Η Μαργαρίτα Ζέλε, γνωστή και ως Μάτα Χάρι («μάτι της Αυγής» στα Ινδονησιακά) ήταν χορεύτρια ινδικών χωρών και ξακουστή κατάσκοπος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γεννήθηκε στις 7 Αυγούστου 1876 και απεβίωσε στις 15 Οκτώβρη 1917, λαμβάνοντας την τιμωρία της θανατικής ποινής.
Στα 19 της χρόνια, παντρεύτηκε τον Σκωτσέζο αξιωματικό Rudolph Macleod, με τον οποίο απέκτησε 2 παιδιά. Ο γάμος τους δεν ήταν επιτυχημένος, αφού οι εντάσεις και οι καβγάδες δεν έλειπαν από την καθημερινότητά τους. Εκείνη τον χαρακτήρισε «μέθυσο, βίαιο, χαρτοπαίκτη και φιλάργυρο». Αναφέρεται ότι ο ίδιος της μετέδωσε σeξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα από τις επαφές του στους οίκους ανοχής. Εκείνος ανέφερε σε γραπτά του πως θα πραγματικά να απαλλαγεί από την παρουσία της. Με μαθηματική ακρίβεια, ο γάμος τους θα κατέληγε σε διαζύγιο.
Μετά τον χωρισμό της από τον Macleod, η Μαργαρίτα βρέθηκε στο Παρίσι, όπου ξεκίνησε να εμφανίζεται στα πιο γνωστά κέντρα διασκέδασης ως χορεύτρια. Λόγου του Ολλανδικού διαβατηρίου της μπορούσε να μετακινείται ελεύθερα από χώρα σε χώρα και έτσι έκανε εμφανίσεις και σε κέντρα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Την τότε εποχή παιζόταν ένα έντονο παιχνίδι ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία. Ενώ βρισκόταν σε παραστάσεις στη Γερμανία, οι τοπικές αρχές κατάσχεσαν την περιουσία της με αποτέλεσμα εκείνη να στραφεί στον πρόξενο Κράμερ για να την ανακτήσει. Εκείνος της ζήτησε να δουλέψει για τους Γερμανούς ως κατάσκοπος, ώστε να της επιστρέψουν τα προσωπικά της αντικείμενα μαζί με μια πολύ καλή αμοιβή. Πιθανόν να θεώρησαν πως λόγω των διεθνών ερ@στών της θα ήταν εύκολο να εκμαιεύσει πληροφορίες. Όμως το ίδιο σκέφτηκαν και οι Γάλλοι, οι οποίοι τη δωροδόκησαν με 1 εκατομμύριο φράγκα για να κάνει το ίδιο για εκείνους. Η Μάτα είπε το ναι και στους δύο, με αποτέλεσμα να γίνει διπλή κατάσκοπος. Η τελευταία της αποστολή ήταν στην Ισπανία όπου έπρεπε να αποσπάσει σημαντικές πληροφορίες από κάποιον Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο.
Αρχικά τη συνέλαβαν καθώς νόμιζαν πως είναι η κατάσκοπος Κλάρα Μπένεντιξ, μεταφέροντας τη στη Βρετανία. Στη συνέχεια, εκείνη ισχυρίστηκε πως ο Γάλλος πρόξενος τής ζήτησε να κατασκοπεύει τις Ρωσικές αρχές για λογαριασμό της Αυστρίας. Αυτό όμως ήταν κάτι που δεν εξακριβώθηκε ποτέ. Έτσι στις 25 Ιουλίου πέρασε από στρατοδικείο και το 1917 κατηγορήθηκε από τις γαλλικές αρχές για κατά συρροή κατασκοπία και για τον θάνατο τουλάχιστον 50.000 Γάλλων στρατιωτών. Έτσι, καταδικάστηκε σε θάνατο στην περιοχή Βένσεν.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Russel Waren Howe, η Μάτα Χάρι έπεσε θύμα σκευωρίας με σκοπό της εξόντωση της, αφού τα ενοχοποιητικά στοιχεία δεν ήταν και τόσο ισχυρά, ενώ κάποια άλλα τα οποία οδηγούσαν στην αθώωσή της δε χρησιμοποιήθηκαν ποτέ. Γενικά, δεν υπήρχαν τεκμήρια που να αποδεικνύουν πως ήταν όντως διπλή πράκτορας. Βέβαια, αν κάποιος δει τη λίστα με τους ερ@στές της ήταν σχεδόν όλοι στρατιωτικοί ή είχαν κάποια σχέση με τον κλάδο. Το ότι μπορούσε να μετακινείται ελεύθερα από χώρα σε χώρα σίγουρα κινεί υποψίες.
Μπορεί τελικά και να μην ήταν διπλή κατάσκοπος. Ή μπορεί να ήταν τόσο καλή στη δουλειά της που να κατάφερνε να κρύβει με επιτυχία τις πράξεις της, με αποτέλεσμα να μην μπορεί κανείς να την κατηγορήσει ευθέως και να υπάρχουν μόνο εικασίες και υποθέσεις. Το σίγουρο είναι πως αν ήταν όντως κατάσκοπος την τότε εποχή, σίγουρα ταρακούνησε κάπως τον κόσμο του αντρικού πληθυσμού. Αν και φαινομενικά την εκμεταλλεύτηκαν, αντικειμενικά εκείνη σημείωσε μεγαλύτερο κέρδος.
Συντάκτης: Μαρίλια Μυστεγνιώτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
