10+1 πράγματα που ήταν οκ στα 90s και τώρα μάς φαίνονται αδιανόητα!

Αν το καλοσκεφτείς, τα 90s δεν είναι και πολύ παλιά. Ή μήπως ήταν; Το πόσα πράγματα άλλαξαν από τότε μέχρι τώρα -αν καθίσουμε να τα αναλογιστούμε- θα μας πάρει αλλά τόσα χρόνια να τα καταγράψουμε. Στα 90s υπήρχαν πράγματα που κάναμε εμείς, ως παιδιά, αλλά και οι γονείς μας ως ενήλικες, τα οποία τώρα πλέον θεωρούνται ακραία, βαρετά, ανεπίτρεπτα κι ίσως οριακά επικίνδυνα. Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε μια λίστα με όσα ήταν οκ να κάνεις στη δεκαετία του ‘90 και τώρα πια δεν ισχύουν, κάποια έχουν απαγορευτεί και κάποια απλώς δε βγάζουν νόημα για τις νέες γενιές.

Σημείωση: Σκεφτείτε μόνο, πως πρέπει να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς κινητά και χωρίς ιντερνέτ! Πώς ήταν; Στα μάτια της γενιάς μας, απλά υπέροχος, ακόμα κι όταν επρόκειτο για πράγματα τα οποία μας έβαζαν σε κίνδυνο ή μας δημιουργούσαν διάφορα προβλήματα.

Ζώνες και παιδικά καθίσματα ούτε κατά διάνοια!

Η αλήθεια είναι ότι παιδικά καθισματάκια λίγοι έβαζαν στα αυτοκίνητά τους τότε, άσε που συχνά δεν υπήρχαν ζώνες ασφαλείας στα πίσω καθίσματα. Αντιθέτως, κάποιες πολύ δημιουργικές μαμάδες έβαζαν πράγματα στους κενούς χώρους ανάμεσα στα μπροστινά και στα πίσω καθίσματα και δημιουργούσαν έναν ενιαίο χώρο για τα παιδιά στο πίσω κάθισμα. Έτσι, έπαιζαν όση ώρα βρισκόντουσαν στο αμάξι ή ξάπλωναν, έχοντας τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα στον χώρο. Στο ίδιο μήκος κύματος να θυμηθούμε ότι πολλές φορές, σαν παιδιά, έχουμε καθίσει στο μπροστινό κάθισμα με τη ζώνη να καλύπτει σχεδόν ένα μέρος του προσώπου μας, κάτι που σήμερα απαγορεύεται ρητά· πλέον το παιδικό κάθισμα και οι ζώνες στα πίσω καθίσματα είναι υποχρεωτικά, αλλιώς δεν πας πουθενά.

Κάπνισμα παντού!

Όταν πήγαινες σ’ ένα εστιατόριο ή ταξίδευες με το αεροπλάνο, με τρένο ή ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο, το κάπνισμα επιτρεπόταν παντού. Μπορεί ο γονιός να κάπνιζε και μέσα στο σπίτι με κλειστά τα παράθυρα. Στα τρένα υπήρχαν βαγόνια που μπορούσες να καθίσεις και να καπνίζεις όση ώρα ταξίδευες, το ίδιο και στα πλοία ή τα αεροπλάνα. Μέχρι που ακούστηκαν οι φωνές όλων αυτών που δεν άντεχαν τον καπνό και ήρθε η στιγμή που απαγορεύτηκε. Στα 90s ήταν τόσο φυσιολογικό να καπνίζεις όπου θες, όσο φυσιολογικό είναι τώρα να μην καπνίζεις πουθενά σε εσωτερικό χώρο. Ειδικά αν θυμηθεί κανείς ότι κάθε αυτοκίνητο είχε αναπτήρα και τασάκι κάτω από το ραδιόφωνο, θα καταλάβει την κατάσταση που επικρατούσε.

Γράμματα με γραμματόσημο!

Αν ρωτήσεις τώρα κάποια παιδιά τι είναι το γραμματόσημο, ίσως να μην ξέρουν ή να μην έχουν δει και ποτέ τους. Εμείς όμως τα ξέραμε πάρα πολύ καλά. Όχι μόνο γιατί τα κάναμε συλλογή αλλά στέλναμε γράμματα, ακόμα κι αν οι φίλοι μας έμεναν λίγα τετράγωνα παρακάτω. Υπήρχαν μάλιστα και γραφεία για penpals –οι φίλοι δια αλληλογραφίας- στην Ευρώπη, όπου δήλωνες από ποιες χώρες ήθελες να έχεις φίλους αλληλογραφίας. Στα γράμματα γράφαμε πάντα με μολύβι ή με στυλό ένα σωρό σκέψεις κι ευχές, πηγαίναμε στο ταχυδρομείο, παίρναμε ένα γραμματόσημο, το κολλούσαμε στο φάκελο και το βάζαμε στο γνωστό κίτρινο κουτί. Τα χειρόγραφα αυτά είναι δυσεύρετα πια, και τείνουν να γίνουν συλλεκτικά, όπως συλλεκτική πλέον είναι και η ανάμνηση της αναμονής του ταχυδρόμου. Το μόνο που έχει μείνει από αυτή τη συνήθεια, είναι να γράφουμε ακόμα τον αποστολέα πάνω αριστερά και τον παραλήπτη κάτω δεξιά, αφήνοντας χώρο ενδιάμεσα, για να μπει σωστά το γραμματόσημο κι η σφραγίδα του ταχυδρομείου, κάτι που ίσως σε μερικά χρόνια να μην υπάρχει καν.

Τηλεφωνικός θάλαμος και τηλεκάρτα!

Πώς να εξηγήσεις στη νέα γενιά ότι αυτά τα περίεργα κουτιά που έχουν μέσα ένα τηλέφωνο, κάποτε ένωναν τις παρέες κι έδεναν τις σχέσεις; Πώς μπορείς να τους εξηγήσεις ότι κάποτε, για να πάρεις τηλέφωνο, έπρεπε να ρίξεις κέρματα ή να βάλεις μια τηλεκάρτα με μονάδες κι ο χρόνος ήταν περιορισμένος; Κι όμως, αυτή τη στιγμή υπάρχουν κάποιοι ξεχασμένοι τηλεφωνικοί θάλαμοι, κάποιοι έχουν μέσα τηλεφωνικές συσκευές, κάποιοι δεν έχουν τίποτα και έχουν μείνει στο έλεος του χρόνου να παλιώνουν και να μας θυμίζουν πόσο διαφορετική ήταν η επικοινωνία τότε, όταν δηλαδή δεν υπήρχε κινητό κι όταν το σταθερό στο σπίτι ήταν «δεμένο» με καλώδια. Τώρα, ο μόνος λόγος ύπαρξης κάποιων από αυτούς τους τηλεφωνικούς θαλάμους είναι για να σταθεί κάποιος να βγει selfie με κάτι τόσο vintage.

Οι παιδικές χαρές και το παιχνίδι έξω από το σπίτι

Αν υπάρχει κάτι που κάναμε στα 90s και λείπει πάρα πολύ σήμερα, είναι το παιχνίδι. Όταν λέμε το παιχνίδι, δεν εννοούμε το ηλεκτρονικό παιχνίδι αλλά το ελεύθερο παιχνίδι έξω από το σπίτι, σε αυλές σε δρόμους, σε χωράφια, σε παιδικές χαρές. Χωρίς κινητά και πολλές φορές και χωρίς επίβλεψη ενήλικα. Ήταν εκείνο το παιχνίδι, το οποίο δεν το κρατήσαμε σε φωτογραφίες, δεν το φωτογραφίσαμε σε selfie αλλά το χαρήκαμε όσο δε φαντάζεστε κι έμεινε χαραγμένο σε μικρές ουλές στα γόνατά μας αλλά και στην καρδιά μας. Τότε, οι παιδικές χαρές θύμιζαν περισσότερο σκηνικό από ταινία του Tim Burton, καθώς ήταν γεμάτες χαλίκια και χώματα, σκουριασμένες τσουλήθρες, σπασμένα παγκάκια και ξεχαρβαλωμένες τραμπάλες. Μέσα σε αυτό το gothic σκηνικό, βρίσκαμε χρόνο να παίξουμε μήλα, κρυφτό, τζαμί ενώ ένα απλό λάστιχο που δοκιμάζαμε τις ισορροπίες μας, μπουρδουκλώνοντας τα πόδια μας.

Στρωματσάδα

Μια λέξη που οι 00s και οι μετέπειτα γενιές δε γνωρίζουν. Στρωματσάδα σημαίνει να παίρνεις των ομματιών σου και να πηγαίνεις σε φίλους και συγγενείς και να κοιμάστε όλοι παρέα. Είτε στο πάτωμα, είτε σε ταράτσες, είτε σε μπαλκόνια, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σχεδόν πάντα κοιμόσουν κατάχαμα. Στο τσακίρ κέφι που η γιαγιά κι ο παππούς είχαν απόθεμα, έβγαιναν και τα ράντζα. Εκείνα τα σπαστά κρεβατάκια που θύμιζαν ξαπλώστρες θαλάσσης. Πλέον, κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Ίσως γιατί το να μαζευτούμε όλα τα ξαδέρφια σε ένα σπίτι είναι δύσκολο λόγω των αποστάσεων. Ίσως γιατί οι ταράτσες να γέμισαν μηχανήματα και να μην υπάρχει χώρος για να αράξεις με την παρέα σου. Το σίγουρο όμως ήταν ένα: στη στρωματσάδα κοιμόσουν με γέλια και ξυπνούσες επίσης με γέλια. Οι γκρίνιες ήταν απαγορευτικές.

Εγκυκλοπαίδειες και λεξικά

Σας λέει τίποτα το όνομα «Για σας, παιδιά»; Ή μήπως το «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα» και η «Δομή» κάτι περισσότερο; Όσοι πηγαίναμε σχολείο τότε είχαμε πάντα στην τσάντα μας το pocket λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας αλλά κι όσοι δίναμε για πτυχία του Cambridge, του Oxford και του Michigan είχαμε κι έναν τόμο στο σπίτι, από ένα αγγλοελληνικό και ελληνοαγγλικό λεξικό της Αγγλικής. Σήμερα, οι τόμοι αυτοί έχουν μπει σε κουτιά και το διαδίκτυο σου δίνει ό,τι πληροφορία θέλεις και μάλιστα updated. Τώρα κανένας δε θα ξοδέψει λεφτά για κάτι που θα του πιάνει χώρο και δεδομένου ότι δε βγαίνουν νέες εκδόσεις, είναι μια απόδειξη ότι η γνώση και η πληροφορία έρχονται με data.

Ο κινηματογράφος ήταν για όλους

Μέχρι να μπουν τα ηλικιακά όρια στις αίθουσες του κινηματογράφου, αλλά και στην τηλεόραση, κάθε παιδί μπορούσε να δει αυτό που δεν έπρεπε να δει. Ειδικά αν ήταν κάτι που και οι ίδιοι οι γονείς δεν το ήξεραν και ξαφνικά έτρεχαν να πατήσουν το κουμπί για να κλείσει η τηλεόραση όταν ο Mickey Rourke έμπαινε στο ντους με την Kim Basinger στις «9 ½ Εβδομάδες». Και φυσικά, στον κινηματογράφο, όταν ο Kevin Costner «κοιμόταν» με τη συμπρωταγωνίστριά του στο «Χορεύοντας με τους λύκους», άρχιζαν οι απορίες. Πλέον, τα ηλικιακά όρια έχουν μπει για να υπάρχει ένας γονικός έλεγχος στο τι βλέπουν τα παιδιά και τι μπορούν να δουν οι ενήλικες, χωρίς να έχουν περίεργα ματάκια δίπλα τους.

Ναφθαλίνη και φάρμακα για τις ψείρες

Η αλήθεια είναι ότι πριν από 20-25 χρόνια οι γονείς μας χρησιμοποιούσαν κάποιες ουσίες και κάποια φάρμακα, τα οποία πλέον έχουν απαγορευτεί ή έχουν αντικατασταθεί από άλλα, πιο ήπια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ναφθαλίνη, η οποία ήταν η στάνταρ μυρωδιά της ντουλάπας. Δυστυχώς, όμως, προκαλούσε αναπνευστικά κι όχι μόνο προβλήματα, γι’ αυτό πλέον είναι δυσεύρετη και τη θέση της έχουν πάρει άλλα αρωματικά και φυτικά προϊόντα. Στο θέμα «ψείρες», η μάχη με τα χημικά προϊόντα των 90s, πλέον, έχει απαγορευτεί. Μόνο το χτενάκι έμεινε το ίδιο. Η συνήθεια να μάς καθαρίζει η μαμά μας το κεφάλι με πετρέλαιο, όπως έκανε η γιαγιά και η προγιαγιά, αντικαταστάθηκε με κάποια χημικά φάρμακα πιο ασφαλή, κι ας έκανε εξαιρετική δουλειά από την πρώτη εφαρμογή.

Τα κατοικίδια και τα αδέσποτα δεν είχαν δικαιώματα

Ναι, όσο περίεργο και να ακούγεται, ελάχιστοι είχαν σκύλο και γάτα μέσα στο σπίτι. Πολλές φορές τα σκυλιά ήταν δεμένα στα μπαλκόνια και δεν υπήρχε κάποια ποινική ρήτρα. Το ίδιο και με τα περιττώματα στους δρόμους. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια ο νόμος έχει αποφανθεί και πλέον κάθε ζώο έχει δικαίωμα στη φροντίδα και στην περιποίηση. Κι όταν υπάρχει κακοποίηση, μπορείς να την καταγγείλεις. Γιατί έχει πλέον αποδειχτεί ότι αυτός που κάνει κακό σε κάποιο ζώο, δε θα αργήσει να βγάλει την οργή του και σε άνθρωπο.

Bonus track: Κάθε φορά που η τηλεόραση έχανε το σήμα της ή έκανε συννεφάκια, τη χτυπούσαμε για να φτιάξει. Και πολλές φορές έστρωνε! Η συνήθεια αυτή μεταφέρθηκε και στις υπόλοιπες συσκευές, όπως το τηλεκοντρόλ, μια λάμπα, το κινητό- και κάποιοι ακόμα κοπανάμε πράγματα που δε δουλεύουν. Το μόνο βέβαια που καταφέρνουμε, πλέον, είναι να τα χαλάμε περισσότερο.