσότερα αν εμβαθύνουμε. Δυστυχώς ή ευτυχώς, σε μια ερωτική σχέση οι σύντροφοι θα παίζουν πάντα εναλλάσσοντας τους παραπάνω ρόλους. Θα λέγαμε «δυστυχώς», όταν ο ένας εκ των δυο καταφέρνει σχεδόν πάντα να γίνεται το δικό του. Όταν συμβαίνει αυτό, δεν έχει να κάνει με το πόσο δυναμικός είναι κάποιος ως χαρακτήρας αλλά και με το πόσο ανεκτικός είναι ο άλλος. Θα λέγαμε «ευτυχώς», όταν θα βλέπαμε το πόσο όλο αυτό «νοστιμίζει» μια σχέση, σπάζοντας τη ρουτίνα και τη μονοτονία των πρωτοκόλλων. Γιατί κακά τα ψέματα, το να εναλλάσσονται τα δικαιώματα μεταξύ των συντρόφων για ελευθερίες, είναι πιπεράτο, ανάλαφρο κι ίσως ελκυστικό ανάλογα βέβαια το παιχνίδι που γίνεται για να κατακτηθούν αυτές οι μικρές ελευθερίες που θέλει ο καθένας.

Οι φάσεις στις οποίες μπορεί να χάσεις το δικό σου δικαίωμα μπροστά σε μια επιθυμία που εκφράστηκε πιο δυναμικά από τη δική σου είναι πολλές. Το «δε θα ήθελα να βγούμε με αυτή τη παρέα, δε νομίζω πως έχουμε πολλά κοινά», θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύ απλό αλλά απόλυτα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα μιας επιθυμίας που φυσικά καταλήγει σε προσωπικό δικαίωμα. Κι εκεί μπορεί να έρθει η απάντηση από την άλλη πλευρά, με τη μορφή καλοπιάσματος ή κολακείας ή ακόμη και ανταλλάγματος με αποτέλεσμα αυτό που πρότερα ενοχλούσε σαν ιδέα να γίνει κίνητρο.

Η ουσία όμως είναι αδιαμφισβήτητα μια και φωνάζει από μακριά. Όταν ο ένας εκ των δυο κάνει έστω και για λίγο πίσω στα δικά του δικαιώματα δίνοντας στον άλλον το δικαίωμα να ικανοποιήσει τα δικά του θέλω, τότε καταπατά τις δικές του ανάγκες. Είναι σαν ένα παιχνίδι πόκερ όλο αυτό με κινήσεις «πάω πάσο» που δεν ξέρεις πότε θα αποδώσουν. Κι ίσως κάποιες φορές αυτός που κάνει πίσω να το κάνει και με μια διάθεση δόλου του τύπου «θα έρθει η στιγμή που θα το διεκδικήσω», αν κι εκεί χάνεται όλο το παιχνίδι. Μηδέν τα κέρδη και για τους δυο παίκτες.

Οι χρυσές τομές είναι λίγο-πολύ γνωστές. Μια να υποχωρεί ο ένας και μια ο άλλος για να παραχωρείται και στους δυο το δικαίωμα να μπορούν να  πουν «όχι» σε κάτι που δεν τους αρέσει με την ίδια άνεση που θα έλεγαν «ναι» για κάτι που τους αρέσει. Η ανεκτικότητα παίρνει το πάνω χέρι κι είναι μια αρετή που θα πρέπει να διαθέτουν όμως και οι δυο πλευρές για να μπορεί το παιχνίδι να τσουλήσει και να πάει παρακάτω.

Τα δικαιώματα μέσα σε μια σχέση δεν τα απαιτείς, δεν τα διεκδικείς αλλά τα χρησιμοποιείς. Κι όταν χρησιμοποιούνται σωστά επωφελούνται και οι δυο πλευρές κι εκείνη που έχασε για λίγο τα δίκια της αλλά κι εκείνη που διεκδίκησε πιο έντονα τα δικά της. Μαθήματα είναι οι ελευθερίες και δάσκαλοι τα δικαιώματα για μια σχέση. Το βασικό είναι να μπορείς να απολαύσεις τη φάση κάθε φορά γιατί σίγουρα θα νιώθεις ικανοποίηση όταν περνάει το δικό σου, αλλά σκέψου λίγο έξω από τα τετριμμένα κι απόλαυσέ το ακόμη κι όταν δε θα γίνει.

Ένα δικαίωμα έχει δυο όψεις, σαν το νόμισμα. Πέτα το στον αέρα, άφησέ το να στροβιλίσει κι όπου κάτσει κάθε φορά. Εξάλλου, μην ξεχνάς πως καμία κορόνα δε θα έστεκε χωρίς να υπάρχει το αντίβαρο, η άλλη όψη- τα γράμματα. Ελευθερίες και δικαιώματα σημειώσατε Χ.

Αφιερωμένο σε κάθε ελεύθερη-πολιορκημένη σχέση.