Ως έφηβοι τις κάναμε τις παραβάσεις μας

Πριν μπούμε σ’ αυτήν τη φάση της ζωής μας ακούγαμε να λένε τόσα πολλά, να τα μεγεθύνουν όλα αρκετά, μπορεί κι όχι. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης δυσκολευτήκαμε όντως. Ίσως δυσκολέψαμε και τις ζωές των δικών μας ανθρώπων λίγο παραπάνω με τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις μας. Και αφού βγήκαμε από όλο αυτό, αφού μεγαλώσαμε, βλέπουμε τα πράγματα αρκετά διαφορετικά καθώς ωριμάζουμε μέρα με την μέρα κι ίσως και να δικαιολογούμε την εκάστοτε συμπεριφορά. Σε ποια φάση αναφερόμαστε; Κάνεις μήπως πως δεν κατάλαβες; Στην εφηβεία. Σ’ αυτήν τη δύσκολη φάση για κάθε παιδί, αλλά και για κάθε γονιό.

Η εφηβεία έχει πολλές σημασίες και διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο καθώς ο καθένας έχει διαφορετική προσωπικότητα και τη διαμορφώνει με τα αντίστοιχα μοναδικά του χαρακτηριστικά. Ίσως θεωρητικά ο πιο βασικός κλάδος της εφηβείας να είναι η παραβατικότητα των εφήβων κατά τη διάρκεια αυτής. Πώς προκύπτει, ποιες είναι οι συνέπειές της και ποιος θεωρείται ο κύριος υπαίτιος;

Οι έφηβοι μπαίνοντας σε αυτήν τη φάση και βλέποντας τη ζωή τους να αλλάζει, να φεύγουν από την παιδική ηλικία, ξεκινούν να βλέπουν τα πράγματα με έναν δικό τους μοναδικό τρόπο με τον οποίο έτσι και τα αντιμετωπίζουν, πριν μπουν στην ενήλικη ζωή και τον τρόπο σκέψης που θα παγιώσουν αργότερα. Οι έφηβοι επιδιώκουν, θα έλεγε κανείς, να κάνουν πράγματα που είναι «παράνομα» με την αυστηρή έννοια της λέξης, που μέχρι τότε τους ήταν πιθανώς απαγορευμένα. Γενικότερα όμως κατακλύζονται από την ανάγκη να ξεφύγουν από το σύστημα, το οποίο και νιώθουν στο σβέρκο τους όλο και περισσότερο μεγαλώνοντας. Ποιος μπορεί να πει με σιγουριά πως δεν τον τρόμαξε αυτή η φάση;

Ζωντανό και βασικό παράδειγμα, το κάπνισμα. Αρκετοί το ξεκινάνε ως επανάσταση, κάτι θέλουν να δηλώσουν ίσως και στους ίδιους τους εαυτούς τους, κρυφά από τους γονείςν πάντα, ακολουθούν το παράδειγμα της παρέας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που μεγάλο ποσοστό ανθρώπων ξεκινάει το κάπνισμα κατά την διάρκεια της εφηβείας. Πέρα όμως από το κάπνισμα που δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από ένα απλό παράδειγμα, υπάρχουν πολλά πράγματα που συνηθίζουν να κάνουν οι έφηβοι. Συνήθως ό,τι απαγορεύεται, ή ό,τι μέχρι τότε τους ήταν περιορισμένο.

Αντιδρούν κι εναντιώνονται έντονα στις γονεϊκές απαιτήσεις, θεωρούν πως γνωρίζουν καλύτερα το δικό τους καλό. Κι εδώ είναι που οι απόψεις διίστανται. Σαφώς κανένας έφηβος δεν έχει πιο σφαιρική κρίση από την πείρα ενός ενήλικα αλλά παράλληλα κάθε παιδί δε θα έπρεπε να περιορίζεται σε τέτοιο βαθμό που όταν ξεκινάει να διαμορφώνει το χαρακτήρα του, να πηγαίνει κόντρα σε όλα και σε όλους, νιώθοντας ότι πνίγεται και πατρονάρεται.

Η αντίδραση κι η παραβατικότητα, αυτές οι στάσεις που κρατούν οι έφηβοι δεν είναι παράλογες. Αντιθέτως ακολουθούν πιστά τις καταστάσεις που τους έχουν ωθήσει στο να έχουν τέτοια συμπεριφορά. Κάθε άνθρωπος που ζορίζεται και πιέζεται αντιδρά. Απλώς με διαφορετικό τρόπο. Ο έφηβος -κυρίως λόγω ορμονικών αλλαγών- δεν είναι σε θέση να σκεφτεί με ήρεμο και καθαρό τρόπο όπως ένας υγιής ενήλικας και να πράξει ανάλογα. Όλ’ αυτά προέρχονται κι από μεγάλη καταπίεση των γονέων προς το πρόσωπο των εφήβων. Πολλές φορές οι γονείς από την υπερπροστασία που έχουν προς τα παιδιά τους νομίζουν πως τα βοηθάνε ή πως αυτός είναι κι ο μόνος σωστός τρόπος για να τα προφυλάξουν.

Το κάθε παιδί πρέπει ν’ αναπνέει και να μην πνίγεται από την καταπίεση έτσι ώστε να μην οδηγείται σε συμπεριφορές που συγκρούονται με την ομαλή ενηλικίωση. Είναι σημαντικό, ακόμη και στα λάθη μας, γιατί θα γίνουν, να μπορούμε να βλέπουμε και λίγο πιο μπροστά. Το μετά. Κι αν υπάρχει η ανάγκη για ελευθερία, να δίνεται κι ας υπάρχει ο φόβος. Είναι δύσκολο, σαφώς, μα ποτέ κανένας δεν μπορεί να σε προφυλάξει από τον κόσμο. Μόνο εσύ κι οι επιλογές σου.