Τα «δεν μπορώ» κάποτε γίνονται δικαιολογία

«Μακάρι να μπορούσα κι εγώ να το καταφέρω», «Πόσο θα ήθελα να είχα τη δύναμη να αντιδράσω», «Δεν μπορώ να το πετύχω»∙ είναι φράσεις με τις οποίες σίγουρα ταυτίστηκες βλέποντάς τις στην οθόνη σου. Οικίες και γνώριμες τόσο που πολλές φορές σου έχουν γίνει βίωμα κι είναι ίσως σήμα κατατεθέν της προσωπικότητάς σου. Τι είναι αυτό που σε κάνει να λες «δεν μπορώ»; Έχεις σκεφτεί πως για κάθε δικό σου «δεν» υπάρχει αντίστοιχα ένα ίδιο «μπορώ» ενός άλλου ανθρώπου;

Είναι η τάση της εποχής, λίγο η ανασφάλεια που σου δημιουργεί η καθημερινότητα, λίγο ο επηρεασμός από άλλους (δειλούς) ανθρώπους που ενεργούν με τον ίδιο τρόπο, τείνεις γενικά να υποτιμάς τις δυνάμεις σου. Έχεις σχεδιάσει μια ζώνη ασφαλείας με κόκκινες γραμμές που φτάνουν μόνο ως εκεί που εσφαλμένα έχεις ορίσει. Σου αρέσει αυτή η ζώνη και σπάνια βγαίνεις έξω από αυτήν. Νομίζεις πως οι ικανότητές σου φτάνουν μέχρι τα όρια των κόκκινων γραμμών της.

Έχεις πειστεί πως το «δεν μπορώ» είναι η τέλεια, η πιο αφοπλιστική απάντηση που μπορείς να δώσεις στον εαυτό σου. Σίγουρα, όμως, σε ενοχλεί που σε αντίστοιχη περίπτωση διαπιστώνεις πως κάποιος άλλος μπόρεσε αυτό που αρχικά εσύ αρνήθηκες να τολμήσεις. Επειδή στην ουσία αυτό συνέβη πραγματικά σε κάποιον άλλον, ενώ εσύ το αρνήθηκες να το προσπαθήσεις λέγοντας «δεν μπορώ» να το κάνω.

Είναι σαν τις σχολικές παραστάσεις που κάποιος άλλος είπε το δικό μας ποίημα, αυτό που αρχικά η δασκάλα ζήτησε από εμάς, μα αρνηθήκαμε λόγω εκείνου του φόβου κι έτσι κρυφτήκαμε στο βολικό μας «δεν μπορώ» μας. Κι έπειτα θαυμάσαμε πάνω στη σκηνή το άλλο παιδί, το πιο τολμηρό και πιο σίγουρο για τον εαυτό του και ζηλέψαμε το χειροκρότημα και την ικανοποίηση που μας στερήσαμε.

Κράτησε την παραπάνω σκέψη κι άσε την να παίζει σαν διαφημιστικό σποτάκι κάθε φορά που θα μπαίνεις στον πειρασμό να πεις «δεν μπορώ», χωρίς καν να το σκεφτείς πως ίσως τελικά και να μπορέσεις. Να σου θυμίζει τι θα χάσεις όταν δεις πως κάποιος άλλος με απίστευτη ευκολία ή με λίγο παραπάνω πείσμα θα τα καταφέρει. Ίσως πάλι να σε μεγάλωσαν ενισχύοντας και μεταφέροντάς σου αυτή την υποδειγματική ταπεινότητα που πάντα θα έπρεπε να έχεις για να μην ξεχωρίζεις. Μα τι κακό υπάρχει στο να ξεχωρίζεις; Γιατί να μένεις στην αφάνεια και κατά συνέπεια στην αδράνεια;

Σκέψου λιγάκι πόση έκπληξη θα ένιωθες όταν διαπίστωνες πως τελικά μπορείς! Ευχάριστη έκπληξη και θαυμασμό για τον ίδιο σου τον εαυτό. Αυτό που λένε πως δεν υπάρχει «δεν μπορώ» αλλά «δε θέλω»,  ίσως να μην είναι απόλυτα σωστό διότι, κατά βάθος, μέσα μας όλοι θέλουμε. Το δικό μου «δεν μπορώ» αφορά στο να πιστέψω πως υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά δε θέλουν! Μετά την ικανοποίηση και το θετικό ξάφνιασμα, λοιπόν, θα ένιωθες θυμό για όλες εκείνες τις φορές που πέταξες την ευκαιρία, που αρνήθηκες να τολμήσεις. Που πολύ απλά δεν μπόρεσες να το κάνεις, όχι λόγω έλλειψης ικανότητας μα λόγω έλλειψης θάρρους κι αυτοπεποίθησης.

Το «δεν μπορώ» είναι εν τέλει η δικαιολογία με το φαντεζί περιτύλιγμα που δε θέλεις να χαλάσεις κι αφήνεις έτσι να τη θαυμάζεις για την κάλυψη που σου προσφέρει. Δε θέλεις να τολμήσεις να εξελίξεις τον εαυτό σου. Δε θέλεις να τολμήσεις να χαλάσεις τις ισορροπίες σου, μήπως έτσι χαλάσουν κι οι ισορροπίες των γύρω σου. Μεμψιμοιρείς όταν καταλαβαίνεις πως η δειλία σου ήταν όντως ανοησία. Γκρινιάζεις επειδή βλέπεις πως κάποιος άλλος μπόρεσε, και; Ποιος σε εμποδίζει απ’ το να μπορέσεις κι εσύ; Μην καταδικάζεις τις επιθυμίες σου γιατί κάποτε είναι μεγάλες και σε τρομάζουν! Δε θα πω το τετριμμένο «αντιμετώπισε τους φόβους σου», αντιθέτως θα σου πω «φέρε τους δίπλα σου». Αγάπησέ τους και θα ξεκλειδώσουν όλα.

Αφού μπορεί κάποιος άλλος, μπορείς κι εσύ. Είναι ταυτόχρονα τόσο απλό κι όμως τόσο δύσκολο να εφαρμοστεί. Μας έκαψαν τα «δεν μπορώ», τα «δεν τολμώ», τα «δεν πειράζει», «ίσως κάποια άλλη φορά να μπορέσω». Ναι, όλοι μας φτάνουμε ως εκεί που –νομίζουμε πως– μπορούμε να φτάσουμε, όμως δε βλάπτει πού και πού να σπρώχνουμε λιγάκι παραπάνω εκείνη τη γραμμή, να βγαίνουμε έξω απ’ τα σίγουρα όριά μας.

Σταμάτα να σκορπάς άλλα «δεν μπορώ» για παυσίπονα. Τσέκαρε αν όντως δεν μπορείς, ρεαλιστικά κι έπειτα πράξε ανάλογα. Στηρίξου στις όποιες δυνάμεις σου για να το κάνεις και μη φοβάσαι για το τι θα πει ο κόσμος. Αυτός έχει πάντα κάτι να πει.

Το «να είσαι γενναίος, να παίρνεις ρίσκα γιατί τίποτε δεν αντικαθιστά την εμπειρία» του Paulo Coelho κάτι δυνατό μας λέει. Κράτησέ το ως γνώμονα στη ζωή σου, βάλε μέσα αρκετά «θέλω» κι άλλα τόσα «μπορώ». Και το αποτέλεσμα θα σε αποζημιώσει!