"Emotional withdrawal": όταν φοβάσαι να δείξεις τι νιώθεις

Η δημιουργία μιας ερωτικής σχέσης μπορεί να παρομοιαστεί με μια βουτιά στο κενό. Χωρίς σωσίβια και αερόστατα βουτάμε με τη μοναδική μας ελπίδα ο άλλος να μας πιάσει πριν τσακιστούμε. Απαραίτητη προϋπόθεση μιας σχέσης λοιπόν είναι η εμπιστοσύνη όπως και το να δοθείς ψυχή και σώμα στον άνθρωπό σου. Μην ψάχνεις την απόλυτη ισοζυγία, δεν υπάρχει. Σημαντική βάση όμως στην ισορροπία αυτή είναι η επικοινωνία και η συναισθηματική διαθεσιμότητα. Κάποιες φορές η ζυγαριά γέρνει σε μια κατεύθυνση, τα συναισθήματα μπλέκονται, η σχέση παραμελείται και ίσως εν τέλει διαλύεται γιατί ο ένα εκ των δύο δεν ήταν συναισθηματικά διαθέσιμος.

Η ανασφάλεια για τον εαυτό μας, ο φόβος της απόρριψης, η ντροπή για τη δική μας οικονομική κατάσταση και το άγχος που μας διακατέχει σε ό, τι αφορά την απελευθέρωση του δικού μας χαρακτήρα αποτελούν κάποιους από τους λόγους που απομακρυνόμαστε από το ταίρι μας ή από τον άνθρωπο που μας ενδιαφέρει. Αποτελούν δηλαδή τις δικές μας Ερινύες και αποζητούν την τιμωρία μας για ότι δεν μπορέσαμε να ξεπεράσουμε τους εαυτούς μας.

Για τους ανθρώπους όμως που διαγνώστηκαν με “emotional withdrawal” ή αλλιώς συναισθηματική απόσυρση, το συναίσθημα του φόβου, της ντροπής, της ανασφάλειας και του θυμού αποτελούν την αρχή μονάχα για ένα μακρύ και μοναχικό δρόμο. Στην πορεία, η απομόνωση στο σπίτι, και ακόμη εντονότερα ο εγκλεισμός μέσα τους καθιστούν μια νέα πραγματικότητα. Αποφεύγουν πλέον την επικοινωνία και την επαφή με τον σύντροφό τους ή το πρόσωπο που τους ενδιαφέρει γιατί ο φόβος μιας επικειμένης απογοήτευσης είναι μεγαλύτερος. Έχουν μάθει την απόρριψη, την έχουν ζήσει, τους είναι γνώριμο συναίσθημα και στο φινάλε την προκαλούν. Αποτελεί την πεπατημένη που ξέρουν να ακολουθήσουν.

Οι προσκλήσεις για κοινωνικές εκδηλώσεις απορρίπτονται, γιατί δεν έχουν διάθεση για κοινωνικοποίηση και οι φίλοι έχουν μήνες να τους δουν. Ίσως άθελά τους να παρερμηνεύουν ακόμη και τα λόγια του συντρόφου τους, μιας και η προσωπική τους ανασφάλεια και ο φόβος είναι βαθιά ριζωμένα. Λες και επιλέγουν να κρατήσουν την αρνητική φωτογραφική ταινία από την πραγματική φωτογραφία. Μοιάζει με ασπίδα προστασίας του εαυτού τους αυτός ο μηχανισμός απομόνωσης και μεγαλώνει ακόμη περισσότερο το χάσμα με τη σχέση τους και τον κοινωνικό περίγυρο. Με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί σε ένα λαβύρινθο που μόνος του κανείς είναι δύσκολο να ξεφύγει.

Κάπου μέσα σου ίσως νιώθεις πως και εσύ κάποιες φορές έχεις την ανάγκη για απομόνωση. Την ανάγκη να μείνεις μόνος με τον εαυτό σου, να γλύψεις τις πληγές σου, για να μπορέσεις μετά να ξαναβγείς στον κόσμο. Η επιθυμία για προσωπική απομόνωση υπάρχει στον καθένα από εμάς σε διαφορετικό βαθμό και αποτελεί αναπόσπαστη ανθρωπιστική μας ανάγκη. Υπάρχει  όμως μια λεπτή γραμμή, που τη διαχωρίζει από την κατάσταση που χρίζει βοήθειας. Κανείς δε γεννιέται με προϋπάρχον το αίσθημα της ντροπής, του φόβου, της απογοήτευσης και του θυμού. Καταστάσεις στην πορεία της ζωής του καθενός επηρεάζουν το πώς εξωτερικεύει τον ψυχισμό του σε τρίτους, στο ταίρι και τον εαυτό του.

Μέσα στη σχέση η απόσυρση έρχεται «ξαφνικά». Έτσι το αντιλαμβάνεται δηλαδή ο δέκτης. Ο παθών ξεκινά να απομακρύνεται, να αδιαφορεί, να κλείνεται στον εαυτό του, γιατί πιστεύει ότι το ίδιο εκλαμβάνει και από το ταίρι του. Χωρίς αυτό να ισχύει κατ’ ανάγκη. Μπορεί απλά αυτή η εντύπωση, λανθασμένα, να σχηματίστηκε στο μυαλό του παθόντος. Ακόμη χειρότερα, ίσως να πληγώθηκε από κάτι που άθελά του εξέφρασε ή έπραξε το ταίρι του. Τα αισθήματα και ο ουσιαστικός λόγος της απόσυρσης δεν εξωτερικεύονται είτε γιατί η θέληση για επικοινωνία και επανασύνδεση έχει χαθεί, είτε γιατί ο παθών φοβάται να τα εκφράσει.

Μη σε ξεγελάει δεν είναι «απλά κατάθλιψη», «φάση», «κούραση» ή οποιαδήποτε άλλη τυχαία ταμπέλα σε βολεύει να χρεώσεις. Οι ρίζες είναι βαθύτερες και οι συνέπειές επηρεάζουν πλέον κάθε τομέα της ζωής του ατόμου που το βιώνει. Για τον δέκτη, η συμπεριφορά αυτή είναι ακατανόητη, και κάποιες φορές χαρακτηρίζεται μέχρι και χειριστική. Στις χειρότερες τις μορφές αποτελεί είδος συναισθηματικής κακοποίησης, μιας και η αποκοπή κάθε ένδειξης συναισθήματος μπορεί να εκληφθεί από τον δέκτη ως τιμωρία.

Οι πιθανές αιτίες που προκαλούν τη συναισθηματική απόσυρση είναι ένα τραύμα που δημιουργήθηκε από την παιδική μας ηλικία σε ό, τι αφορά τη δέσμευση, ο φόβος της έκφρασης των αναγκών μας, η ανάγκη για απόκρυψη του θυμού από τον σύντροφό μας, η υπερευαισθησία και ο εγωισμός. Για να μπορέσει το άτομο αυτό να ξεκλειδώσει τον ψυχικό του κόσμο και να δει μέσα από το απόμακρο του φαίνεσθαι ίσως χρειαστεί επαγγελματική βοήθεια από ειδικό. Σίγουρα όμως χρειάζεται τη στήριξη και την κατανόηση της σχέσης του. Ο θυμός, η νευρικότητα και η αδιαφορία από το ταίρι, σαν αντίποινο απλά χειροτερεύουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση. Τόσο για τον παθών αλλά και για τη σχέση.

Όλοι μας κουβαλάμε τα δικά μας μπαλώματα στις ψυχές μας. Κάποιους τους έχουν επηρεάσει περισσότερο και κάποιους λιγότερο. Όπως λοιπόν με όλα τα θέματα που επηρεάζουν τον ψυχισμό μας έτσι και το συγκεκριμένο για να ξεπεραστεί χρειάζεται την αμέριστη αγάπη και στήριξη από το άνθρωπό σου. Παράλληλα πρέπει να υπάρχει και η ανάλογη θέληση από τον παθών να «θεραπευτεί» και να ξεπεράσει το πρόβλημα. Ίσως χρειαστεί ιατρική βοήθεια, μα το σημαντικότερο βήμα είναι να εντοπιστεί το ουσιαστικό πρόβλημα και η ανάγκη για επίλυσή του.

Πριν παρατήσεις λοιπόν μια σχέση γιατί το ταίρι σου απομακρύνθηκε ή κλείστηκε στον εαυτό σου, σκέψου αν αυτό που βιώνει είναι ίσως βαθύτερο από αυτό που φαίνεται; Προτού σκεφτείς πως σε επηρεάζει εσένα και τι σου στερεί σκέψου αν το ταίρι σου πραγματικά υποφέρει. Κι ας γέρνει για λίγο καιρό η ζυγαριά προς το μέρος σου και ας τραβάς κουπί για δύο. Για κάποιους ανθρώπους ίσως αξίζει να προσπαθήσεις λίγο περισσότερο.