Ο Charles Bukowski είχε πει κάποτε ότι η ζωή χωρίς τη λογοτεχνία είναι κόλαση. Αν ζούσε όμως και γνώριζε ότι υπάρχει ένα κίνημα με hashtag #DisruptTexts που στρέφεται εναντίον των αρχαίων κειμένων όπως η «Οδύσσεια» του Ομήρου και το «Όνειρο Θερινής Νυκτός» του William Shakespeare, θα συμμεριζόταν την ίδια άποψη; Δυστυχώς δεν μπορούμε αυτό να το ξέρουμε γιατί ο Bukowski έφυγε από τη ζωή το 1994 και το κίνημα αυτό έκανε την εμφάνισή του τον τελευταίο χρόνο. Μήπως όμως υπήρχε και παλαιότερα αλλά πλέον έχει βρει θετική ανταπόκριση από μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών;
Το 2013 ο Umberto Eco σε ομιλία του στον Ο.Η.Ε. εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την αποστροφή πολλών ακαδημαϊκών προς τα αρχαία κείμενα, εντοπίζοντας πολλές σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές σε κείμενα που ξεκινούν χρονολογικά από το 1980 και έπειτα. Η αγνόηση των αρχαίων κειμένων από τους σύγχρονους ακαδημαϊκούς, σύμφωνα με τον Eco, οδηγεί σε απώλεια ιστορικής μνήμης και όταν αγνοείται ή απορρίπτεται η Ιστορία ενός πολιτισμού, χάνεται η ταυτότητά του και δεν επιβιώνει.
Το κίνημα #DisruptTexts πιθανολογείται ότι εμφανίστηκε στον κλάδο των εκπαιδευτικών Αγγλικής Φιλολογίας στις ΗΠΑ τον τελευταίο χρόνο και περισσότερες πληροφορίες είδαν το φως της δημοσιότητας μέσα από το άρθρο της Meghan Cox Gurdon στην Wall Street Journal με τίτλο «Even Homer Gets Mobbed» τον Δεκέμβρη του 2020. Στο άρθρο αυτό αναφέρεται ότι το κίνημα αποτελείται από ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι ζητούν να βγουν εντελώς από τα σχολεία τα κλασικά κείμενα, καθώς περνούν λάθος πρότυπα στους Αμερικανούς μαθητές. «Θύματα» αυτής της πρωτοβουλίας είναι από τον Όμηρο και τον Shakespeare μέχρι τον Francis Scott Fitzgerald και τον Nietzsche. Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του κινήματος, πρόκειται για «μια ριζική προσπάθεια από δασκάλους για δασκάλους να αμφισβητήσουν τον παραδοσιακό κανόνα, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα πιο περιεκτικό, αντιπροσωπευτικό και δίκαιο πρόγραμμα φιλολογικών σπουδών που οι μαθητές αξίζουν». Υποστηρίζουν ότι τα κλασικά κείμενα προωθούν τον ρατσισμό, το μίσος και τον σεξισμό.
Η αρένα των αντιπαραθέσεων είναι το Twitter. Σε κάποια tweets των υποστηρικτών, ο Όμηρος αναφέρεται ως μισογύνης και ρατσιστής και μάλιστα μια εκπαιδευτικός στη Μασαχουσέτη «πανηγύριζε» για τη διαγραφή των ομηρικών κειμένων από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου που δουλεύει. Όταν βέβαια επικοινώνησε ένας δημοσιογράφος με την εν λόγω εκπαιδευτικό, η ίδια αρνήθηκε να μιλήσει για το θέμα, χαρακτηρίζοντας την έρευνα του «επεμβατική». Η διεύθυνση του Λυκείου σε επίσημη ανακοίνωση δήλωσε ότι δε διαγράφηκαν τα κείμενα και παραμένουν στο πρόγραμμα σπουδών. Σε κάποιο άλλο tweet υποστηρικτής του κινήματος αναφέρεται στον Shakespeare, δηλώνοντας ότι αν η διδασκαλία των κειμένων του συνδυαστεί με την εποχή που επικρατούσε το μίσος θα είναι σαν να λέμε ότι επικροτούμε τη μόρφωση, ενώ θα έπρεπε να απορρίπτουμε το μίσος.
Ένα από τα ιδρυτικά μέλη του κινήματος είναι η καθηγήτρια Αγγλικών Tricia Ebarvia με πλούσιο βιογραφικό, η οποία υπηρετεί σε Γυμνάσιο της Πενσυλβάνια. Η Ebarvia σε σχετικό της άρθρο προτρέπει τους εκπαιδευτικούς να διαγράψουν τα κλασικά κείμενα από τη διδασκαλία τους, υιοθετώντας δραστηριότητες που θα «ρατσιστικοποιούν» τα κείμενα αυτά και θα επικεντρώνονται στα σημεία που προωθούν τη μισαλλοδοξία και την καταπίεση των λευκών. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι θα πρέπει η διδασκαλία σε αυτά τα κείμενα να ξεκινά με την υπόθεση ότι γράφτηκαν σε μια εποχή που η εκπαίδευση ήταν για λίγους και ο ρατσισμός επικρατούσε σε όλες τις κοινωνικές βαθμίδες. Σύμφωνα πάντα με την επίσημη ιστοσελίδα τους, το κίνημά τους έχει θεωρητική βάση, οι κριτικοί δεν μπαίνουν καν στο κόπο να διαβάσουν και τους επιτίθενται, καθώς νοιάζονται μόνο για την εξουσία. Βασική τους πεποίθηση είναι ότι τα κλασικά κείμενα «μπερδεύουν» τους μαθητές και περνάνε λάθος μηνύματα.
Στην απέναντι πλευρά, το κίνημα αυτό έχει χαρακτηριστεί ως αναχρονιστικό και προσβλητικό για την αξία της Λογοτεχνίας και κατ’ επέκταση της Ιστορίας. Δεν επιτρέπεται να απορρίπτονται τα κείμενα που θεμελίωσαν τις σημερινές κοινωνίες. Πώς μπορείς να γνωρίσεις και να κατανοήσεις ένα πολιτιστικό και πολιτισμικό οικοδόμημα αν δε μελετήσεις τα θεμέλια του; Πώς γίνεται να προβάλλεις το παρόν στα δεδομένα του παρελθόντος; Η κλασική λογοτεχνία δεν είναι μια μορφή προγονολατρείας αλλά μέρος της Ιστορίας. Ο Eco στην ομιλία του αναφέρθηκε ότι με αυτό τον τρόπο κινδυνεύουμε να χάσουμε την ιστορική μας μνήμη. Τόσο η Ιστορία όσο και η Λογοτεχνία εμπεριέχουν παραδείγματα που μας διδάσκουν μέσα από τα επιτεύγματα και τις επιτυχίες αλλά και μέσα από τα λάθη και τις δυστυχίες μιας κοινωνίας. Για παράδειγμα αναφέρει ότι αν ο Χίτλερ είχε διαβάσει για τον Ναπολέοντα ή το «Πόλεμος και ειρήνη» του Tolstoi θα είχε προβλέψει πόσες δυσκολίες θα έβρισκε μπροστά ο στρατός του όταν αντιμετώπισε τον βαρύ ρωσικό χειμώνα. Και φυσικά μίλησε για την ανάγκη να αποκτήσουμε όλοι κριτική σκέψη και μέσα από την εκπαίδευση να καταφέρουν οι μαθητές να τα φιλτράρουν κι όχι να τα απορρίπτουν. Γιατί πάνω από όλα, όπως είπε, «η Ιστορία είναι δάσκαλος της ίδιας της ζωής».
Συντάκτης: Κέλλυ Ιακωβίδου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
