Σίγουρα συνέβη σε πολλούς από εμάς να μας περιγράφουν στιγμές και λόγια ενώ βρισκόμασταν σε φάση ύπνου και να μην τα θυμόμαστε. Ακόμη εντονότερα, το συναίσθημα αυτό το βιώνουν όσοι υπνοβατούν ή παραμιλούν στον ύπνο τους. Η αντίθεση με αυτό που θυμόμαστε, η μάλλον δε θυμόμαστε, είναι τόσο έντονη που αν δε μας βιντεοσκοπήσει ή ηχογραφήσει κάποιος, ίσως και να μην τον πιστέψουμε. Σε αντίθεση όμως με μια απλή στιγμή κατά τη διάρκεια του ύπνου μας, που δε θυμόμαστε, συμβαίνουν οι διαταραχές ύπνου.
Κατά τη διάρκεια αυτών των επεισοδίων, όπως υπνοβασία κ.ο.κ, μοιάζει να εγκλωβίζεται ο εγκέφαλος στο μεταβατικό στάδιο μεταξύ ύπνου κι εγρήγορσης κι ενώ μοιάζεις να είσαι ξύπνιος εν τούτοις τίποτα από αυτά δεν τα κάνεις με τη συνείδησή σου. Δεν μπορεί ουσιαστικά μόνος του να απεγκλωβιστεί από τη φάση που βρίσκεται. Φαντάσου λοιπόν πώς μοιάζει, ο σύντροφός σου να μη θυμάται αρκετά από εκείνα τα βράδια που σε ξύπνησε και κάνατε έρωτα. Αυτό ονομάζεται σεξυπνία κι αποτελεί μια πραγματική διαταραχή ύπνου.
Η σεξυπνία δεν πραγματοποιείται όταν το άτομο βρίσκεται σε βαθύ ύπνο, μα ούτε όταν βρίσκεται σε REM, αλλά σε μια ενδιάμεση κατάσταση που δεν έχει πλήρη συνείδηση. Συμπεριλαμβάνει στο φάσμα της κάθε είδους ερωτική επαφή με το ταίρι σου ή το άτομο που κοιμάται πλάι σου αλλά και την αυτοϊκανοποίηση. Αποτελεί κάτι εντελώς διαφορετικό από το να έχει κανείς έναν ερωτικό όνειρο. Η διαταραχή αυτή προκαλεί μια ολοκληρωμένη πράξη. Τα κύρια χαρακτηριστικά μοιάζουν ίδια με την υπνοβασία, το άτομο δηλαδή που πάσχει από σεξυπνία ίσως έχει τα μάτια του ανοικτά και φαίνεται ότι γνωρίζει τις πράξεις του, αλλά ουσιαστικά την επόμενη ημέρα δε θυμάται τίποτα. Τρομακτικό μοιάζει το γεγονός ότι αν δε σου το αναφέρει κάποιο κοντινό σου πρόσωπο ή ο σύντροφός σου, ίσως να μην αντιληφθείς ποτέ αυτό που σου συμβαίνει.
Φαίνεται ότι η διαταραχή αυτή, αν και σπάνια, πλήττει περισσότερο τους άντρες παρά τις γυναίκες. Σε έρευνα που έγινε από Καναδούς επιστήμονες σε ένα σύνολο 832 ατόμων που παρακολουθούνταν σε διάφορα Κέντρα Διαχείρισης Ύπνου, φάνηκε ότι μόνο το 11% των αντρών και το 4% των γυναικών που ερευνήθηκαν παρουσίασαν αυτή τη διαταραχή. Αν και δεν υπάρχει μέχρι στιγμής καμία επιστημονική έρευνα που να υποδεικνύει τους λόγους που συμβαίνει, το σίγουρο είναι ότι αλκοόλ και ηδύποτα δε βοηθούν καθόλου στην αντιμετώπισή της. Φαίνεται ότι παρουσιάζεται κυρίως στα άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με κάποια διαταραχή ύπνου, ή ακόμη σε άτομα που παρουσιάζουν φόβο κι άγχος συναισθηματικής και ερωτικής εγκατάλειψης. Παράλληλα, οι ειδικοί τονίζουν ότι η έλλειψη ύπνου και η σωματική ή ψυχική κόπωση τονώνουν τη διαταραχή αυτή.
Αν και σπάνια διαταραχή, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και τρομακτική γιατί ο παραλήπτης της συμπεριφοράς του ατόμου με διαταραχή, εάν δε συμφωνεί με τις πράξεις αυτές, μπορεί να το θεωρήσει δικαίως μέχρι και παρενόχληση. Ίσως η πράξη ουσιαστικά αποτελέσει μιας μορφής κακοποίηση υπό συνθήκες. Ως ιατρικό τεκμήριο χρησιμοποιήθηκε σε πολλά περιστατικά και στο δικαστήριο, χωρίς σαφώς να μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι στέκει. Όταν δε, το γεγονός αυτό συμβαίνει σε μια μακροχρόνια σχέση ή γάμο, τότε πολύ πιθανόν το γεγονός να αποκρυφτεί. Αυτό πολλές φορές συμβαίνει γιατί το άτομο, είτε ντρέπεται να το αναφέρει, είτε γιατί στο μυαλό του προσπαθεί να μειώσει τη σημαντικότητα του γεγονότος είτε απλώς δεν μπορεί να βάλει σε σειρά τις δράσεις του, καθώς σε μια πρώτη ανάγνωση δεν είναι εύκολο να αποκωδικοποιηθούν.
Αν και μοιάζει με αρκετά επικίνδυνη διαταραχή μπορεί να αντιμετωπιστεί σωστά. Θεμελιώδης βάση παραμένει πάντα η επικοινωνία μεταξύ του ζευγαριού, αν αυτή είναι η περίπτωση, ή η επικοινωνία μεταξύ συγκατοίκων. Και φυσικά η ντροπή είναι σίγουρα κακός σύμβουλος, όπως επίσης και η αποσιώπηση.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου