Είναι ο έρωτας η καλύτερη ψυχοθεραπεία; Είναι ο έρωτας έστω μια μορφή ψυχοθεραπείας; Κι αν δεν είναι μπορεί να συμβαδίσει με την ψυχοθεραπεία; Για να απαντήσουμε στα πιο πάνω ερωτήματα θα πρέπει να δούμε τι είναι η ψυχοθεραπεία, τι προσπαθεί να πετύχει και με ποιες τεχνικές και από την άλλη θα πρέπει να ψάξουμε για λίγο στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής για να δούμε τι είναι ο έρωτας και πώς επιδρά στην ανθρώπινη ψυχολογία.
Η ψυχοθεραπεία είναι η επιστήμη που επιχειρεί να παρέμβει θεραπευτικά στον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα. Επιχειρεί να αποφορτίσει τη συσσωρευμένη ένταση του θεραπευόμενου, ώστε να τον ανακουφίσει από τα συμπτώματα που αυτή του προκαλεί. Το κάνει αυτό εμβαθύνοντας σε σκέψεις, συναισθήματα, σχέσεις και βιώματα ώστε να εντοπίσει την πηγή που προκαλεί την προβληματική συμπεριφορά. Όταν η θεραπεία ολοκληρωθεί θετικά, η ποιότητα της ζωής του θεραπευόμενου θα αλλάξει προς το καλύτερο, αφού θα έχει καταφέρει να επιλύσει ή να μειώσει τις συμπεριφορές, τις σκέψεις ή τα συναισθήματα που τον ταλαιπωρούσαν.
Με βάση τα πιο πάνω, θα μπορούσε κάποιος εύλογα να πει ότι ο έρωτας μπορεί να λειτουργήσει ψυχοθεραπευτικά. Στο κάτω κάτω δεν είναι ένα θετικό συναίσθημα που μπορεί να δώσει νόημα στη ζωή; Να δώσει χαρά; Να δώσει κίνητρα; Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να μη συμβαδίζει με την ψυχοθεραπεία που στην ουσία αυτό προσπαθεί να κάνει; Πριν απαντήσουμε ας δούμε τι συμβαίνει στην ψυχολογία του ερωτευμένου και καθώς το κάνουμε αυτό, ας υποθέσουμε ότι ένα ερωτευμένο άτομο, παράλληλα με όσα βιώνει όντας ερωτευμένο, επιχειρεί να γιατρέψει την ψυχή του από βιώματα σκέψεις και αρνητικά συναισθήματα, με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.
Αρχικά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο έρωτας δεν είναι ένα και μόνο συναίσθημα. Είναι μια διαρκής διανοητική κατάσταση, η οποία αποτελείται από ποικιλία συναισθημάτων. Θα πρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι ο έρωτας είναι θνητός. Γεννιέται, ζει και πεθαίνει.
Στο πρώτο κομμάτι του κύκλου, εκεί όπου ο έρωτας γεννιέται, ο ερωτευμένος νιώθει μια διαρκή δυνατή έλξη για το άτομο που του προκάλεσε τον έρωτα, με αποτέλεσμα να το σκέφτεται συνεχώς και να επιθυμεί έντονα τη φυσική αλληλεπίδραση μαζί του. Σε αυτό το στάδιο ψυχοσωματικά συμπτώματα ενδέχεται να κάνουν την εμφάνισή τους, όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση και οι περίφημες πεταλούδες. Όλα αυτά δεν είναι τίποτε άλλο από ορμόνες του σώματος που έχουν διαταραχθεί. Η χημεία του εγκεφάλου δουλεύει υπερωρίες και με μια πληθώρα χημικών ουσιών προκαλείται εγρήγορση σε όλο το σώμα και αίσθημα ενθουσιασμού.
Το δεύτερο στάδιο είναι το στάδιο κατά το οποίο το ερωτευμένο άτομο αρχίζει να αλληλοεπιδρά με το άτομο που το ελκύει, είτε ο έρωτας είναι μονόπλευρος είτε αμφίδρομος. Στις περιπτώσεις που ο έρωτας είναι μονόπλευρος, το ερωτευμένο άτομο -καθώς περνάει ο καιρός χωρίς ανταπόκριση- αρχίζει να βιώνει το αίσθημα της έλλειψης, της απόγνωσης, της μοναξιάς και της απόρριψης τα οποία με τη σειρά τους πυροδοτούν συμπεριφορές άγχους ζήλιας και θυμού. Αν από την άλλη ο έρωτας είναι αμφίδρομος λίγο μετά από το αίσθημα της αυτοπεποίθησης, της καλής διάθεσης και της ευφορίας εισβάλει σιγά σιγά η συνειδητοποίηση ότι το άλλο άτομο είναι ένας άλλος άνθρωπος με τον οποίο ο απόλυτος συντονισμός είναι αδύνατος. Αυτό οδηγεί σε αυτό που ονομάζουμε αμφιθυμία. Τη συνύπαρξη δηλαδή αντίθετων και αντικρουόμενων συναισθημάτων. Το ερωτευμένο άτομο παρουσιάζει μεταπτώσεις στη συμπεριφορά και βιώνει αισθήματα και καταστάσεις που μοιάζουν με τραμπολίνο που τη μια εκτοξεύεται και την άλλη προσγειώνεται. Τα αισθήματα αγωνίας, αβεβαιότητας, ζήλιας και θυμού εμφανίζονται και πάλι σε κάθε αποτυχία συντονισμού.
Τελικά, ο κύκλος του έρωτα μπορεί να ολοκληρωθεί. Οι λόγοι που οδηγούν στο τέλος ποικίλουν. Θα μπορούσε να είναι η σταδιακή επαναφορά στην πραγματικότητα κατά την οποία το ερωτευμένο άτομο συνειδητοποιεί ότι όλα όσα έπλαθε στο μυαλό του, οι υποσχέσεις, τα όνειρα, η θεότητα του θνητού που ερωτεύθηκε, απείχαν πολύ από τη σφαίρα της πραγματικότητας. Θα μπορούσε να είναι η απώλεια του ενθουσιασμού, η οποία προκύπτει από το ότι χάθηκε το μυστήριο. Όλα δόθηκαν και όλα λήφθηκαν τόσο γρήγορα. Θα μπορούσε να είναι η τάση φυγής. Το ερωτευμένο άτομο ίσως φύγει πριν το εγκαταλείψουν γιατί δεν αντέχει την ευάλωτη εικόνα που παρουσιάζει.
Όταν τελικά το ερωτευμένο άτομο βγει από τον έρωτα που έζησε, με κάποιο τρόπο έχει αλλάξει. Έχει βιώσει συναισθήματα και καταστάσεις. Αλληλοεπίδρασε με ένα άλλο άτομο. Όλο αυτό αναπόφευκτα του έχει αφήσει κάτι που δεν είχε πριν. Βγαίνοντας λοιπόν από αυτή την κατάσταση, ως διαμορφωμένο άτομο πλέον, χρειάζεται χρόνο προσαρμογής. Θα ξεκινήσει ένας νέος κύκλος συναισθημάτων, ο οποίος θα αποτελείται από μια σειρά μηχανισμών άμυνας απέναντι στον πόνο. Αρχικά θα προσπαθήσει να πείσει τον εαυτό του ότι όλα είναι υπό έλεγχο πριν περάσει στην άρνηση της απώλειας και του ότι έχουν όλα τελειώσει. Θα ακολουθήσει η ανάληψη και η επίρριψη ευθυνών και τελικά θα έρθει η θλίψη για όλα όσα χάθηκαν. Τις στιγμές, το αίσθημα ότι κάποιος σε σκέφτεται και σε νοιάζεται και το αίσθημα του ότι έχεις κάποιον να σκέφτεσαι και να νοιάζεσαι. Σιγά σιγά το ερωτευμένο άτομο μαζεύει τα κομμάτια του, ανασυντάσσεται και ξανά προς τη δόξα τραβά, αναζητώντας τον επόμενό του έρωτα.
Μετά από όλα τα πιο πάνω τι πιστεύετε; Μπορεί η ψυχοθεραπεία να συνυπάρξει με τον έρωτα; Εμένα το ένα μου μοιάζει με χαλαρωτική μουσική μασάζ και το άλλο με χέβι μέταλ φεστιβάλ. Στην ψυχοθεραπεία, σε αντίθεση με τη σωματική θεραπεία, ο θεραπευτής παρέχει κάποια εργαλεία, τα οποία ο θεραπευόμενος πρέπει να χρησιμοποιήσει για να θεραπεύσει ο ίδιος τον εαυτό του. Αν το άτομο κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας έχει αφεθεί στη διάθεση των ορμονών του και των συναισθηματικών μεταπτώσεων που του προκαλεί ο έρωτας, τα πράγματα για τη θεραπεία γίνονται δύσκολα. Το ένα θα χτίζει και το άλλο θα γκρεμίζει.
Ο έρωτας δεν είναι ψυχοθεραπεία. Ο έρωτας μάλλον είναι ψυχοπαθολογία. Ίσως μάλιστα στο τέλος να απαιτήσει και ψυχοθεραπεία.
Συντάκτης: Γιώργος Μαυρογιάννης
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
