Ο πόνος γίνεται τέχνη

Η ζωή με κάθε τρόπο φροντίζει να μας μαθαίνει ότι ακόμα και μέσα απ’ τις δυσκολότερες καταστάσεις, ακόμα και μέσα απ’ τα πιο αβάσταχτα συναισθήματα, πάντα μπορεί να δημιουργηθεί κάτι όμορφο. Τα πιο αξιοθαύμαστα έργα τέχνης του κόσμου –πίνακες, θεατρικά έργα, ταινίες, τραγούδια, μελωδίες κτλ– έχουν γεννηθεί μέσα απ’ τον πόνο, απ’ την απελπισία, την απώλεια, ακόμα και μέσα απ’ τον θάνατο. Όλα τα δημιουργήματα υμνούν τη ζωή, θέλοντας να αποδείξουν πως ακόμα κι οι δυσάρεστες ανατροπές κατά την ύπαρξή μας είναι μία υπενθύμιση πως είμαστε ζωντανοί. Χωρίς αυτά, κανένα χαμόγελο δε θα είχε αξία.

Επιπλέον, η δημιουργία, ως μία μορφή ψυχικής έκφρασης, απαιτεί ένταση, πάθος, χάος, αισθήματα κι εμπειρίες καθηλωτικές, απόλυτες, ολοκληρωτικές και πολλές φορές καταστροφικές για τον καλλιτέχνη. Έτσι ανυψώνεται η τέχνη κι έτσι γιατρεύεται κι ο δημιουργός. Γιατί η τέχνη δεν πηγάζει απ’ τον πόνο αλλά απ’ την ψυχή του. Τον υποχρεώνει να μην ξεχάσει, αλλά, αντιθέτως, να ζήσει ξανά και ξανά την όποια καταστροφή και, πολύ παραπάνω, να της δώσει μορφή, σώμα, παντοτινή ύπαρξη. Ο αληθινός καλλιτέχνης χαίρεται με τη λύπη του, κι αυτό κάνει δυνατό τόσο αυτόν όσο και το δημιούργημά του.

Τίποτα δεν μπορεί να κατανοηθεί, να επιδράσει και να συγκινήσει περισσότερο από ένα έργο που υποδεικνύει όλα  εκείνα που ο κάθε άνθρωπος κρύβει απ’ τον κόσμο. Βρίσκει ένα καταφύγιο, ένα φίλο που στέκεται δίπλα του στον χωρισμό, στην απογοήτευση, στον πόνο και την απόγνωσή του, υπενθυμίζοντάς του πως δεν είναι μόνος του.

Ένα έργο φτιαγμένο απ’ τα συντρίμμια ενός ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσει σαν θεμέλιο για κάποιον άλλον. Ο τρόπος αντίληψής μας καθορίζει και τον αληθινό μας εαυτό. Τόσο κοινό ένα δημιούργημα στις αισθήσεις αλλά τόσο διαφορετικό στην καρδιά. Για παράδειγμα, τον ίδιο πίνακα μπορεί να τον δουν χίλιοι άνθρωποι και να νιώσουν χίλια διαφορετικά συναισθήματα. Έτσι συμβαίνει και με τα έργα τέχνης που έχουν αρχή τους τη δυστυχία. Μιλάνε στην καρδιά μας και, ταυτόχρονα, μιλάνε για την καρδιά μας. Λένε όλα όσα θέλουμε να ακούσουμε κι όλα όσα θέλουμε να πούμε. Μας θυμίζουν την πραγματική κι ευαίσθητη πλευρά μας, εκείνη που φυλάμε μόνο για τον εαυτό μας. Μας δημιουργούν πολλές φορές φωνές, δάκρυα, αϋπνίες και λύπη, μα στο τέλος μας χαρίζουν τη λύτρωση της ελευθερίας, της ειλικρίνειας και διώχνουν τον φόβο μίας δήθεν αδυναμίας.

Πόσες φορές έχουμε παραδοθεί ανάμεσα σε στίχους για κάποια παλιά αγάπη; Σε κάποια φωτογραφία που απεικονίζει τη βροχή; Σε μία μελωδία που έχουμε συνδέσει με κάποιον παλιό φίλο που δεν είναι πια στη ζωή μας;

Η τέχνη μπορεί να ξεθάψει τις πιο απόκρυφες πτυχές του εαυτού μας.  Υπάρχει παντού γύρω μας για να μας θυμίζει καθημερινά πως κανένας δεν είναι μόνος του στη μοναξιά. Υπάρχει για να μας μαλακώνει και να μας δυναμώνει. Υπάρχει για να καταρρίψει τη μόδα του απαθούς, για να εξυψώνει το αληθινό κι όχι το προσποιητό.  Υπάρχει για να δίνει έναν ορισμό στη ζωή που την θέλει πολύχρωμη, με χρώματα πότε φωτεινά και πότε σκοτεινά, με εντάσεις, με έρωτα, με δάκρυα.

Γιατί ο δημιουργικός πόνος ενός ανθρώπου, τελικά μπορεί να γίνει το καλύτερο γιατρικό για τους υπόλοιπους.