Ο ύπνος είναι ένα απ’ τα σημαντικότερα και πολυτιμότερα αγαθά στη ζωή μας. Πολλές φορές, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, οι αυξημένες απαιτήσεις της καθημερινότητας κι οι έντονοι ρυθμοί της μάς οδηγούν στο να μη μας αφιερώνουμε αρκετό χρόνο για ύπνο και ξεκούραση. Στην πραγματικότητα, όμως, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, όχι μόνο το πόσες ώρες κοιμόμαστε αλλά κι η ποιότητα του ύπνου που κάνουμε.
Έχει συμβεί σε όλους μας αρκετές φορές, μετά από μια δύσκολη μέρα, να ξαπλώνουμε στον καναπέ και πριν καλά-καλά προλάβουμε να αποφασίσουμε τι θα δούμε ή να σκρολάρουμε λίγο στα social στο κινητό να μας πάρει ο ύπνος. Κάτι που συχνά κάναμε και στα παιδικά μας χρόνια, όταν γυρνούσαμε απ’ το σχολείο και το φροντιστήριο. Πλενόμασταν, τρώγαμε και ξαπλώναμε αραχτοί στον καναπέ με την τηλεόραση να παίζει τα αγαπημένα μας καρτούν ή μεσημεριανά προγράμματα. Κι ενώ είχαμε τους γονείς μας να μας φωνάζουν να πάμε στο δωμάτιό μας, εμείς προτιμούσαμε την άνεση και την ασφάλεια του καναπέ.
Ίσως να φταίει που το συγκεκριμένο έπιπλο ήταν πάντα σήμα κατατεθέν της ξεκούρασης και της χαλάρωσής μας, ίσως πάλι να ‘ναι απωθημένο από τότε που μας σήκωναν η μαμά ή ο μπαμπάς για να μας πάνε στο κρεβάτι μας και δε μας άφηναν να κοιμηθούμε εκεί, όσο κι αν επιμέναμε. Είναι κι αυτή η ασφαλής αίσθηση αλλά κι η αλητεία της αντιδραστικότητας. Μπορεί να μη θέλουμε καν να παραδεχτούμε πως νυστάζουμε, ή να μην πρέπει να κοιμηθούμε και να ξεκλέβουμε λίγο ύπνο εκεί μέχρι να φύγουμε, ή ίσως και να ξεκινά μ’ ένα χουζούρι μετά το φαγητό.
Είναι γεγονός πάντως πως πολλοί υποστηρίζουν ότι δυσκολεύονται να κοιμηθούν στο κρεβάτι τους, ενώ στον καναπέ τούς παίρνει πολύ πιο γρήγορα ο ύπνος. Μάλιστα, αν σηκωθούν απ’ τον καναπέ, ενώ κοιμόντουσαν και πάνε μετά στο κρεβάτι, το μάτι δεν κλείνει κι η αϋπνία τους χαμογελά, ενώ δε συμβαίνει το αντίθετο. Αν κοιμούνται, δηλαδή, στο κρεβάτι και μετά πάνε στον καναπέ, θα συνεχίσουν κι εκεί κανονικά τον ύπνο τους.
Υπάρχουν πολλά πράγματα τα οποία μας εμποδίζουν να κάνουμε έναν εύκολο κι ήρεμο ύπνο. Αν λίγο πριν ξαπλώσουμε σκεφτόμαστε τη δουλειά, κάποια θέματα που προέκυψαν εκείνη την ημέρα και μας απασχολούν έντονα, ή ασχολούμαστε με το κινητό, το αποτέλεσμα είναι να στριφογυρίζουμε κι ακόμα και το σώμα μας να μη δέχεται τη συγκεκριμένη στιγμή ως ώρα για αποσύνδεση, όσο ο εγκέφαλος δίνει εντολές υπερανάλυσης, αντιμετωπίζοντας το κρεβάτι σαν χώρο εργασίας και διασκέδασης κι όχι ύπνου. Όταν, όμως, αράζουμε και ξαπλώνουμε στον καναπέ δε σκοπεύουμε συνήθως να κοιμηθούμε εκεί κι έτσι δε μας αγχώνουμε με σκέψεις για την αυριανή μέρα κι απολογισμούς, με αποτέλεσμα να ‘ναι ευκολότερο να παραδοθούμε ήρεμοι στον Μορφέα.
Όπου κι αν κοιμηθούμε, ωστόσο, δεν παύει να ‘ναι σημαντικό και το πόσο. Όσοι κοιμούνται λίγο τις καθημερινές, εξαιτίας του επιβαρυμένου προγράμματός τους, θεωρούν πως αν κοιμηθούν περισσότερες ώρες το σαββατοκύριακο θα αναπληρώσουν τις χαμένες ώρες. Ο Μάθιου Γουόλκερ, διευθυντής του Κέντρου Ανθρώπινου Ύπνου στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ, υποστηρίζει πως είναι μεγάλος μύθος.
«Ο ύπνος δεν είναι σαν την τράπεζα. Δεν μπορείτε να μαζεύετε χρέος και να προσπαθείτε να την εξοφλήσετε αργότερα» τονίζει και προσθέτει: «Ο εγκέφαλος δεν έχει την ικανότητα να επιστρέψει τον χαμένο ύπνο». Ο Γουόλκερ συμβουλεύει πως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ξυπνάμε την ίδια ώρα κάθε πρωί, καθώς έτσι θα διατηρήσουμε συνεπές το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας και θα κάνουμε πιο ποιοτικό τον ύπνο μας. Άλλωστε, με το να κοιμόμαστε καλά φροντίζουμε την ψυχική μας υγεία, την καλή λειτουργία του σώματός μας και φυσικά την καρδιά μας.
Ας αφήσουμε στην άκρη τα στερεότυπα, ότι ο πολύς ύπνος μας χαζεύει ή μας κάνει τεμπέληδες κι ας ακούσουμε αυτό που ζητάει ο εγκέφαλός και το σώμα μας. Χρειαζόμαστε επαρκή ύπνο, για να έχουμε ψυχική και σωματική υγεία, κι ας είναι και στον καναπέ.
Υ.Γ.1 Οι ενήλικες χρειαζόμαστε τουλάχιστον 7-9 ώρες ύπνου στη διάρκεια της μέρας, ώστε να ξεκουραστούμε καλά, ενώ τα παιδιά 8-10 ώρες.
Υ.Γ.2 Ο κακός ύπνος σχετίζεται με την αύξηση του βάρους. Έχει φανεί σε πολλές μελέτες ότι η μικρή διάρκεια ύπνου είναι απ’ τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για την αύξηση του βάρους. Αν θέλουμε να χάσουμε βάρος, λοιπόν, είναι σημαντικό να κοιμόμαστε καλά.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη