Έχεις ολοκληρώσει τη δουλειά, έχεις βάλει τα παιδιά (όσοι έχουμε) για ύπνο, έχεις ξεμπερδέψει και έχεις ρυθμίσει με τις εκκρεμότητες του αυριανού προγράμματος κι έρχεται αυτή η μαγική στιγμή που το κεφάλι σου θα ακουμπήσει στο μυρωδάτο από το μαλακτικό που χρησιμοποιείς μαξιλάρι σου. Χαζεύεις λίγο στην τηλεόραση ή στο κινητό μέχρι που νιώθεις τα βλέφαρά σου να βαραίνουν. Τα κλείνεις όλα και ετοιμάζεσαι να αφεθείς στη γλυκιά αγκαλιά του Μορφέα. Και τότε, λίγο πριν σε τυλίξει το πέπλο του ύπνου, αρχίζουν μικρές και στρεσογόνες σκέψεις να ξεπηδούν στο μυαλό σου και σε οδηγούν σε αϋπνία. Αδέρφια, άγχος λέγεται και ήρθε να μας κρατήσει νυχτερινή συντροφιά.
Γιατί όμως εμφανίζεται και κορυφώνεται πριν ακριβώς κλείσουμε τα μάτια μας να κοιμηθούμε; Γιατί οι ανησυχίες και τα προβλήματα που μας απασχολούν, βγαίνουν στην επιφάνεια το βράδυ; ‘Ολο και συχνότερα ακούμε για διάφορες διαταραχές που επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου μας και δυστυχώς μας κρατούν σε μια διαρκή ένταση κι ανησυχία. Προσωπικές σκέψεις, πανδημία και κορωνοϊός, περιορισμοί, δουλειά, οικογένεια, φόβοι, ειδήσεις που μας προβληματίζουν είναι μερικοί από τους παράγοντες που κάνουν τη μελατονίνη και την κορτιζόλη, τις δύο βασικές ορμόνες που σχετίζονται με τον ύπνο, να μην ενεργοποιούνται εύκολα ή ποτέ.
Το άγχος τείνει να κορυφώνεται πριν τον βραδινό ύπνο για διάφορους λόγους που σχετίζονται με το μυαλό και το σώμα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, υπάρχουν πολλές δραστηριότητες και υποχρεώσεις που αποσπούν την προσοχή και το μυαλό μας και όλα φαίνονται να κυλούν ομαλά χωρίς προβληματισμούς. Όταν όμως, πλησιάζει η ώρα του ύπνου και το κορμί μας ‘αφήνεται’ στο κρεβάτι, οι περισπασμοί φαίνεται ότι μειώνονται κι έτσι το μυαλό σιγά σιγά έχει περισσότερο χώρο να εστιάσει σε ανησυχίες και σκέψεις που τις περισσότερες φορές είναι υπερβολικές. Το άγχος κάνει την καρδιά μας να χτυπάει πιο δυνατά, το κεφάλι μας πονά και κάποια μέλη του σώματός μας νιώθουμε ότι μουδιάζουν.
Μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων επίσης, πριν τον ύπνο τους, κάνει έναν απολογισμό των όσων συνέβησαν μέσα στην ημέρα τους ή μπαίνουν στη λογική να σκεφτούν κάποια πραγματάκια για το μέλλον, κι αυτό είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει ανησυχία για εκκρεμότητες, προβλήματα ή άγχη. Ταυτόχρονα, η μετάβαση από την πλήρη κινητικότητα της ημέρας στη χαλάρωση της νύχτας μπορεί να μην είναι τόσο εύκολη για μερικούς ανθρώπους κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη ύπνου.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η έντονη χρήση οθονών, όπως είναι η τηλεόραση και τα κινητά μπορεί να αυξήσει την εγκεφαλική δραστηριότητα και να διαταράξει τους φυσικούς ρυθμούς του σώματος, καθιστώντας την ηρεμία πιο δύσκολη. Η υπερδιέγερση που νιώθουμε από την υπερβολική έκθεση στην τεχνολογία δεν είναι εύκολο να σταματήσει στιγμιαία και χρειάζεται χρόνος για να επέλθει η χαλάρωση. Οι ίδιες έρευνες είναι αυτές που δείχνουν ως βασικό υπαίτιο για την αϋπνία τον καφέ. Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας καφέ αυξάνει την πνευματική επαγρύπνηση, την εγρήγορση, μειώνει τον χρόνο αντίδρασης και επιταχύνει τη ροή της σκέψης, την προσοχή και την απόδοση. Θεωρείται διεγερτικός και γι’ αυτόν τον λόγο οι ειδικοί συνιστούν να μην καταναλώνεται αργά το βράδυ για να μην υπάρχει κίνδυνος νυχτερινής νευρικότητας. Βέβαια, από προσωπική άποψη θα πω ότι είναι θέμα οργανισμού αφού έχω γνωστούς που πίνουν εσπρεσάκια και κοιμούνται στο καπάκι σαν πουλάκια.
Υπάρχει κάτι που ονομάζεται «φόβος της επόμενης μέρας». Πολλοί άνθρωποι σκέφτονται το τι πρέπει, ή έχουν να κάνουν την επόμενη μέρα κι όλο αυτό είναι κάτι που τους δημιουργεί άγχος και στρες. Οι ανησυχίες σχετικά με το πώς θα αντιμετωπίσουν όλες αυτές τις υποχρεώσεις που αφορούν δουλειά και κοινωνικές καταστάσεις, κρατούν το μυαλό σε μια εγρήγορση και δεν το βοηθούν να χαλαρώσει και να αποσυμπιεστεί. Οι τεχνικές κι οι στρατηγικές διαχείρισης άγχους θα ήταν καλό να έχουν αναπτυχθεί ώστε να οδηγήσουν σε μια ομαλή έλευση ύπνου.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν τους πιο σημαντικούς λόγους που το άγχος εμφανίζεται λίγο πριν την έλευση του βραδινού ύπνου αλλά δε σημαίνει ότι αφορούν όλον τον ανθρώπινο πληθυσμό. Αν παρ’ ολ’ αυτά, νιώθετε ότι κάπως ταυτιστήκατε με το συγκεκριμένο άρθρο, προσπαθήστε να δημιουργήσετε μια σταθερή ρουτίνα βραδινού ύπνου ώστε να μειώσετε το άγχος πριν τον ύπνο σας και σας προτείνω να ακούσετε και το παρακάτω τραγούδι που σύμφωνα με τους ψυχολόγους μειώνει το άγχος κατά 65%. (Marconi Union – ‘Weightless’)
Συντάκτης: Αμαλία Ευαγγελία Αλεξανδρή
