Τα τελευταία χρόνια πολλές τάσεις έχουν υιοθετηθεί από τους ανθρώπους οι οποίες υπόσχονται πιο εύκολες, οργανωτικές και υγιείς ζωές. Διατροφικά πολλοί από εμάς αποφεύγουν τη γλουτένη κι επιλέγουν το intermitted fasting. Γυμνάζονται τέσσερις φορές την εβδομάδα με αερόβιο, βάρη, πιλάτες και yoga. Όσον αφορά την οργάνωση, πλέον η δουλειά και το σπίτι τους ακολουθούν το μοντέλο της Marie Condo. Και τα έξυπνα σπίτια, που είναι το μέλλον, επιταχύνουν την κατά τ’άλλα γρήγορη ζωή μας. Και παρ’ όλα αυτά, έχουμε φορτωθεί με περισσότερο από όσο αντέχουμε άγχος μέσα από τα επενδυτικά μας σχέδια, τα δάνεια για σπίτι και αυτοκίνητο και τις ασφάλειες ζωής μας. Έχουμε πλέον οργανώσει με τέτοιο τρόπο τη ζωή μας έτσι ώστε να είμαστε πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από την ίδια μας τη ζωή. Μάθαμε να λειτουργούμε προνοητικά μπροστά σε μια καθημερινότητα που λειτουργεί απρόβλεπτα.
Μέσα από τα λάθη των γονιών και των παππούδων μας προσπαθούμε να κερδίσουμε όσα αυτοί δεν κατάφεραν: μακροζωία και ευημερία. Με τι κόστος όμως; Ίσως πολλές φορές όλες οι προνοητικές σου πράξεις και ο τρόπος ζωής σου να σε «έσωσε» μπροστά σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Πότε όμως ένιωσες απόλαυση τελευταία φορά; Μήπως καταντήσαμε να φοβόμαστε τις επιπτώσεις μιας ζωής γεμάτης απολαύσεις και φτάσαμε στο σημείο να ζούμε ζωές στραγγισμένες από απολαύσεις μπροστά σε ένα αόρατο εχθρό; Τον ίδιο μας τον φόβο;
Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με πληροφορίες για τις επιπτώσεις του τρόπου ζωής, τροφής και γυμναστικής μας και της σύνδεσης αυτού με δύσκολες και σοβαρές ασθένειες. Κι ενώ τα έχεις εντάξει στο πρόγραμμά σου παρατηρείς πως υπάρχει και ο άλλος τύπος ανθρώπου. Αυτός που λειτουργεί με μόνο κριτήριο το σήμερα, που δεν τρέφεται απαραίτητα με τα «σωστά» φαγητά, γυμνάζεται όταν κι εφόσον το θέλει και προτιμά να ξοδεύει τα λεφτά του σε ταξίδια και διασκέδαση. Και παρ΄όλο που αυτός δε σκέφτεται το αύριο και δεν προγραμματίζει γι’ αυτό εσύ είσαι πάντα πιο αγχωμένος. Μήπως τελικά αντί να ζούμε τη ζωή μας καταλήξαμε να τη φυλακίσουμε σε ένα γυάλινο πύργο κι αντιμετωπίζουμε επικριτικά όσους τολμούν να τη ζήσουν; Ο Πλούταρχος είπε ότι «η αξία της ζωής μετριέται με την ωραιότητά της κι όχι με το μήκος της». Μήπως τελικά μπροστά στον βωμό μιας μακροβιότερης ζωής θυσιάσαμε την ίδια την ποιότητα της ζωής;
Μήπως τελικά τα καλύτερα εφόδια με τα οποία θα έπρεπε να οπλίσουμε τους εαυτούς μας θα άξιζαν να είναι το κουράγιο, η αυτοπεποίθηση και η εμπιστοσύνη στους εαυτούς μας παρά σε οδηγούς μακροζωίας; Έρευνες στην ηλεκτρονική εφημερίδα Psychology today έδειξαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στον δρόμο για την ευτυχία κινούνται με δύο γνώμονες, την απόλαυση και το σκοπό (την ουσία). Είναι αυτό το σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεσαι τη στιγμή που καλείσαι να αποφασίσεις αν θα κάνει αυτή τη δεύτερη δουλειά, χάνοντας ώρες από την οικογένειά σου, κερδίζοντας όμως περισσότερα χρήματα.
Οι ίδιες αυτές έρευνες απέδειξαν ότι όσοι θέτουν ως προτεραιότητα την απόλαυση, έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική ευεξία, ηρεμία, χαρά κι ευχαρίστηση στις ζωές τους. Οι μικρές και καθημερινές απολαύσεις της ζωής μας βοηθούν να διατηρούμε την ισορροπία μας, να μην ξεχνάμε τις ανθρώπινες ρίζες μας κι ενισχύουν την καθαρή και λογική μας σκέψη. Είναι αυτές οι στιγμές που αναπολείς όταν κάτι δεν πάει καλά κι αυτά που σου θυμίζουν γιατί αξίζει να ζεις κάθε μέρα. Μια ζωή δίχως μικρές καθημερινές απολαύσεις, όπως ένα παγωτό, μια μερίδα τηγανητές πατάτες ή μια εβδομάδα διακοπών προκαλούν συναισθήματα κόπωσης, εξάντλησης και λύπης, ίσως, για την πίεση, τους αμέτρητους περιορισμούς που βάζεις στον εαυτό σου και τις χαμένες ευκαιρίες και στιγμές. Μέσα σου ίσως ζηλεύεις αυτούς που μπορούν να γεύονται τις απολαύσεις αυτές, χωρίς τύψεις. Μια ζωή χωρίς μικρές καθημερινές απολαύσεις προσφέρει περισσότερες παραγωγικές στιγμές όσο αφορά τη δουλειά, το σπίτι και άλλες ασχολίες που επιζητούν την προσοχή σου. Για πόσο όμως θα μπορείς να τις θυσιάζεις γι’ αυτό το «καλύτερο αύριο»; Και πώς θα βιώσεις αυτό το καλύτερο αύριο όταν ουσιαστικά δεν το ζεις;
Από την άλλη, μια ζωή γεμάτη απολαύσεις αποσυντονίζει από το γενικότερο σκοπό και νόημα της ζωής του καθενός. Βυθιζόμενος στον αυτοσκοπό της απόλαυσης πολλοί οδηγήθηκαν στο να χάσουν τη σύνδεσή τους με τους άλλους ανθρώπους. Οι απολαύσεις όταν δε μοιράζονται ενισχύουν το «εγώ», έτσι πολλοί καταλήγουν να νιώθουν μοναξιά και λύπη παρ’ όλο που επιλέγουν να κάνουν αυτά που τους ευχαριστούν. Σιγά σιγά η ευχαρίστηση που παίρνουν από τις ίδιες ασχολίες φθίνει, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να επιλέγουν ακόμη πιο έντονες συγκινήσεις. Εάν όμως μια σημερινή επιλογή απόλαυσης απειλεί τη μελλοντική υγεία ή σχέση σου αξίζει πραγματικά το ρίσκο;
Η ζωή παραμένει μια πράξη ισορροπίας, μεταξύ του καλού και του κακού, του εύκολου και του δύσκολου, της χαράς και της λύπης. Κάθε πράξη έχει αντίκτυπο και κάθε επιλογή τις συνέπειές της. Ανεξάρτητα από τον σκοπό του καθενός μας, μια ζωή ολοκληρωμένη, θεωρητικά, είναι εκείνη η οποία βίωσες ευτυχισμένα. Εσύ είσαι ευτυχισμένος με τις επιλογές σου;
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου