Νοσταλγικές εικόνες σκάνε σε όλους μας και μόνο με τη μυρωδιά του κουραμπιέ και του μελομακάρονου. Αυτές οι γεύσεις γίνονται το κλειδί για να ξεκλειδώσουμε το κουτί των αναμνήσεών μας: Η μητέρα μας, χαμογελαστή και πανέμορφη, να κρατά στα χέρια τη λαμαρίνα που μοσχομύριζε βούτυρο κι εμείς με τα παιδικά μας μουτράκια άσπρα απ’ την άχνη ζάχαρη και γεμάτοι ικανοποίηση -σε στομάχια και ψυχές.
Τα χριστουγεννιάτικα γλυκά έχουν μια άλλη μαγεία, δεν είναι απλά η ευχαρίστηση του ουρανίσκου μας αλλά η ανάκληση των παιδικών μας χρόνων. Είναι η σύνδεσή μας με το παρελθόν, με την οικογένειά μας. Είναι η παράδοση που δε σβήνει, είναι τα γέλια που θα ‘ρθουν σε εμάς και στα παιδιά μας όταν κάτσουμε παρέα να φτιάξουμε τις λιχουδιές των ημερών.
Όταν ήμασταν νεότεροι δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι μαγεία μπορεί να κλείνει μέσα του ένας κουραμπιές ή ένα μελομακάρονο και το μόνο που περιμέναμε ήταν απλά να κρυώσουν λίγο για να τα κάνουμε κυριολεκτικά μία μπουκιά. Βρίσκαμε την πρόφαση πως στις γιορτές λίγα παραπάνω κιλά δεν παρεξηγούνται κι έτσι απολαμβάναμε χωρίς ενοχές τη γλύκα τους.
Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα Χριστούγεννα ήταν μια ακόμα ευκαιρία για τη μητέρα μας να μας αποδείξει την αγάπη της. Ήξερε μέσα της πως μεγαλώνοντας θα απομακρυνθούμε, ακολουθώντας τους δικούς μας δρόμους κι ήθελε με τις γεύσεις της να κλειδώσει μια ανάμνηση κι εικόνες που θα ανατρέχουμε αργότερα σ’ αυτές για να μας δίνουν δύναμη κι ελπίδα, μαζί με ένα γλυκό νοσταλγικό χαμόγελο.
Κι όλα αυτά τα γνώριζε επειδή μέσα απ’ την εμπειρία της είχε καταλάβει πλέον ότι τα γλυκά είναι αγάπη, όπως κι οι ίδιες οι γιορτές και πως οι άνθρωποι έρχονται ακόμη πιο κοντά με δυο ωραίες μυρωδιές, μια νόστιμη λιχουδιά και μια αγκαλιά. Η συμμετοχή όλης της οικογένειας ή κι η βοήθεια των φίλων μας στα γλυκά μας πειράματα είναι, άλλωστε, που απογειώνει την ομορφιά της στιγμής.
Πόσες φορές –εδικά εκείνες που είμαστε πιεσμένοι κι απογοητευμένοι– δε σκεφτήκαμε τους δικούς μας ανθρώπους και τις συγκεντρώσεις γύρω από ένα γεμάτο γιορτινό τραπέζι, σε κλίμα οικογενειακό. Ήταν εκείνες οι μαζώξεις για φαγητό που τελείωναν με μια γλύκα τόσο στα στόματα όσο και στα χαμόγελα.
Η ζωή μας είναι εικόνες, είναι αναμνήσεις, όπως ακριβώς και τα γλυκά, που μας ενώνουν σε χαρές και λύπες. Κι είναι κι όλες εκείνες οι συνταγές που περνάνε απ’ τη μία γενιά στην άλλη κι ενώνουν τους ανθρώπους -γιατί οι άνθρωποι δένονται, ερωτεύονται, συγχωρούν μες στις γιορτές και τα γλυκά αποτελούν μέρος της μαγείας τους.
Το αλεύρι με το οποίο λερώσαμε τα ρούχα μας, η ζάχαρη που ξέφυγε λίγη παραπάνω, το μέλι που έπεφτε στα μελομακάρονα κι έλιωνε όπως λιώναμε κι εμείς για ένα από αυτά∙ αυτά είναι στιγμές. Το σπίτι μυρίζει κανέλα και φρέσκο βούτυρο αλλά κυρίως μυρίζει αναμνήσεις. Αναδίδει ξεχασμένα συναισθήματα, ενώνει ανθρώπους που χάθηκαν κάπου στη διαδρομή, μα ψάχνανε έναν τρόπο να ξαναβρεθούν.
Συγκινούμαστε ανάμεσα σε γλυκόπικρες αισθήσεις, γιατί οι περισσότερες γλυκές αναμνήσεις έχουν προέλθει από όμορφες στιγμές που έχουν πια τελειώσει. Και τα γλυκά των εορτών μας υπενθυμίζουν ανθρώπους που ίσως και να ‘χουν φύγει απ’ τη ζωή μας, μα γίνονται κομμάτι των Χριστουγέννων μας μέσα απ’ τις συνταγές τους και τα μυστικά τους. Συνεχίζουμε την παράδοση, λέγοντάς τους ένα «ευχαριστώ» για όσα έκαναν για εμάς, για όσα θα κάνουμε κι εμείς αυτές τις γιορτές για να τους τιμήσουμε και να τους φέρουμε νοερά πλάι μας.
Γι’ αυτό τα Χριστούγεννα η λίστα του σούπερ μάρκετ περιλαμβάνει όλα τα υλικά των χριστουγεννιάτικων γλυκών αλλά κυρίως περιλαμβάνει το καλάθι με τα δώρα των γονιών μας, τις φωτογραφίες μαζί τους και τις νέες εικόνες που θα δημιουργήσουμε με τα δικά μας παιδιά στο παρόν ή στο μέλλον. Γιατί τα Χριστούγεννα κρύβουν μέσα ζέστη παρά το κρύο του Δεκέμβρη κι επιστροφή στις ρίζες μας, εκεί από όπου ξεκινήσαμε κι εκεί όπου όλα καταλήγουν.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη