Στο burnout οι γονείς νομίζουν πως δεν έχουν άλλα να δώσουν

Γονείς. Μια τόσο μικρή λέξη που καταφέρνει και περικλείει άπειρες έννοιες! Μπορεί το «άπειρες» πολλές φορές να χρησιμοποιείται ως σχήμα λόγου για να αναφερθούμε σε πληθώρα πραγμάτων αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις κυριολεκτικά πολλές σημασίες της λέξης γονιός.

Οι γονείς, ως άλλοι υπερήρωες, καλούνται να αντιμετωπίσουν κάθε πρόκληση που θα παρουσιαστεί στο διάβα της ζωής των παιδιών τους. Μαχητές σε μια πίστα με συνεχή εμπόδια που άλλα είναι για καλό και άλλα όχι. Λένε πως όταν γεννιέται ένα παιδί μαζί του ξαναγεννιούνται και οι γονείς, μια παρομοίωση απόλυτα ταιριαστή και στοχευμένη αφού με τη γέννηση ενός παιδιού έρχονται νέοι ρόλοι, ευθύνες και νέος τρόπος ζωής.

Η ανατροφή των παιδιών είναι αγώνας αδιάκοπος. Ως γονιός θα σταματήσεις πολλές φορές στην πορεία να θαυμάσεις τη «θέα», το ποιόν των κόπων σου. Θα νιώσεις την ανάγκη μιας παύσης για να ευλογήσεις την προσπάθεια που κατέβαλες. Θα νιώσεις πληρότητα και ευτυχία βλέποντας πολλά από εκείνα που ήθελες να μεταδώσεις να έχουν πιάσει τόπο. Όμως κανείς δεν είναι τέλειος. Οι γονείς είναι άνθρωποι, όσο κι αν θέλουν τα παιδιά να τους φαντάζονται ατρόμητους και άφθαρτους. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θα υπάρξουν στιγμές που θα νιώσουν την ανάγκη της παύσης, όχι για να θαυμάσουν το έργο τους αλλά για μια βαθιά ανάσα ξεκούρασης.

Τα τελευταία χρόνια συζητιέται έντονα στους κόλπους της ψυχολογίας ο όρος «γονεϊκό burnout». Πρόκειται για εξάντληση ή εξουθένωση που έχει προκληθεί από τη συνεχή και αδιάκοπη προσπάθεια των γονιών να ανταπεξέλθουν σε κάθε απαίτηση -λογική ή μη- των παιδιών τους. Είναι απολύτως λογικό και θεμιτό να νιώσει κάποια στιγμή ένας άνθρωπος έτσι. Δεν έχει να κάνει με το αν αναφερόμαστε στη μητέρα ή τον πατέρα ή με το πόσο κοντά βρίσκεται κανείς στα παιδιά. Είναι μια κατάσταση που δεν εξαρτάται από το πόσο χρόνο περνά καθένας με τα παιδιά στην καθημερινότητά του. Έχει όμως να κάνει με το πότε οι γονείς ως προσωπικότητες και χαρακτήρες φτάνουν στα δικά τους όρια και αγγίζουν τις αντοχές τους.

Στην κατάσταση του burnout η αίσθηση πληρότητας που νιώθουν οι γονείς αρχίζει να παίρνει απουσίες, με την αίσθηση της ανεπάρκειας να δίνει δυναμικό παρόν σε καθημερινή βάση. Κι αν αναρωτιέστε πώς μπορεί κάποιος που πριν λίγο καιρό ένιωθε πως ελέγχει τα πάντα να νιώθει ξαφνικά ανεπαρκής μπροστά στα «θέλω» των παιδιών του η απάντηση είναι ολοφάνερη. Υπάρχουν γονείς που τρέχουν στην κυριολεξία να καλύψουν κάθε ανάγκη και απαίτηση των παιδιών τους, ενώ η αίσθηση της ανεπάρκειας πηγάζει από δική τους ανασφάλεια όταν μετά από όσα έχουν προσφέρει στα παιδιά τους θεωρούν πως «έκλεισαν» στο συγκεκριμένο κομμάτι, πως δεν έχουν άλλα να δώσουν ή πως δε συνεχίζουν να προσφέρουν με τον ίδιο ενθουσιασμό και ενέργεια.

Έτσι οι γονείς βιώνουν μια εξαιρετικά ψυχοφθόρα κατάσταση, στην οποία όλοι στην οικογένεια δοκιμάζουν τις αντοχές τους. Αυτό έχει αντίκτυπο στα παιδιά και στη σχέση των γονιών μεταξύ τους. Φυσικά υπάρχει και μερίδιο ευθύνης που αναλογεί στα παιδιά, τα οποία άθελά τους, θεωρώντας τους γονείς μόνιμα δραστήριους και ανεκτικούς, ζητούν όλο και πιο πολλά. Κι εκεί έρχεται η απογοήτευση όταν διαπιστώσουν πως χάνουν για λίγο τα πρωτεία. Από την άλλη, η αίσθηση ανεπάρκειας των γονιών και η ανασφάλεια που νιώθουν, πιθανότατα να τους οδηγήσει σε μεταξύ τους διαφωνίες και προστριβές, να ανταλλάξουν λόγια που δεν εννοούν και να κρατήσουν αποστάσεις. Ίσως και να απέχουν από το κομμάτι της σχέσης τους, νιώθοντας την ψυχολογική εξάντληση να αγγίζει ταβάνι.

Στην περίπτωση του «γονεϊκού burnout» κανείς σε μια οικογένεια δεν έχει δικαίωμα να αποδώσει κατηγορίες, αφού δεν υπάρχει κάποιος που να φέρει απόλυτη κι αποκλειστική ευθύνη για την κατάσταση. Ένα μίγμα πραγμάτων και συμπεριφορών έχουν συμβάλλει, ώστε να υπάρξει ως συναισθηματική κατάσταση η αίσθηση ανεπάρκειας των γονιών προς τα παιδιά τους.

Γονείς. Μια λέξη που περικλείει τόσα πολλά. Θα χρειαζόμασταν τόμους για να προσεγγίσουμε την πολύπλευρη ευθύνη που συνοδεύει αυτόν τον τόσο σημαντικό ρόλο. Δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές όταν μιλάμε για συναισθήματα ανθρώπων που τους ενώνει ο πιο βαθύς δεσμός. Γονιός θα πει πως ακόμη κι αν δεν είσαι άτρωτος πάντα βρίσκεις τον τρόπο να γίνεις.

Αφιερωμένο σε όλα τα «αντέχω» των γονιών!