Όταν η «συγγνώμη» λέγεται για να ξεμπερδεύεις

«Συγγνώμη». Μια λέξη τεράστιας σημασίας, που κρύβει μέσα της ένα πολύ ισχυρό υπόβαθρο. Χιλιοειπωμένη από όλους μας στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, είτε σε συγγενικό, είτε σε φιλικό, είτε σε ερωτικό επίπεδο. Μια λέξη που μετά από τόσες φορές χρήσης της έχασε τον δρόμο για τον αρχικό προορισμό της. Άραγε η δική σου συγγνώμη που είτε έχεις ζητήσει, είτε έχεις εισπράξει ανταποκρινόταν στην πραγματική έννοια της λέξης κι ό, τι αυτό περιλαμβάνει;

Βλέπεις, η πραγματική, ανιδιοτελής συγγνώμη υποδηλώνει ότι αναγνωρίζουμε κι αναλαμβάνουμε την ευθύνη των σφαλμάτων μας και παράλληλα ότι δεν έχουμε σκοπό να τα επαναλάβουμε. Σίγουρα, όσο απλό κι εφικτό και αν ακούγεται αυτό στα λόγια, απέχει σε μεγάλο βαθμό από την πράξη. Προϋποθέτει να τα έχουμε βρει πρώτα με τον ίδιο μας τον εαυτό, μιας κι οι σχέσεις μας με τους γύρω μας και η διατήρηση αυτών ξεκινάει και τελειώνει μ’ αυτή τη συμφιλίωση με το μέσα μας. Δυστυχώς όμως τις περισσότερες φορές δεν έχει προηγηθεί κάτι τέτοιο, με αποτέλεσμα η συγγνώμη να έχει παρερμηνευθεί ως μια «λύση έκτακτης ανάγκης» , χωρίς την απαραίτητη υπευθυνότητα που να ανταποκρίνεται στην ισχύ αυτής της λέξης.

Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή έχοντας ως επίκεντρο τις ερωτικές σχέσεις και τα ουκ ολίγα σκαμπανεβάσματα που προκύπτουν μέσα σ’ αυτές. Είναι απολύτως φυσιολογικό κι αναμενόμενο να υπάρξουν κάποια στιγμή στην πορεία μιας σχέσης αντιπαραθέσεις ανάμεσα στο ζευγάρι για διάφορους λόγους, άλλους λιγότερο κι άλλους περισσότερο κατανοητούς. Η «λύση έκτακτης ανάγκης» λοιπόν που κατευνάζει τα πνεύματα κατά τη διάρκεια ενός τσακωμού είναι αυτή η περιβόητη συγγνώμη. Έχει προσαρμοστεί δηλαδή στα μέτρα του καθενός, έτσι ώστε να εξυπηρετεί το προσωπικό του όφελος. Μια κίνηση αγάπης και μεταμέλειας, λοιπόν, έχει μετατραπεί σ’ ένα μέσο συναισθηματικού εκβιασμού.

Αυτή η κατηγορία ανθρώπων όχι μόνο δεν πραγματοποιούν όσα ορίζει η συγκεκριμένη λέξη, αλλά τη θεωρούν κιόλας παράδειγμα προς αποφυγή. Ερμηνεύουν, δηλαδή, τη συγγνώμη ως ένα δείγμα αδυναμίας και προκειμένου να διατηρήσουν τα τείχη προστασίας του εαυτού τους την αποφεύγουν  σε κάθε περίπτωση που βρίσκουν τη «διέξοδο» να το κάνουν. Επιφανειακά προβάλλουν ένα προσωπείο αδιαφορίας και ψυχρότητας. Αυτή ακριβώς είναι και η άμυνά τους με την οποία νομίζουν ότι προστατεύουν τον εαυτό τους. Σκαλίζοντας, όμως, τις βαθύτερες σκέψεις τους ανακαλύπτεις χαρακτήρες που παλεύουν να κρύψουν οποιοδήποτε συναισθηματισμό επιδιώκει να βγει στην επιφάνεια. Η συνεχής χειραγώγηση των ίδιων τους των συναισθημάτων όμως έχει ως φυσικό επακόλουθο να επηρεάζει και τη σχέση με τον σύντροφό τους, τον οποίο επιδιώκουν –συνειδητά και μη– να χειραγωγήσουν. Η τακτική αυτής της άρνησης  να το πεις σε συνδυασμό με την ανάγκη να το ακούσεις, αποτελεί την πιο χειροπιαστή ένδειξη χειραγώγησης-συναισθηματικού εκβιασμού.

Φυσικά, όλο αυτό το προσωπικό «παιχνίδι» επηρεάζει άμεσα τον σύντροφο μας και μάλιστα μόνο με αρνητικό τρόπο. Βλέπετε ένας χαρακτήρας που αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες του και συνεχώς επιδιώκει να είναι το επίκεντρο και το «θύμα» σε όλους τους τσακωμούς είναι σε θέση να εισπράξει την συμπεριφορά και τις απαντήσεις που εκείνος επιθυμεί, απλά και μόνο γιατί έχει τον έλεγχο σ’ όλο αυτό. Και τι κάνει ο «σύντροφος-θύμα»; Γίνεται απλώς ένα πιόνι όλου αυτού του παιχνιδιού μέσα στο οποίο αποτελεί τον αδύναμο κρίκο. Έναν κρίκο που σε αντίθεση με την πρώτη κατηγορία, απολογείται για τα πάντα.

Κι αυτό γιατί και εκείνος νιώθει αδύναμος, αλλά για τον ακριβώς αντίθετο λόγο. Αδύναμος να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τα προσωπικά του θέλω, υποκύπτοντας σε οποιονδήποτε χειρισμό, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι ρήξεις κι εν τέλει να μην επηρεαστεί το μέλλον της σχέσης τους. Σίγουρα οι πιο αδύναμοι συναισθηματικά χαρακτήρες είναι πιο επιρρεπείς σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, αλλά ακριβώς εκεί πατάνε όσοι ασκούν όλο αυτό. Το κάνουν όπου τους παίρνει να το κάνουν, με απλά λόγια!

Συμπεριφορές της πραγματικότητάς μας, συμπεριφορές που κι εγώ κι εσύ και όλοι είτε έχουμε ασκήσει είτε έχουμε εισπράξει. Και ξέρεις ποιο είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που σε κάνουν να παραμένεις σ’ όλο αυτό; Ερμηνεύεις την υπερβολική τοξικότητα της σχέσης ως υπερβολική αγάπη. Οπότε γιατί να πας κόντρα και να διαλύσεις αυτή την ιδανικά πλασμένη στο μυαλό σου σχέση; Κανείς δε θα το έκανε και κανείς δε θα το κάνει. Αυτή η ψευδαίσθηση, λοιπόν, σε κρατάει δέσμιο τέτοιων συμπεριφορών. Κι αν εν τέλει υπάρχει κάποια λύση; Αν κι ο δρόμος προς την λύση είναι ανηφορικός και με πολλά εμπόδια, ναι, κάποια στιγμή ολοκληρώνεται. Κι αυτή η ολοκλήρωση θα έρθει μόνο όταν συμφιλιωθείς πλήρως με το μέσα σου, είτε ως «θύτης» είτε ως «θύμα». Γιατί όλα ξεκινούν και τελειώνουν από την αναγνώριση και την αποδοχή όσων μας χαρακτηρίζουν! Κι όλα τελικά εκεί τελειώνουν.