Καθένας κάτι μας άφησε

Οι άνθρωποι που πέρασαν απ’ τη ζωή μας ήταν πάντα ένα σημείο που είτε το άγγιζες και σε γέμιζε πληρότητα είτε το ακουμπούσες διστακτικά κι έβγαζες κραυγές απ’ τον πόνο. Όσο λιγότεροι είναι οι άνθρωποι που αφήνουμε να μπουν στη ζωή μας, τόσο λιγότεροι είναι κι εκείνοι που φεύγουν. Γιατί την έχουμε αυτήν την τάση, μας αρέσει να ψάχνουμε εξόδους, όταν μας συνηθίζουν, όταν νιώθουν για μας, όταν μαθαίνουν να ζουν με την παρουσία μας.

Κι όσο κι αν έχουμε γνώση της φυγής τους, όσο κι αν είμαστε προετοιμασμένοι, πάντα μας σοκάρει και πάντα θυμόμαστε την τελευταία φορά που κάποιος αποφάσισε αιφνίδια ή αναμενόμενα να βγει απ’ τη ζωή μας. Κι ίσως να νιώσαμε ένα κενό, σαν να κόπηκε ένα μέλος του σώματός μας, σαν να χάναμε παντοτινά κάτι δικό μας.

Κι η θλίψη για να παρηγορηθεί έγινε θυμός και κατηγορήσαμε πολλές φορές όσους έφυγαν, υποστηρίζοντας πως πήραν μαζί τους κομμάτια του εαυτού μας, πως ‘κλεψαν το χαμόγελό μας, την ενέργεια, την ελπίδα, την αισιοδοξία και την πίστη στους ανθρώπους.

Εξαπολύοντας ανακουφιστικά όλα αυτά τα «κατηγορώ» και θεωρώντας δεδομένο ότι όποιος φεύγει πληγώνει, αχάριστα παίρνει όσα του δώσαμε κι εξαφανίζεται σαν να μην υπήρξε ποτέ, αφήνοντάς μόνο παράπονο και μοναξιά, ξεχνάμε τη βασικότερη αρχή του σύμπαντος· δράση-αντίδραση. Τίποτα δε συμβαίνει μονόπλευρα σε αυτή τη ζωή κι όλα γίνονται για κάποιον λόγο. Μπορεί να μας νευριάζουν αυτές οι φράσεις όταν τις ακούμε, γιατί ποτέ δεν καταλάβαμε τον λόγο (ίσως γιατί δεν αντέξαμε να τον μάθουμε) και πάντα κρύβουμε ένα άλλοθι για τον εαυτό μας, κρατώντας για μας τον ρόλο των αθώων θυμάτων και θεωρώντας ότι στις σχέσεις μας μόνο εμείς δίνουμε. Μα πήραμε πολλά κι εμείς.

Κάθε φυγή ήταν ένα μάθημα και κάθε άνθρωπος που πήρε από εμάς μας έδωσε κιόλας. Κάθε τέλος μας δίδαξε τη δύναμη της νέας αρχής, πώς να διορθώσουμε τα λάθη μας και ποιοι θέλουμε πραγματικά να είμαστε. Τελικά όλα έγιναν για κάποιον λόγο, ακόμα κι αν πέρασαν χρόνια για να το καταλάβουμε, ακόμα κι αν χρειάστηκε να φύγουν πολλοί απ’ τη ζωή μας για να νιώσουμε καλά που τουλάχιστον ήρθαν. Γιατί συχνά ξεχνάμε ότι πριν φύγουν, είχαν όντως έρθει, είχαν μείνει, ήταν εδώ.

Άλλοι ήρθαν και μας έμαθαν πώς είναι να μην τα παρατάμε, να μη συμβιβαζόμαστε,  να κυνηγάμε αυτά που θέλουμε κι όταν έφυγαν –γιατί κι η φυγή των ανθρώπων διδάσκει πολλά– μας έμαθαν ότι κάποιες φορές οι θυσίες που πρέπει να κάνουμε για όσα επιθυμούμε κι όσα είναι ικανά να μας κάνουν ευτυχισμένους περιλαμβάνουν ακόμη και την εγκατάλειψη κομματιών που αγαπάμε, αν –για παράδειγμα– έφυγαν για να κυνηγήσουν τη δουλειά των ονείρων τους στο εξωτερικό.

Άλλοι μας δίδαξαν με τον σκληρό τρόπο. Μας έμαθαν πώς είναι να έχουμε στη ζωή μας ανθρώπους πονηρούς, που κάθε μας αδυναμία την θεώρησαν ευκαιρία για να μας επιβληθούν. Μας έμαθαν πως αν κάποιος προδίδει την εμπιστοσύνη σου μία φορά κι εσύ τον συγχωρείς, το πιθανότερο είναι πως θα το ξανακάνει. Είναι οι ίδιοι που όταν έφυγαν μας έκαναν να εκτιμήσουμε τους άλλους, τους δεδομένους, εκείνους που ήταν πάντα ειλικρινείς μαζί μας, πάντα δίπλα μας. Όταν έφυγαν εκτιμήσαμε λιγάκι περισσότερο την ηρεμία μας, την ποιοτική μοναξιά μας, την ανάγκη μας για εσωτερική γαλήνη.

Δε μας «εγκατέλειψαν», όπως λέγαμε προσπαθώντας να γλυκάνουμε την απώλεια και να πετάξουμε μακριά την ευθύνη μας. Άλλοι έφυγαν για το καλό τους κι άλλοι μας έκαναν καλό με το φευγιό τους. Μάθαμε πολλά απ’ όλους τους, απ’ τις αφίξεις τους, απ’ τις αναχωρήσεις τους, απ’ τα χέρια που μας χάιδεψαν, απ’ αυτά που δε μας κράτησαν, απ’ τα αφτιά που άκουσαν τις ανησυχίες μας κι από ‘κείνα που μας αγνόησαν όταν το είχαμε ανάγκη.

Μάθαμε ότι αντέχουμε περισσότερο από όσο πιστεύαμε, ότι δεν είμαστε τόσο εύθραυστοι, ούτε τόσο αδύναμοι. Μας αποδείξαμε ότι μπορούμε και μόνοι μας, πως έχουμε τη δύναμη να κατακτήσουμε όσα επιθυμούμε, ακόμα κι αν κάποιοι επιλέξουν να λείψουν απ’ τις ζωές μας.

Δεν μπορούμε να τους εμποδίσουμε να φύγουν, μπορούμε όμως να μας εμποδίσουμε απ’ την αγνωμοσύνη μας. Να μας σταματήσουμε απ’ το να θεωρούμε ότι μόνο πήραν από ‘μας κι ότι όσοι έρχονται στη ζωή μας είναι προδεδικασμένο πως θα φύγουν. Σίγουρα θα συναντήσουμε ξανά επισκέπτες προσωρινούς, θα κάνουν ένα πέρασμα για λίγο ή πολύ, μα θα ‘ρθουν κι εκείνοι που θα μείνουν.

Οι άνθρωποί μας, εξάλλου, πάντα μένουν, οι υπόλοιποι είναι μαθήματα. Μας έδωσαν πολλά ακόμα και μέσα απ’ τις φυγές τους. Μας βοήθησαν να γίνουμε αυτό που είμαστε σήμερα, να γνωρίσουμε πολλές πλευρές του εαυτού μας και δυνατότητες που δεν ξέραμε ότι είχαμε· ίσως, τελικά, να ήταν και δώρο.