Είμαστε κόπιες των δικών μας;

Η οικογένειά σου αποτελούσε πάντοτε το πρότυπό σου, τα άτομα στο οποία μπορείς να στραφείς, ανά πάσα στιγμή, αν χρειαστείς κάτι. Ανάμεσα στα μέλη της δεν υπάρχει χώρος για ζήλιες, ανταγωνισμούς και κακίες. Ο ένας στηρίζει τον άλλον, και στα καλά και στα κακά, είναι πάντα δίπλα του και τον αγαπά άνευ όρων· ανιδιοτελώς κι ειλικρινά.

Σήμερα, σ’ έναν ενθαρρυντικό βαθμό, έχει καταργηθεί το πρότυπο της παραδοσιακής οικογένειας, της πατριαρχικής, εκείνης του παρελθόντος, μετατρέποντάς τη σε κάτι πιο ελεύθερο, πιο σύγχρονο όπου τα μέλη της διαφέρουν και το εκδηλώνουν, δεν καλουπώνουν τις ανομοιότητές τους, κι οι μεταξύ τους σχέσεις διέπονται από κατανόηση με εργαλείο τη συζήτηση, που είναι ικανή να λύσει τα πάντα. Ένα, όμως, έχει μείνει σταθερό και αναλλοίωτο ανά τους αιώνες, η επιρροή των γονέων στο παιδί σχετικά με τον χαρακτήρα και τη ζωή που θα ακολουθήσει.

Πολλά χαρακτηριστικά και συνήθειές σου τις κληρονόμησες απ’ τους γονείς σου, παρέα με κάποια ακίνητα. Ο άνθρωπος που είσαι τώρα αποτελείται κι από κομμάτια των ατόμων που είναι εκείνοι. Πόσο εύκολο είναι, όμως, να ακολουθήσεις τα πρότυπα ζωής που έχουν επιλέξει οι γονείς σου; Κι αν αυτά τα πρότυπα ορίζουν μια κοσμοθεωρία αλλιώτικη απ’ τη συνηθισμένη; Αν εσύ δε συμφωνείς; Αν θέλεις, αλλά δεν μπορείς να τα ακολουθήσεις;

Πολλά «αν» μαζεύτηκαν και καλύτερα να τα βάλουμε σε μια σειρά. Είναι πολύ πιθανό οι γονείς σου να ‘χουν υιοθετήσει έναν έντονο τρόπο ζωής κι αυτό να αποτελεί σταθμό για κάποιες επιλογές τους ή να τους αποτρέπει από κάποιες άλλες συνήθειες. Αν, για παράδειγμα, οι δικοί σου είναι χορτοφάγοι, είναι λογικό –απ’ την ηλικία που θα έπαυε να ‘ναι επικίνδυνο για ‘σένα και μετά– να μεγάλωσες σε ένα σπίτι όπου το κρέας δεν έκανε σχεδόν ποτέ την εμφάνισή του ενώ ήδη από όταν ήσουν παιδί προσπαθούσαν να σου μεταφέρουν τα ιδανικά τους και να σε ευαισθητοποιήσουν σχετικά, λέγοντάς σου συνεχώς ότι δεν μπορείς να τρως έναν άλλον ζωντανό οργανισμό, δεν έχεις το δικαίωμα. Έλα, όμως, τώρα που εσύ μεγάλωσες, έφυγες μακριά και λάτρεψες το κρέας. Από κουνουπιδοφάγος έγινες φαν της μπριζόλας στα κάρβουνα.

Σ’ άλλο σενάριο, μπορεί οι γονείς σου να είχαν έναν πιο ελεύθερο τρόπο ζωής, αποδεσμευμένοι από κανόνες κι ηθικούς φραγμούς, αλλά εσύ τώρα ζεις πάντα βάσει προγράμματος, δε θέλεις τίποτα ξαφνικό κι απολαμβάνεις τη ζωή σου με τους κανόνες που θέτεις ή σου θέτουν. Ενίοτε, μπορεί να σκέφτεσαι ότι θέλεις να ακολουθήσεις τη ζωή των γονιών σου, να τη δοκιμάσεις γιατί κι αυτοί για να την επιλέγουν τόσα χρόνια σημαίνει ότι έχει κάτι ωραίο να τους προσφέρει, αλλά δυσκολεύεσαι να επαναστατήσεις απέναντι σ’ αυτό που θεωρείς κοινωνικά σωστό. Δεν μπορείς να ακολουθείς κάτι που δεν πηγάζει από μέσα σου και το μέσα σου έχει φτιαχτεί διαφορετικά απ’ το δικό τους.

Ας δούμε άλλο ένα παράδειγμα, μήπως βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Φαντάσου ότι οι γονείς σου είναι ακτιβιστές κι έχουν σκοπό της ζωής τους να σώσουν τον πλανήτη, δε θα ήταν παράλογο εσύ να δουλεύεις σε εταιρεία που χτίζει σπίτια καταστρέφοντας τα δάση; Δε θα ήσουν το μαύρο πρόβατο κι η απογοήτευσή τους;

Είμαστε παιδιά τους και κομμάτια τους μα όχι απαραίτητα όμοια, όχι κατ’ ανάγκη η συνέχειά τους. Δεν είσαι ούτε ο μπαμπάς σου ούτε η μαμά σου, δε θα κάνεις τις ίδιες επιλογές ούτε τα ίδια λάθη, δε θα ακολουθήσεις τα ίδια πιστεύω, αν αισθάνεσαι πως δε σε αντιπροσωπεύουν, ούτε θα μοχθήσεις για τα ίδια πράγματα, ίσως δεν καταφέρεις να διατηρήσεις την περιουσία τους ή ίσως φτιάξεις μια αυτοκρατορία απ’ το μηδέν, ίσως είναι χορτοφάγοι ή κρεατοφάγοι κι εσύ γίνεις το αντίθετο, ίσως πιστεύουν στον Θεό κι εσύ γίνεις Ινδουιστής. Όλα αυτά, όμως, είναι εντάξει και οι γονείς σου θα καταλάβουν (ή έτσι θα ‘πρεπε τουλάχιστον).

Θα ‘ναι περήφανοι που το παιδί τους μεγάλωσε κι έγινε όλα αυτά που ονειρεύονταν. Και ξέρεις τι ονειρεύεται συνήθως κάθε γονιός; Να γίνει το παιδί του ελεύθερο, να μη χρειάζεται εκείνους για να επιβιώσει, να γίνει σκεπτόμενο και δυνατό. Κι εσύ έγινες. Έγινες το εγώ σου κι όχι το εγώ τους, κι αυτό είναι το μεγαλύτερό σου κατόρθωμα.