Γιατί το κόκκινο είναι το πιο δημοφιλές χρώμα στην τέχνη;

Το κόκκινο χρώμα έχει υμνηθεί από όλες τις τέχνες. Έχουν γραφτεί τραγούδια, ποιήματα, στιχάκια σε τοίχους, ακόμη και βιβλία έχουν τιτλοφορηθεί με το χρώμα αυτό. Μοιάζει να μπορεί να εμπνέει, να παρασέρνει, να κατακτά  όποιον το βλέπει. Αν πρέπει να σκεφτούμε ένα χρώμα που μας συνδέει με τα πιο βασικά μας ένστικτα δε θα μπορούσε να είναι άλλο από το κόκκινο. Με το ίδιο αυτό χρώμα λοιπόν ντύνονται τα δυνατότερά μας αισθήματα. Ο έρωτας, ο φόβος, ο θυμός, ο πόνος και η λαχτάρα. Αυτά τα συναισθήματα, τα οποία έχουν προσωποποιεί σε κάθε μορφή τέχνης και με πινελιές κόκκινου χρώματος έχουν ποτιστεί. Γιατί η ένταση που μας προκαλούν δεν μπορεί να χρωματιστεί με κανένα άλλο χρώμα. Για αυτό και κατά βάση, επιλέγεται το κόκκινο συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλο.

Το κόκκινο χρώμα εξυμνεί τον έρωτα και ξεχειλίζει από αυτόν. Κρύβει μια αιωνιότητα μέσα του, αυτή των ερωτευμένων, που εκφράζεται μέσα από τα κόκκινα τριαντάφυλλα, τα κατακόκκινα φιλιά και αυτές τις ζωγραφισμένες κόκκινες καρδιές. Το χρώμα αυτό προσδίδει γοητεία και σαγηνεύει. Ενσαρκώνεται ο πόθος, η αμαρτία και η επιθυμία, μέσα από τα κόκκινα φορέματα, τα εσώρουχα και τα σεντόνια. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που σε έρευνα που έγινε από τους Elliot, A. J., & Niesta, D. το 2008 αποδείχτηκε ότι οι άντρες έβρισκαν περισσότερο ελκυστικές τις γυναίκες που φορούσαν κόκκινο φόρεμα παρά τις γυναίκες που φορούσαν μπλε. Κι αν ίσως το βρίσκεις λίγο υπερβολικό αναλογίσου εσύ πως νιώθεις όταν και αν επιλέγεις να φορέσεις κόκκινα ρούχα ή εσώρουχα.

Παράλληλα το κόκκινο χρώμα ντύνει τον φόβο και τον κίνδυνο μέσα από τα φώτα τροχαίας, τις σειρήνες και τα σήματα κινδύνου. Στον κινηματογράφο έχει ακόμη χρησιμοποιηθεί και σαν φίλτρο σε σκηνές, επιζητώντας την προσοχή σου για τη σημαντικότητα  της στιγμής αυτής και υποδεικνύοντας τον κίνδυνο που επιφυλάσσουν τα επόμενα λεπτά. Ακόμη, η απεικόνισή του στις ταινίες γίνεται σε μια προσπάθεια μεγέθυνσης του αισθήματος της αγωνίας, του θυμού.  Αν το σκεφτείς λιγάκι με κόκκινο έχουμε έτσι κι αλλιώς ντύσει την απόλυτη μορφή κακού και φόβου στον κόσμο, τον διάβολο. Αδιαμφισβήτητα λοιπόν το χρώμα αυτό αιχμαλωτίζει τη ματιά σου και κεντρίζει την προσοχή σου. Ένα χρώμα ολόκληρο από μόνο του, που δεν εναρμονίζεται με το οπτικό σου πεδίο, δεν μπλέκεται με άλλα χρώματα. Ξεχωρίζει και μαζί με αυτό ξεπροβάλει στην επιφάνεια κάθε δικό σου βασικό ένστικτο που αναβράζει εκείνη τη στιγμή.

Το χρώμα αυτό είναι επίσης συνδεδεμένο με τη δύναμη, το κύρος και την επιβλητικότητα. Ίσως δεν αποτελεί τυχαία επιλογή το κόκκινο χρώμα στα παπούτσια του Πάπα της Ρώμης και στα άμφια των καρδιναλίων. Ακόμη χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε μας προσφέρει ένα αίσθημα αυτοπεποίθησης.  Σε έρευνα του Russel Hill και Robert Barton το 2005 στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004, οι νικητές σε αθλήματα πάλης που φορούσαν κόκκινη στολή ήταν κατά πολύ περισσότεροι από όσους φορούσαν μπλε στολή. Και αν νομίζεις πως δεν το ένιωσες εσύ, αναλογίσου πώς νιώθεις όταν περπατάς πάνω σε κόκκινο χαλί. Δεν αποκτά ξαφνικά το περπάτημά σου ένα σημαντικό σκοπό και δεν αναπτερώνεται το ηθικό σου; Δεν αποτελεί λοιπόν τυχαίο το γεγονός ότι τοποθετείτε στην είσοδο των μεγαλύτερων κοινωνικών εκδηλώσεων.

Όπως και αν το δεις το κόκκινο μας προκαλεί έντονα και συγκρουόμενα συναισθήματα. Ίσως μέσα σε όλη τη συναισθηματική και υπαρξιακή θύελλα που αντικατοπτρίζεται στο χρώμα αυτό, να κρύβεται και λίγη τρέλα. Γιατί, όπως παραφράστηκε ο λογισμός  του φιλοσόφου Maurice Merleau-Ponty, «αυτό το θερμό χρώμα που αισθάνεται κανείς και ζει μέσα του, χάνει τον εαυτό του μέσα σε αυτό». Για αυτό και επιλέχθηκε και σαν χρώμα κουστουμιού για τον Τζόκερ στην ομώνυμη ταινία. Ήταν μια προσπάθεια να απεικονιστεί το συνονθύλευμα αντικρουόμενων συναισθημάτων που βίωνε ο ήρωας, αλλά και σαν μορφή επανάστασης κι αναρχίας, το κόκκινο έμοιαζε η πιο βασική επιλογή. Και αφού μιλάμε για επανάσταση, θα ήταν αμέλεια να μην αναφερθούμε στην πιο συμβολική εικόνα επανάστασης. Αυτήν, του Φιντέλ Κάστρο με κόκκινο φόντο.

Κι αν όλα τα άλλα μοιάζουν κατασκευάσματα για να επηρεάζουν την ανθρώπινη ψυχολογία, σκέψου λίγο τη φωτιά και το αίμα. Ένα από τα βασικά στοιχεία της φύσης, η φωτιά, και ένα από τα βασικά στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης, το αίμα, έχουν το ίδιο κατακόκκινο χρώμα. Και αναλογίσου τα συναισθήματα που σου προκαλούν τα δύο αυτά στοιχεία όταν τα αντικρίζεις και πόσο αυτά φουντώνουν από το χρώμα που τα ντύνει.

Το κόκκινο είναι από την βάση του ένα χρώμα που σε κατακτά, που σε αναγκάζει να το νιώσεις, είτε θετικά είτε αρνητικά. Και αφού έχει ντύσει τόσα βασικά μας συναισθήματα γι’ αυτό έχει ερμηνευτεί και σε τραγούδια, έχει αποτυπωθεί σε βιβλία και έχουν γραφτεί ποιήματα γι’ αυτό. Κάθε μορφή τέχνης το έχει υμνήσει. Κι αν ακόμη αμφιβάλλεις αναλογίσου ποιο άλλο χρώμα κρύβει μέσα του την ίδια ένταση ενός πολέμου και ενός έρωτα.