Ακούστε αυτό από μια μαμά μ' ένα παιδί που ζούσε μέσα στο άγχος

Θυμάμαι, πολύ πριν γίνω κι ίδια μητέρα, πως υπήρχε ένα πράγμα που με ενοχλούσε πάντα στο καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών μέσα σε μια οικογένεια. Αυτό της ασφυξίας από δραστηριότητες. Ως εκπαιδευτικός, συναντώ άλλοτε παιδικά πρόσωπα χαρούμενα και γεμάτα ενέργεια κι άλλοτε παιδιά στα όρια της εξάντλησης. Αν θέλουμε να μιλήσουμε με αλήθειες, θα πρέπει να αναρωτηθούμε ως γονείς σοβαρά και με υπευθυνότητα το εξής ερώτημα: Μήπως μεγαλώνουμε παιδιά με ελάχιστο έως μηδέν ελεύθερο χρόνο;

Η ζωή μου άλλαξε άρδην μετά τον ερχομό του δικού μου παιδιού και το καθημερινό οικογενειακό πρόγραμμα άρχισε να γίνεται τόσο εύκαμπτο, που ειλικρινά δεν είχα ιδέα για το πόσα πράγματα μπορούσε να χωρέσει. Τελικά, αποδείχθηκε πως χωράει πολλά. Δυστυχώς, υπερβολικά πολλά. Όπως φαντάζομαι χωράει και του καθενός, ειδικά αν είναι γονιός. Η κάθε οικογένεια προσπαθεί να χωρέσει από το πρωί ένα σωρό υποχρεώσεις σε ένα τόσο δα μικρό καλαντάρι. Τι να σου κάνει κι η ημέρα; Έχει, βλέπετε, μονάχα 24 ώρες.

Το παιδί μου μεγάλωνε και καθώς μεγάλωνε, έμπαινα στο τριπάκι του να αυξηθούν οι δραστηριότητές του. Φυσικό κι επόμενο, θα μου πείτε, μιας κι αυτό επιτάσσουν οι καιροί που ζούμε. Εξάλλου, το κάθε παιδί έχει την ανάγκη να επικοινωνήσει, να παίξει με φίλους, να μάθει πράγματα για να γίνει από νωρίς ένα ανοιχτόμυαλο άτομο με εμπειρίες. Να μπορέσει μέσα από τη διαδικασία των εξωσχολικών δραστηριοτήτων να αποκτήσει ενδιαφέροντα και χόμπι, διευρύνοντας έτσι τους ορίζοντές του.Και καλά όλα αυτά, μέχρι τη στιγμή που μαζί με το σχολείο και το ήδη φορτωμένο πρόγραμμα των σχολικών υποχρεώσεων –ας μην αναφερθούμε εδώ στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα γιατί το θέμα είναι αχανές– συνειδητοποιώ πως το έχω παρακάνει με τις δραστηριότητες που θα μπορούσε να έχει μέσα στην ημέρα του. Φαντάζομαι πως θα έχετε πιάσει κι εσείς αρκετές φορές τον εαυτό σας να σκέφτεται πώς στο καλό συνέβη αυτό, ενώ αρχικά έμοιαζαν να είναι όλα τακτοποιημένα. Προγραμματισμένα στον δικό τους χρόνο που πια δεν υπάρχει ούτε για μια ανάσα.

Κεφάλαιο αυτοκίνητο: Η ζωή μου καθώς και πολλών γονιών μοιάζει ουκ ολίγες φορές να μοιράζεται μεταξύ αυτοκινήτου και δρομολογίων. Σας θυμίζει κάτι αυτό; Μήπως να μιλήσουμε για τις απίστευτες ώρες και τα πέρα δώθε σε αθλήματα, ξένες γλώσσες και λοιπά φροντιστήρια, μουσικές, χορευτικά και πόσα ακόμη; Θαρρείς και θα μας δώσει κανείς το Oscar αν εν τέλει καταφέρουμε –γονείς και παιδιά- να τα διεκπεραιώσουμε όλα σε time management. Θαρρείς και θα μας κάνουν οι αναγνωρίσεις, οι πιστοποιήσεις και κάθε λογής πτυχίο να αναθαρρήσουμε κάθε φορά που θα θαυμάζουμε τα κάδρα μέσα στα οποία τα τοποθετούμε, το ένα δίπλα στο άλλο.

Θέλω να πιστεύω κι έχω ανάγκη να το πιστεύω πως η ζωή δεν είναι και δεν πρέπει να είναι έτσι για κανένα παιδί. Από τη στιγμή που αντιλήφθηκα τις λάθος κινήσεις, άρχισα να ψαλιδίζω δραστηριότητες και πράγματα που ίσως και να μπορούσαν να περιμένουν. Το έκανα, όχι προς αποφυγή της δικής μου κούρασης κι έξτρα εξάντλησης, αλλά για να μη δω το παιδί μου να παθαίνει burn out. Στο μυαλό μου είχα όλες εκείνες τις παιδικές φατσούλες που συναντούσα στη δουλειά μου, που έρχονταν στο μάθημα χωρίς να έχουν προλάβει μερικές φορές να βάλουν μια μπουκιά στο στόμα τους. Μπορεί να ακούγεται τραγικό, αλλά νομίζω πως όσοι είμαστε γονείς, ξέρουμε πόσο αληθινό είναι.

Και κάπως έτσι, τα παιδιά μας αποχαιρετούν την αθώα παιδική ηλικία περνώντας την από νωρίς μέσα στο τρέξιμο που κανονικά είναι η αλήθεια ενός ενήλικα κι όχι ενός παιδιού. Αυτό που εξ’ αρχής νόμιζα πως είναι καλό και πως συμβάλλει κατά πολύ σε πολλά και σημαντικά κομμάτια της ανάπτυξης της προσωπικότητας του δικού μου παιδιού, του στερεί τελικά κάτι που είναι μεγίστης σημασίας. Τον πραγματικά ελεύθερο χρόνο που θα ήθελε να έχει. Όχι τον πλασματικά ελεύθερο χρόνο που δημιουργήσαμε μέσα από την ενασχόληση με δραστηριότητες.

Αν δε θέλουμε τα παιδιά μας να μεγαλώσουν μέσα στο άγχος της αναζήτησης μιας παύσης θα πρέπει να αναθεωρήσουμε ως προς τα απαιτητικά τους προγράμματα. Αν δε θέλουμε τα παιδιά μας να αποφύγουν προβλήματα υγείας από ημικρανίες, μέχρι σοβαρότερα, θα πρέπει να ανασκουμπωθούμε και ν’ αποφασίσουμε εκ νέου για το τι είδους ποιοτική ζωή επιθυμούμε να έχουν κι αν τελικά έχουν ποιοτική ζωή. Κι εμείς; Έχουμε ποιοτικό χρόνο μαζί τους; Ο δικός μου ποιοτικός χρόνος με το παιδί μου είχε φτάσει να μετράει το χρόνο που μοιραζόμασταν στο αυτοκίνητο πηγαίνοντας από το σχολείο σε κάποια από τις δραστηριότητες ή στο σπίτι για να συνεχίσω στη δουλειά μου κι εκείνο από εκεί σε κάποια δραστηριότητα. Τόσο απλά. Τόσο ενοχικά.

Πραγματικά και ρεαλιστικά, δε χωράνε όλα στα προγράμματα των παιδιών. Ο ελεύθερος χρόνος είναι ανάγκη. Μεγάλη και πολύτιμη. Η ενασχόληση με πολύ απλά πράγματα όπως το παιχνίδι κι η βόλτα με φίλους είναι πολύ μεγάλη ανάγκη του κάθε παιδιού, ανεξαρτήτως ηλικίας. Το δικαίωμα στο «βαριέμαι και δεν έχω τι να κάνω» είναι αναμφίβολα ωφέλιμο κάποιες φορές. Η υστερία μας ως γονείς να εντρυφήσουν τα παιδιά μας σε εμπειρίες έχει επίπτωση στο δικό τους well being.

Η αυτό-αγάπη είναι αυτό που διδάσκω πλέον στο δικό μου παιδί. Να αντιλαμβάνεται αν και τι πραγματικά χρειάζεται και να συζητούμε για το πώς θα βγει. Η αυτοσυγκράτηση, είναι αυτό που διδασκόμαστε οι υπόλοιποι, ως οικογένεια. Να αντιλαμβανόμαστε την αξία του ελεύθερου χρόνου. Της ανάσας. Της παύσης. Αν δε θέλουμε να μεγαλώσουμε παιδιά με άγχος, ας τους δώσουμε το δικαίωμα της πολυτέλειας του δικού τους χρόνου. Του ελεύθερου χρόνου.

Αφιερωμένο στα «δεν έχω διάθεση να κάνω τίποτε» που δεν εισακούγονται.