Τα εν βρασμώ (αδίκως) αθωώνονται

Πολλές φορές στη ζωή μας νιώθουμε έντονα συναισθήματα να ξεχειλίζουν από μέσα μας, συναισθήματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε και οδηγούν σε πράξεις που ενίοτε δεν μπορούμε καν να εξηγήσουμε. Στην αρχή, ονομάζαμε αυτές τις πράξεις, αυτές τις εκρήξεις, ως αυθορμητισμό ή εκνευρισμό. Χρησιμοποιούσαμε τη φράση «δε το ‘θελε , το έκανε πάνω στα νεύρα του.», μιας και δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τις αιτίες του εις βάθος κι αντίστοιχα το ίδιο λέγαμε και στον εαυτό μας κάθε φορά που ξεφεύγαμε από τα όριά μας.

Στη δικανική γλώσσα για να περιγράψει κάποιος την παραπάνω πράξη -να κάνει, δηλαδή, κάποιος κάτι χωρίς να το σκεφτεί-  χρησιμοποιείται ο όρος «εν βρασμώ ψυχής», όρος που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως βρασμός ψυχικής ορμής. Αναφέρεται στη υπερδιέγερση των συναισθημάτων μας και τον αποκλεισμό της λογικής χρήσης του νου μας καθ’ όλη τη διάρκεια της υπερδιέγερσής μας.

Σίγουρα θα έχεις ακούσει τη φράση «τα εν βρασμώ, αθωώνονται» και η αλήθεια είναι ότι δεν τη χρησιμοποιούμε θέλοντας αποκλειστικά να μιλήσουμε για κάτι που διώκεται ποινικά αλλά και για λόγια που ειπώθηκαν ενώ βρισκόμασταν σε συναισθηματική σύγχυση και για πράξεις που κάναμε και πληγώσαμε, πιθανόν, κάποιον άλλον. Η πραγματικότητα είναι ότι τα εν βρασμώ εγκλήματα δεν αθωώνονται, απλώς έχουν ευνοϊκότερη ποινή συγκριτικά με τα εκ προμελέτης και τη νηφάλια ψυχολογική κατάσταση του δράστη. Στην καθημερινότητά μας όμως;

Στην ψυχολογία ο όρος αυτός αντιστοιχεί στον όρο «αψιθυμία», όρος που αναφέρεται στο ευερέθιστο κομμάτι του εαυτού μας, το πιο ευέξαπτο.  Ένας άνθρωπος που τείνει να μην ελέγχει το ταπεραμέντο του, μπορεί να νευριάσει ευκολότερα και να ξεσπάσει πιο έντονα. Η αντίδρασή του αυτή όμως θα προκληθεί από κάτι που συνέβη στο περιβάλλον του‧ μια σκηνή που τον έκανε να ζηλέψει σε υπέρτατο βαθμό, ένας έρωτας που δεν είχε την κατάληξη που θα ήθελε, κάτι γενικότερα που του προκάλεσε μια έντονη αντίδραση που αποτελεί παράλληλα και το τέλειο άλλοθι για την ηθική του την προσωπική αλλά και για του περιβάλλοντός του.

Πολλά είναι αυτά που μπορούν να μας ωθήσουν στα άκρα και να θολώσουν την κρίση μας. Είναι πολύ σημαντικό, όμως, να μη φθάνουμε εκεί και να προσπαθούμε να βρίσκουμε τις ισορροπίες μας ακόμα και τις στιγμές που τίποτα δεν πηγαίνει όπως θα θέλαμε και μας έρχεται να τα σπάσουμε όλα από τα νεύρα μας. Με οδηγό τη ψυχραιμία, βρίσκεις πάντα περισσότερες λύσεις! Το ερώτημα που μας ταλανίζει συχνά και σχετίζεται με τα παραπάνω είναι αν εννοούμε περισσότερο αυτά που λέμε όταν βρισκόμαστε σε αυτή τη συναισθηματική ένταση ή αν τα λέμε απλώς λόγω σύγχυσης και δεν έχουν καμία αφή στην πραγματικότητα. Υπάρχει κάποιος δείκτης που μας οδηγεί σε ένα συμπέρασμα;

Ο σοφός λαός υποστηρίζει πως «γλώσσα λανθάνουσα πάντα αλήθεια λέγειν» και αν μη τι άλλο, η γλώσσα μας μόνο λανθάνουσα είναι τη στιγμή που βιώνουμε όλα μας τα συναισθήματα στο έπακρο και η λογική μας έχει εγκαταλείψει. Όμως, ο ίδιος λαός είναι αυτός που υποστηρίζει ότι αν κάτι ειπωθεί πάνω στα νεύρα μας, δεν είναι πραγματικό και δεν πρέπει να δίνουμε σημασία. Άρα το μπέρδεμα παραμένει. Η αλήθεια όμως είναι πως τα εν βρασμώ ίσως κακώς αθωώνονται, αφού τίποτα από αυτά που πράττουμε ή λέμε δεν είναι εκτός μας, αφού αποτελούν δική μας προέκταση. Ίσως όμως σε κάτι τόσο σύνθετο όπως η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, να άξιζε ένας καλύτερος διαχωρισμός ανάμεσα στα εν βρασμώ κι εν ψυχρώ, καθώς όλο και περισσότερο αυτό το δίπολο τείνει να γίνεται ανούσιο.

Το φίλτρο της συνείδησής μας είναι αυτό που μας βοηθά να διατηρούμε καλές τις σχέσεις μας αφού μας απωθεί από την ακριτομυθία και μας ωθεί στην ηθική μας συμπεριφορά. Η ζωή μας θα ήταν ευκολότερη αν η λογική μας υπερτερούσε πάντοτε, μα χωρίς κάποιες εντάσεις συναισθημάτων, ίσως θα ήταν ανιαρή. Το στοίχημα πάντα θα παραμένει να βρίσκεις την πιο ταιριαστή στιγμή για το καθένα. Και να θυμάσαι πως εν βρασμώ δε σημαίνει χωρίς ευθύνη.