Κλινομανία: δε θέλουμε να σηκωθούμε απ' το κρεβάτι μας

Στο γραφείο όλοι πια θεωρούσαν το Γιώργο λουφαδόρο βλέποντας πως αποφεύγει συστηματικά την πρωινή καθορισμένη προσέλευση στη δουλειά. Ενώ οι υπόλοιποι ήταν πάντα εκεί στην ώρα τους, εκείνος εμφανιζόταν μετά από ένα δίωρο. Υπήρχαν δε κι οι σπάνιες περιπτώσεις που δεν ερχόταν καθόλου. Όταν έφτανε τα κατάφερνε μια χαρά, ήταν απόλυτα λειτουργικός κι ας είχε παλέψει για ακόμη μια φορά να σηκωθεί απ’ το κρεβάτι του. Και αναφερόμαστε σε πραγματική προσπάθεια, όχι απλώς στην ανάγκη να χουζουρέψει δέκα λεπτά ακόμα.

Η κλινομανία είναι ένας ιατρικός όρος που μπήκε τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας. Πρόκειται άραγε για πάθηση, για εμμονή ή για λατρεία; Η λέξη είναι εύηχη, μα πώς θα μπορούσε να είναι αθώα έχοντας ως δεύτερο συνθετικό τη λέξη μανία; Η μανία θεωρείται από τους ειδικούς μια μορφή ψυχιατρικής πάθησης. Κι αν όλα τα παραπάνω σου ακούγονται υπερβολικά, με τον όρο κλινομανία δεν αναφερόμαστε στην περίπτωση που απλώς βαριόμαστε να σηκωθούμε απ’ το κρεβάτι, επειδή ήρθε ακόμη μια ανυπόφορη Δευτέρα. Ούτε στις στιγμές που είμαστε κουρασμένοι απ’ το τρέξιμο και τις υποχρεώσεις κι έχουμε ανάγκη από λίγο ύπνο παραπάνω. Ή στις περιπτώσεις που δεν αποχωριζόμαστε το κρεβάτι μας για κάποιες ημέρες, επειδή πρέπει να μελετήσουμε σε περίοδο εξεταστικής ή να προλάβουμε το deadline της εργασίας μας. Θεμιτά όλα τα παραπάνω και σίγουρα έχουν τύχει κάποια στιγμή σε όλους μας.

Η κλινομανία είναι η ανεξέλεγκτη επιθυμία να βρίσκεσαι συνεχώς στο κρεβάτι σου. Είναι η έντονη αδυναμία να σηκωθείς και να ξεκινήσεις τη μέρα σου. Ατονία, ανασφάλεια, έλλειψη συντονισμού κινήσεων είναι μονάχα κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτής της κατάστασης. Πολύ απλά θέλεις να γυρίσεις πλευρό και να μείνεις όπως είσαι: σε πλήρη απραξία και ακινησία. Σαν ένα pause που πατάς εσύ στη ροή της ζωής σου.

Όπως σε κάθε πάθηση έτσι και στην περίπτωση της κλινομανίας υπάρχουν αιτίες που την προκαλούν. Άγχος και στρες είναι οι συνηθέστεροι εκλυτικοί παράγοντες που την πυροδοτούν. Τώρα, βέβαια, θα αναρωτιέσαι πώς γίνεται το άγχος να μη σ’ αφήνει να σηκωθείς και να πας στη δουλειά σου. Κι όμως είναι ύψιστης σημασίας παράγοντας, μιας και οι άνθρωποι που έχουν περάσει φάσεις κλινομανίας αναφέρουν πως δεν μπορούσαν να διαχειριστούν καταστάσεις άγχους κι έτσι επέλεγαν την απραξία. Όταν γνωρίζεις πως σε περιμένουν πολλές υποχρεώσεις που πρέπει να αντιμετωπίσεις μόλις σηκωθείς ή πως πρέπει να διαχειριστείς μια κατάσταση που σε δυσκολεύει και δε θες να βιώσεις, προτιμάς να παραμείνεις κλεισμένος στο χώρο σου και στην αγκαλιά του κρεβατιού σου, πιστεύοντας πως έτσι είσαι πιο ασφαλής.

Η ψευδαίσθηση της ασφάλειας όταν δε σηκώνεσαι απ’ το κρεβάτι σου είναι προσωρινή και δε δίνει λύση στο πρόβλημα. Δεν πρόκειται να φύγει οποιοδήποτε εμπόδιο ή να αντιμετωπιστεί μια δύσκολη κατάσταση αν εσύ κλείσεις τα μάτια και κοιμηθείς. Δεν είναι σαν τους εφιάλτες της παιδικής μας ηλικίας που κλείνοντας τα μάτια μας για λίγο μεταφερόμασταν σε σκέψεις όμορφες και με έναν μαγικό τρόπο τα ξεχνούσαμε όλα.

Επίσης η κλινομανία δεν ήρθε σαν μια κατάρα απ’ το πουθενά να εγκατασταθεί στη ζωή σου, μιας και εκτός απ’ το άγχους αποδίδεται σε βαθύτερα αίτια. Αποτελεί, λένε, βασική ένδειξη κατάθλιψης. Δε χρειάζεται να είσαι ειδικός για να καταλάβεις πως η βαθιά εσωτερική θλίψη που μπορεί να αισθάνεσαι σε συνδυασμό με μακρά περίοδο αδράνειας θα οδηγήσει σε καταθλιπτικά επεισόδια. Εξάλλου αν φέρουμε στο μυαλό μας τις κινήσεις που κάνουμε υποσυνείδητα όταν είμαστε στεναχωρημένοι και θλιμμένοι, θα δούμε πως θέλουμε να μείνουμε μόνοι μας, να μη βγούμε, αλλά να είμαστε μέσα στο σπίτι και να παραμείνουμε αδρανείς στο κρεβάτι, ώστε να βρούμε χρόνο για να σκεφτούμε και να βάλουμε τα πράγματα σε μία τάξη.

Ωστόσο, δεν πρόκειται να ξεχαστεί τίποτε όταν παραμένεις ξαπλωμένος και δε θα «σκεπαστεί» κανένα πρόβλημά σου με το να σκεπαστείς εσύ καλά με τις κουβέρτες σου και να γυρίσεις πλευρό. Το πρόβλημα θα συνεχίσει να στριφογυρίζει στο μυαλό σου, όπως εσύ στο κρεβάτι σου. Θα βρίσκεις μπροστά σου συνεχώς τα ίδια προβλήματα αν κλειστείς στο δωμάτιο για μέρες ή ακόμα και για μήνες. Ένας ακόμη ύπνος δε θα σβήσει στιγμές και γεγονότα απ’ τη μνήμη σου με μαγικό τρόπο κι απ’ αυτό καταλαβαίνουμε πως το μυστικό για να ξεχάσεις δεν είναι να μείνεις στο κρεβάτι.

Εθισμός και μάλιστα επικίνδυνος η κλινομανία. Τα άτομα που τους έχει γίνει πλέον εμμονή το να παραμένουν στο κρεβάτι τους, πιθανότατα κατάφεραν να ξεχάσουν για λίγο τα προβλήματα της ζωής, να απομακρυνθούν από αυτά κι έτσι πίστεψαν ότι το κρεβάτι είναι η λύση. Εκείνοι όμως που είδαν πιο καθαρά, που αποστασιοποιήθηκαν και τα αντιμετώπισαν κατάλαβαν πως πρόκειται για μια συγκάλυψη προβλημάτων που απλώς συσσωρεύονται. Εξάλλου δε θες να φέρεις την ταμπέλα του «τεμπέλη», αφού οι υπόλοιποι έτσι χαρακτηρίζουν αυτόν που παραμένει διαρκώς ξαπλωμένος κι άπραγος. Η κλινομανία δεν έχει σχέση με την τεμπελιά και την απάθεια, είναι η συνειδητοποιημένη αποφυγή προβλημάτων προτιμώντας την οριζόντια θέση και τη θαλπωρή του κρεβατιού.

Οι λέξεις με δεύτερο συνθετικό τη «μανία» παραπέμπουν σε έννοιες αρνητικές. Υπάρχει όμως κι εκείνη η μία, η μοναδική μανία που διαφέρει –η μανία για ζωή. Τίποτε δεν μπορεί να σταματήσει τη ροή της ζωής, κανένα στρώμα, κανένα μαξιλάρι και φυσικά κανένα πρόβλημα. Όταν ζω φοβάμαι και το να φοβάμαι δείχνει πως νιώθω ζωντανός.