Το να κοντρολάρεις μυαλά και καταστάσεις είναι ένα είδος τέχνης

Σε κάθε παιχνίδι υπάρχει πάντοτε ο δυνατός και ο αδύναμος παίκτης. Η φύση κι ο χαρακτήρας του παιχνιδιού δεν παίζουν κανέναν ρόλο είτε μιλάμε για παιχνίδι μυαλού είτε για παιχνίδι που απαιτεί σωματική δύναμη. Υπάρχει όμως κι εκείνο το παιχνίδι που απαιτεί να έχεις όλα τα παραπάνω κι άλλα τόσα. Μυαλό, αντοχές, σωματική και ψυχική δύναμη, θάρρος, θράσος και τόλμη. Απαιτητικό παιχνίδι με ρυθμούς που σε θέλει stand by και σε εγρήγορση. Ακόμη κι αν δεν είναι η σειρά σου να παίξεις πρέπει να σκέφτεσαι τις επόμενες κινήσεις σου. Οι σχέσεις των ανθρώπων είναι σαν ένα παιχνίδι μυαλού κι επιδεξιότητας. Το έχεις;

Οι δυνατοί παίκτες μέσα σε μια οποιαδήποτε σχέση είναι εκείνοι που γνωρίζουν πάρα πολύ καλά πως το δικό τους μυαλό φέρνει στροφές στο δευτερόλεπτο προκειμένου να πετύχουν αυτό που θέλουν. Μπορείς να το ονομάσεις πονηριά ή ακόμη και καπατσοσύνη. Όπως και να έχει όμως οι χειριστικοί άνθρωποι διαθέτουν τον απόλυτο βαθμό ευφυΐας, φυσικά με το ανάλογο κόστος. Διότι το να είσαι χειριστικός θα μπορούσε πάρα πολύ εύκολα να μεταφραστεί ως «καλομαθημένος» και πως έχεις μάθει να έχεις τα πάντα όπως εσύ επιθυμείς. Υπάρχει δε και η άλλη πλευρά του νομίσματος που λέει πως ο χειριστικός άνθρωπος είναι απλούστατα έξυπνος και γνωρίζει πώς να ελίσσεται.

Ο χειριστικός άνθρωπος έχει πολλές ταυτότητες, όπως όλοι μας εξάλλου. Παιδιά, σύντροφοι, φίλοι, συνεργάτες, συγγενείς και πολύ ακόμη ρόλοι που μας περιβάλλουν καθημερινά. Όταν οι ρόλοι αυτοί έχουν χειριστική συμπεριφορά απέναντί σου θα διακρίνεις ένα και μόνο κοινό στοιχείο. Την ανάγκη τους να σε πείσουν να κάνεις και να ακολουθήσεις το δικό τους πλάνο ενεργειών. Μην έχεις αυταπάτες για το αν θα το καταφέρουν. Θα συμβεί και θα σε βρει σε μια γωνία πίνοντας τον καφέ σου να αναρωτιέσαι για το πώς έγινε πάλι ενώ είχες υποσχεθεί στον εαυτό σου πως δε θα την πατήσεις ξανά.

Βλέπεις το πλάνο του χειριστικού ανθρώπου έχει στόχους αλλά και τρόπους διαφυγής αν δεν πετύχουν με τη μία αυτό που θέλουν. Είναι σαν το γνωστό plan B στις ταινίες, όλα υπολογισμένα και μετρημένα. Κάποιες φορές το plan b γι’ αυτούς θα είναι η γλύκα σε ένα βλέμμα και το χάδι. Άλλες φορές θα είναι ο συναισθηματικός εκβιασμός που θα σε κάνει να νιώσεις τύψεις και που αυτόματα θα πατήσει το κουμπάκι ON για να ενεργήσεις προς όφελός τους. Στις χειρότερες των περιπτώσεων θα χρησιμοποιήσουν επιθετικότητα και θυμό προκειμένου να επιβληθούν ικανοποιώντας έτσι τα «θέλω» τους.

Το τρομακτικό σε όλες τις περιπτώσεις χειριστικής συμπεριφοράς είναι πως συνήθως δεν την αντιλαμβάνεσαι. Θα υπακούσεις απλά κι όμορφα κάνοντας αυτό που σου σκιαγραφούν από την απέναντι πλευρά κι άκου και το πιο πετυχημένο: θα νιώσεις ικανοποίηση για το ό, τι έκανες που στην ουσία είναι αυτό που σου επέβαλαν. Θεϊκό; Και κάπου εδώ παίζουν στο μυαλό σου σκηνές που σου θυμίζουν τα παραπάνω. Και κάπου εδώ αντιλαμβάνεσαι πόσες φορές την πάτησες με παρόμοιες συμπεριφορές. Δυνατοί κι αδύναμοι παίκτες θυμάσαι;

Και τι γίνεται με τη θυματοποίηση και τις ευάλωτες πλευρές; Η αλήθεια είναι πως αργά ή γρήγορα θα αντιληφθείς το εάν και κατά πόσο είσαι επιρρεπής σε χειριστικές συμπεριφορές και τότε ίσως κάποιες από τις παρτίδες του παιχνιδιού να γυρίσουν υπέρ σου εάν αποφασίσεις να κάνεις κάτι για αυτό. Το «ανήθικο» στην υπόθεση είναι το να πατεντάρεται η χειριστική συμπεριφορά. Τότε μιλάμε για μυαλά που απλούστατα δε χαρίζονται, δεν αναλώνονται σε συναίσθημα. Εκεί πάμε στο άλλο άκρο και σίγουρα σ’ αυτήν την περίπτωση θα μιλούσαμε για θυματοποίηση.

Μπορεί τελικά να είναι αξιοθαύμαστος ο τρόπος με τον οποίο τα χειριστικά άτομα ξέρουν να λειτουργούν μέσα στις σχέσεις τους. Ίσως και να είναι ζηλευτό το πώς κάθε φορά καταφέρνουν να έχουν όλα τους τα «θέλω» τακτοποιημένα. Πιθανότατα να έχεις θαυμάσει πολλές φορές λέξεις κλειδιά ή και φράσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να έρθει από πλευράς τους το θεμιτό αποτέλεσμα. Οι σκέψεις που θα περάσουν από το μυαλό ενός χειριστικού φίλου ή συντρόφου θα μπορούσαν να αποτελέσουν υποψηφιότητα για Όσκαρ και μάλιστα από τις σίγουρες.

Βάσει ψυχολόγων και πολλών ερευνών πάνω σε αυτό το θέμα, ο χειριστικός άνθρωπος δεν κυκλοφορεί με κάποιου είδους ταμπέλα πάνω του. Δε φωνάζει από μακριά «γεια σας, ξέρω πώς να σας χειρίζομαι». Στην ουσία με τρομερή επιδεξιότητα και υπομονή κερδίζει καθημερινά, λίγο–λίγο την αδυναμία της άλλης πλευράς. Γνωρίζει πολύ καλά τον αντίπαλό του έχοντας φιλτράρει πολλές από τις αντιδράσεις του. Δίνει περιθώρια αλλά και τα παίρνει πάλι πίσω με απόλυτη μαεστρία βλέποντας και κρίνοντας κάθε φορά. Βγάζει ψυχογράφημα κι ακολουθεί μια πορεία που είναι ήδη προδιαγεγραμμένη στο δικό του μυαλό.

«Τα μάτια στον στόχο» θα μπορούσε κανείς να πει πως είναι το motto ενός χειριστικού ανθρώπου. Πάντα ο στόχος, πάντα το αποτέλεσμα που θέλουν. Μόνο αυτό έχει σημασία και όχι οι τυχούσες παράπλευρες απώλειες. Κι έτσι η ευφυΐα χτυπάει κόκκινα με το μυαλό τους να τα δίνει όλα σε ένα παιχνίδι για δυνατούς παίκτες. Προσοχή όμως. Η χειριστική συμπεριφορά, όπως και κάθε συμπεριφορά διδάσκεται. Και τότε οι κανόνες μπορεί και να αλλάξουν υπέρ της άλλη πλευράς εκείνης που πάντα υπήρξε η αδύναμη. Όλα θεμιτά σ’ ένα παιχνίδι. Δυνατοί κι αδύναμοι παίκτες, ρόλοι με εναλλαγές.

Αφιερωμένο σε κάθε κίνηση ματ που απέδωσε.