Η εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου στην καθημερινότητά μας

Σίγουρα έχουμε οι περισσότερο εξ’ ημών έχουμε ακούσει για τη θεωρία του Δαρβίνου, ωστόσο το τι αναφέρει ίσως να μην είναι γνωστό σε όλους. Στο βιβλίο του «Η καταγωγή των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής» γίνεται και η παρουσίαση της θεωρίας του, βάσει της οποίας ένα είδος οργανισμού απαντάται με διαφορετικά χαρακτηριστικά σε ένα οικοσύστημα, οι οργανισμοί συνεχώς βρίσκονται σε μια προσπάθεια επιβίωσης και σε τούτη την προσπάθεια θα επιβιώσουν οι οργανισμοί με χαρακτηριστικά που θα τους επιτρέψουν να επικρατήσουν έναντι των άλλων οργανισμών, οι οποίοι αναπόφευκτα θα οδηγηθούν στο θάνατο, ενώ οι οργανισμοί που έχουν επιβιώσει θα διαιωνιστούν μέσω απογόνων που θα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με εκείνους.

Και ασφαλώς τώρα θα διερωτάστε προς τι αυτή η συνοπτική παρουσίαση μιας εκ των σημαντικότερων επιστημονικών θεωριών και πού θέλω να καταλήξω; Στα νησιά Γκαλαμπάγκος, ένας εκ των σταθμών του πλοίου Beagle, το οποίο είχε στείλει η βρετανική κυβέρνηση προκειμένου να προχωρήσει σε χαρτογράφηση του κόσμου και στο οποίο επέβαινε ο Δαρβίνος ως φυσιοδίφης, διαπίστωσε ότι στο σύμπλεγμα αυτό που αποτελείτο από τέσσερα νησιά τα οποία ήταν μακριά το ένα από το άλλο υπήρχαν ίδια είδη με διαφορετικά χαρακτηριστικά προκειμένου να μπορούν να επιβιώσουν εκεί που ζούσαν. Και αν αναρωτιέστε πως αυτό συνδέεται με εμάς, το ανθρώπινο είδος, την καθημερινότητά μας, θα σας πω ότι ίσως θα μπορούσαμε να το δούμε μέσα από την ανάγκη της προσαρμοστικότητας. Ζούμε σε έναν κόσμο με δυσκολίες και συνεχείς αστάθμητους παράγοντες, τίποτα δε μένει σταθερό. Συνεπώς χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε, να αλλάζουμε στάσεις, ζωή, χαρακτηριστικά, προκειμένου να επιβιώσουμε, όπως οι οργανισμοί που αναφέρονται στο βιβλίο του Δαρβίνου. Ανήκουμε όλοι μας στο ίδιο είδος, το ανθρώπινο, ωστόσο δεν είναι ίδιες οι αντιδράσεις μας σε δύσκολες καταστάσεις. Κάποιοι παραμένουν σταθεροί, αμετακίνητοι, αρνούνται να εξελιχθούν, ενώ αντίθετα υπάρχουν και εκείνοι που θα προσαρμοστούν και θα αλλάξουν με αποτέλεσμα να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν οτιδήποτε παρουσιαστεί, να διαιωνιστούν και να ανταποκρίνονται στο παιχνίδι της επιβίωσης με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Σίγουρα οι επιστήμονες διαβάζοντας όσα αναγράφω θα αντιδράσουν, ίσως αισθανθούν πως είναι ιεροσυλία αυτή η παρουσίαση. Με απόλυτη ειλικρίνεια θα πω ότι και εγώ αν το κοιτάξω μέσω της επιστημονικής μου και εκλογικευμένης λογικής θα συμφωνήσω μαζί τους, αν ωστόσο προσπαθήσω να βρω εφαρμογή της θεωρίας στη ζωή μας, τότε θα πρέπει να περάσω σε λιγότερο επιστημονικά κριτήρια και να το προσαρμόσω στην ανθρώπινη, σημερινή ύπαρξη. Άλλωστε θεωρώ πως αν θέλουμε σημαντικές ανακαλύψεις να γίνουν προσιτές σε μεγαλύτερο αριθμό ατόμων, τότε θα πρέπει να κάνουμε πιο εκλαϊκευμένη την παρουσίαση τους -όσο φυσικά είναι εφικτό αυτό- και γιατί όχι να βρίσκουμε τρόπο εφαρμογής στην καθημερινότητα τους.

Αφού, λοιπόν, μου επιτρέψατε να διατυπώσω την άποψή μου θα ξαναγυρίσω στην εφαρμογή της δαρβινικής θεωρίας στη ζωή μας, καθότι όλοι ερχόμαστε και φεύγουμε από αυτόν τον κόσμο και σημασία έχει να καταλάβουμε το νόημα της παρουσίας μας στον πλανήτη που κατοικούμε. Δε θα ήθελα να το συνδέσω με την άποψη ορισμένων ότι είναι η ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν κάποιοι πως δεν είναι θεοί, δεν πιστεύω πως συνδέεται. Άλλωστε τα άτομα που έχουν αυτή την εντύπωση θα επανέλθουν στην πραγματικότητα μόνο μέσω ενός γεγονότος, που θα κλονίσει τις πεποιθήσεις τους.

Ο Δαρβίνος μιλώντας για τα είδη και την προσαρμοστικότητά τους λόγω της ανάγκης εύρεσης τροφής, αντιμετώπισης καιρικών αντιξοοτήτων και δυσχερών συνθηκών, μας δίνει την ευκαιρία να σκεφτούμε πως είναι στο χέρι μας αν θέλουμε να επιβιώσουμε και να διαιωνιστούμε ή αν έχουμε αποφασίσει να μην αλλάξουμε τίποτα και να οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια στο τέλος. Αναπόφευκτο μεν, με δυνατότητα παράτασης δε.

Επομένως τι είναι προτιμότερο για τον καθένα μας; Να ερχόμαστε αντιμέτωποι με την επιβίωση, το συνεχή αγώνα όπως λέμε όλοι μας ή να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια και πεισματικά να πούμε πως δεν υπάρχει εναλλακτική.;Λάθος, εναλλακτικές υπάρχουν αρκεί να έχουμε ανοικτά τα μάτια μας να τις δούμε και μυαλό να τις αξιοποιήσουμε.

Στόχος όλων των ειδών είναι η απόκτηση εκείνων των χαρακτηριστικών που θα συμβάλουν στην εύρεση λύσεων, τροφής, δύναμης να σταθούν με θάρρος απέναντι σε ό,τι τα καταδιώκει κι αν τα ζώα, τα ψάρια, τα φυτά μπορούν να τα καταφέρουν, τότε τι μπορεί να εμποδίσει τον άνθρωπο να το καταφέρει; Τι είναι πιο απαγορευτικό από το φόβο, το πείσμα, τη δυσκαμψία της ψυχής;