Αγχώδης διαταραχή. Στο άκουσμα και μόνο των δύο αυτών λέξεων, κάποιοι αρχίζουν να νιώθουν ανησυχία. Ήδη αισθάνονται ταχυπαλμία και εφίδρωση. Για κάποιους άλλους ο όρος αποτελεί μυστήριο. Όσο κι αν προσπαθήσουν, δεν πρόκειται ποτέ να καταλάβουν πλήρως περί τίνος πρόκειται. Όχι κατ’ ανάγκη επειδή δε θέλουν αλλά επειδή δεν μπορούν, επειδή δεν έχουν προσωπική εμπειρία. Θα λέγαμε ότι είναι σαν την προσπάθεια ενός άντρα να καταλάβει πώς μοιάζουν οι πόνοι την ώρα της γέννας.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ένα άτομο που υποφέρει από μια μορφή αγχώδους διαταραχής συγκατοικεί με ένα άτομο που αδυνατεί να αντιληφθεί πλήρως τι συμβαίνει στο μυαλό και το σώμα του συγκατοίκου του. Το μόνο τους κοινό σε αυτό το σενάριο είναι η επιθυμία να πετύχει η συγκατοίκηση. Πώς θα μπορούσαν να τα καταφέρουν; Η απάντηση περιστρέφεται γύρω από τρεις άξονες, τους οποίους θα αναλύσουμε από την οπτική καθενός από τους δύο συγκάτοικους. Κατανόηση, επικοινωνία και συνεργασία.
Για να το κάνουμε λίγο πιο προσωπικό, αν δεν είσαι ο συγκάτοικος που υποφέρει από αγχώδη διαταραχή, το πρώτο βήμα που θα μπορούσες να κάνεις είναι να μάθεις περισσότερα για τη συγκεκριμένη διαταραχή. Απ’ τη στιγμή που είναι κάτι άγνωστο για σένα, επιβάλλεται να έρθεις σε επαφή μαζί του γνωσιακά πριν το ζήσεις στην πράξη ώστε να έχεις μια εικόνα για το τι αντιμετωπίζει καθημερινά το άτομο με το οποίο συγκατοικείς. Μάθε ποιοι παράγοντες προκαλούν τη συγκεκριμένη διαταραχή, ποια είναι τα συμπτώματά της και τι μπορεί να βοηθήσει.
Επειδή η αγχώδης διαταραχή εκδηλώνεται διαφορετικά σε κάθε άτομο, θα ήταν καλό αν πέρα από τη γενική γνώση που έλαβες, παροτρύνεις και τον συγκάτοικό σου να σου μιλήσει. Άφησέ τον να εκφραστεί και να σου πει πώς επηρεάζεται από τη διαταραχή με την οποία παλεύει. Ποια αισθήματα βιώνει; Τι μπορεί να πυροδοτήσει μια κρίση και τι θα ήθελε να κάνεις εσύ; Όσο σου μιλά, αντιστάσου στον πειρασμό να βάλεις τη δική σου λογική προσέγγιση σε ό,τι ακούς. Να θυμάσαι ότι πρόκειται για διαταραχή. Ταυτόχρονα μην προσπαθήσεις να πείσεις τον συγκάτοικο να αλλάξει. Ο λόγος που δεν αλλάζει δεν είναι επειδή δεν το έχει σκεφτεί ή δεν του το είπε κάποιος. Είναι επειδή δεν μπορεί να το ελέγξει. Διαβεβαίωσέ τον ότι αν και δεν μπορείς να καταλάβεις πλήρως τι περνά, δε χρειάζεται να κρύβεται από σένα, γιατί δεν πρόκειται να παρεξηγήσεις τις συμπεριφορές του. Αυτό θα τον βοηθήσει να μην καταπιέζεται και από μόνο του μπορεί να βοηθήσει πολύ την κατάσταση.
Ίσως όμως τα πράγματα να μην είναι τόσο εύκολα στην πράξη. Επιβάλλεται να υπενθυμίζεις συχνά στον εαυτό σου ότι κάποιες ενέργειες του συγκατοίκου σου είναι αποτέλεσμα μιας διαταραχής και δεν πρέπει να τις παίρνεις προσωπικά. Πρέπει να γνωρίζεις ότι μια κρίση μπορεί να γεννηθεί από οτιδήποτε. Από κάποιο πρόσωπο, ήχο ή μυρωδιά. Απλά πράματα μπορεί να βάλουν τον συγκάτοικό σου ασυναίσθητα σε θέση άμυνας με αποτέλεσμα να μιλήσει απότομα ή να ακυρώσει κάτι που είχατε σχεδιάσει να κάνετε μαζί. Δεν επιτίθεται σε εσένα, αμύνεται απέναντι σε κάποιον αόρατο εχθρό. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις ότι ένα άτομο που παλεύει με αγχώδη διαταραχή έχει την τάση να ελέγχει τον χώρο που ζει ώστε να νιώθει ασφάλεια. Αντικείμενα σε συγκεκριμένες θέσεις και ορισμένες διαδικασίες, όπως το καθάρισμα, ίσως είναι κάποιες από τις προσπάθειες ελέγχου. Να θυμάσαι ότι δεν προσπαθεί να ελέγξει εσένα, αλλά το περιβάλλον του.
Τι συμβαίνει όμως όταν ξεσπάσει η καταιγίδα; Όταν η διαταραχή άγχους πυροδοτήσει κάποια κρίση, το σημαντικότερο που θα μπορούσες να κάνεις είναι να παραμείνεις ήρεμος. Αν σου έχει ζητήσει από πριν να ενεργήσεις με συγκεκριμένο τρόπο, απλώς κάνε το ήρεμα, εμπνέοντας ασφάλεια και κατανόηση.
Αν από την άλλη εσύ είσαι το άτομο που υποφέρει από αγχώδη διαταραχή, θα μπορούσες να κάνεις πολλά για να βοηθήσεις τη συγκατοίκηση να πετύχει. Καταρχάς πρέπει να είσαι έντιμος και ειλικρινής. Μίλησε στον συγκάτοικό σου. Εξήγησέ του από τι υποφέρεις, πες του πώς σε επηρεάζει και ποιες συμπεριφορές σου μπορεί να δει κατά τη διάρκεια της συγκατοίκησης και να του φανούν αλλόκοτες. Διαβεβαίωνέ τον συχνά ότι τέτοιες συμπεριφορές δεν έχουν να κάνουν μαζί του, αλλά αποκλειστικά με σένα και τα αισθήματά σου. Για να μπορέσεις όμως να το κάνεις αυτό, πρέπει πρώτα εσύ να έχεις πλήρη επίγνωση από τι υποφέρεις και να αντιληφθείς ότι χρειάζεσαι βοήθεια από ειδικό. Είναι πραγματικά κρίμα να υποβαθμίζεις την ποιότητα ζωής σου, ενώ μπορεί να περιοριστεί ή και να λυθεί το πρόβλημά σου. Δείξε με αυτό τον τρόπο στον συγκάτοικό σου ότι πέρα από την κατανόηση που εκείνος δείχνει σε εσένα, εσύ δεν κάθεσαι με σταυρωμένα τα χέρια, αλλά το παλεύεις. Φυσικά θα ήταν όμορφο να εκφράζεις συχνά την ευγνωμοσύνη σου στον συγκάτοικό σου για τη στήριξη και την κατανόηση που σου δείχνει. Μην το θεωρείς δεδομένο, καθώς μπορεί να μην είναι κάτι εύκολο για εκείνον. Απαιτεί θυσίες και για να είναι πρόθυμος να τις κάνει σημαίνει ότι νοιάζεται για σένα και προσπαθεί πολύ προκειμένου η συγκατοίκηση να πετύχει.
Το εγχείρημα της συγκατοίκησης απαιτεί ούτως ή άλλως προσπάθεια και απ’ τις δύο πλευρές. Κι ενώ οι αγχώδεις διαταραχές ταλαιπωρούν ολοένα και περισσότερους ανθρώπους, η κατάσταση που περιγράψαμε τείνει να γίνεται όλο και πιο συχνή. Το σίγουρο όμως είναι ότι η συγκατοίκηση μπορεί να πετύχει ακόμα και υπό τέτοιες συνθήκες, αν περιστρέφεται γύρω από τους άξονες κατανόηση, επικοινωνία και συνεργασία.
Συντάκτης: Γιώργος Μαυρογιάννης
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
