Ο ρόλος του νονού είναι σίγουρα ιερός. Επεκτείνεται πολύ πιο πέρα απ’ το μυστήριο της βάφτισης. Άλλωστε, τ’ ότι έβαλε κάποτε λάδι στο παιδί δεν έχει σημασία αν δεν καταφέρει ν’ αναπτύξει ουσιαστική σχέση μαζί του ή αν επιλέξει να ‘ναι απών, όταν τον χρειάζεται.
Σ’ αυτήν τη σχέση τα μικρά έχουν αξία. Η ανυπομονησία για τη λαμπάδα και το σοκολατένιο αυγό κάθε Πάσχα κρύβει μια βαθύτερη λαχτάρα για να συναντηθούν ξανά. Να περάσουν χρόνο μαζί και να πούνε τα δικά τους. Να χορέψουν σαν τρελοί μακαρένα, πάνω στο καλό τραπεζάκι του σαλονιού, κι ας φωνάζει η μαμά.
Αυτή η σχέση έχει ρίζες βαθιές. Αρχίζει μ’ ένα πλασματάκι μικρό κι ένα μεγάλο φίλο. Ίσως κάτι παραπάνω από φίλο. Όσο μεγαλώνει το παιδί, καταλαβαίνει πως αυτός ο άνθρωπος είναι πλέον η δεύτερη οικογένειά του. Κι ας μην τον βλέπει τόσο συχνά, κι ας βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά. Ξέρει πως μπορεί να βασιστεί πάνω του, να του εκμυστηρευτεί όλα όσα τ’ αγχώνουν και το φοβίζουν. Κι αυτός είναι πάντα εκεί. Δίνει συμβουλές, μα πάνω απ’ όλα ακούει. Ξέρει πως αυτός είναι ο ρόλος του. Να στηρίζει το πνευματικό του παιδί και ποτέ να μην το κρίνει. Ίσως μόνο να το επαναφέρει στην πραγματικότητα, όταν χάνεται κάπου ανάμεσα σε νεφελώματα και διάττοντες αστέρες.
Είναι κρίμα όταν τυχαίνει παιδί και νονός ν’ απομακρύνονται τελείως. Είναι κρίμα, γιατί ποτέ δε φταίει το ίδιο το παιδί. Κι όμως, αυτό είναι που αισθάνεται πληγωμένο και προδομένο. Συνήθως, ένας τσακωμός με τους γονείς είναι ο λόγος που οι νονοί εγκαταλείπουν τα βαφτιστήρια τους. Η σχέση, όμως, με το παιδί δεν πρέπει ν’ αλλάζει. Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, είναι απαραίτητο να κρατηθούν τα προσχήματα για χάρη του. Έτσι κι αλλιώς, κανένας νονός δε θέλει το πνευματικό του παιδί να αισθάνεται τύψεις για κάτι στ’ οποίο δεν έχει καν μερίδιο ευθύνης.
Υπάρχουν βέβαια κι οι νονοί, που απ’ την αρχή δεν μπορούν να πάρουν στα σοβαρά αυτήν τη σχέση. Εμφανίζονται όποτε τους καπνίσει και μπορεί ακόμα και να εξαφανιστούν για χρόνια. Είναι σημαντικό το παιδί να γνωρίζει πως δε φταίνε τα ίδια γι’ αυτό, απλώς κάποιοι άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι ν’ αναλάβουν αυτόν το ρόλο.
Γιατί πρόκειται για ένα ρόλο με πολλές ευθύνες, αλλά κι ανείπωτες χαρές και συγκινήσεις. Είναι μια σχέση τόσο ιδιαίτερη, που κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί είναι τόσο δυνατή και γιατί η απουσία της προκαλεί τόσο μεγάλο πόνο. Ίσως γιατί χρειαζόμαστε κάποιον άνθρωπο σαν βράχο δίπλα μας, που κοντά του να αισθανόμαστε ασφάλεια. Κάποιον άνθρωπο που ούτε θ’ ανήκει στην άμεση οικογένειά μας, αλλά ούτε θα ‘ναι και φίλος μας απ’ το σχολείο. Έναν άνθρωπο που θα μπορούμε να καταφεύγουμε όταν τα πράγματα στο σπίτι σκουραίνουν. Να του γκρινιάζουμε, να λέμε αστεία και να μας κάνει όλα τα χατίρια. Ή σχεδόν όλα. Γνωρίζει τα όρια κι αν τα περνάει, καμιά φορά, είναι γιατί ξέρει πως το χρειαζόμαστε πού και πού.
Ακόμα κι όταν μεγαλώσουμε, για τους νονούς μας θα ‘μαστε πάντα τα μωρά τους. Θα μας φροντίζουν σαν παιδιά κι αλίμονο σ’ όποιον πάει να μας πειράξει. Αυτό ξέρουν να κάνουν καλά. Τα συναισθήματα δε σπουδάζονται σε σχολεία κι ανώτατες σχολές. Και για να γίνεις νονός, χρειάζεται μόνο ένα συναίσθημα. Η αγάπη.
Επιμέλεια Κειμένου Χριστίνας Κωνσταντουδάκη: Ιωάννα Κακούρη
Συντάκτης: Χριστίνα Κωνσταντουδάκη
